Torba Yasada Madencileri İlgilendiren Konular

6552 Sayılı Torba Yasa İle Yeraltında Çalışan İşçilere Ne Gibi Haklar Getiriyor?

Kamuoyunda Torba Yasa tasarısı olarak bilinen İş Kanunu ile bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair kanun çıktı. Torba Yasa kapsamında, Soma’da ki faciadan sonra madencilere, esnaftan öğretmene, taşeron işçiden emekliye kadar yaklaşık 20 milyon kişiyi ilgilendiren düzenlemeler getirildi. 148 maddeden oluşan Torba Yasa da özellikle madencileri ilgilendiren maddeleri aşağıda anlaşılır bir şekilde açıklamaya çalıştık.

İşte madencileri ilgilendiren o maddeler :

1. Yasanın 2. maddesi ile 4857 sayılı iş kanunumuzun 18. maddesine ek yapılarak, yer altı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmayacak. Yeraltı işlerinde bir gün bile çalışanlar kıdem tazminatı almaya hak kazanacaklar.

2. Kıdem tazminatları, çalıştırıldığı son kamu kurum ve kuruluşu tarafından işçinin banka hesabına aktarılacak.

3. 4857 sayılı iş kanunumuzun 63. maddesine ek yapılarak yer altındaki çalışma süresi haftada en fazla 36 saat olacak, günlük çalışma süresi ise 6 saati geçemeyecek.

4. Yasanın 7. maddesi ile “haftalık 36 saati aşan her 1 saat fazla çalışma için; verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının % 100’den az olmamak üzere arttırılması suretiyle ödenir.” ibaresi ile fazla çalışma ücretleri artırıldı.

5. Yasanın 41. maddesi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kanunumuzun 28. maddesine ek yapılarak yeraltı madenlerinde çalışan işçiler için emeklilik yaşı 55′ten 50′ye düşürüldü.

6. Yasanın ek 9. maddesi ile linyit ve taş kömürünün çıkarıldığı maden iş yerlerinde, çalışan işçilere ödenecek ücret, asgari ücretin 2 katından az olmayacak.

7. Maden ocakları, kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işlerde çalışan sigortalıların, bu işlerde fiilen çalışmadıkları ücretli izin, yıllık izin, eğitim ve kurs, iş öncesi ve sonrası hazırlık süreleri ile resmi tatil günleri de fiili hizmet süresi zammı kapsamında olacak.

8. Yasanın 63. maddesi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kanunumuza ek 59. madde ile maden kazasında ölenlerin eş ya da çocuklarından birisi, eşi ya da çocuğu yoksa kardeşlerinden birisi olmak üzere, toplam 1 kişi kamuda istihdam edilecek. Bu düzenleme 13 Mayıs 2014 tarihi itibarıyla geçerli olacak.

9. Soma’daki maden faciasında hayatını kaybeden sigortalıların SGK’ya olan her türlü borçları silinecek. Ölüm geliri bağlanan hak sahiplerine, prim ödeme şartı aranmaksızın ölüm aylığı bağlanacak.

Yasanın 5. maddesi ile 4857 sayılı İş Kanunumuzun 53. Maddesine ek yapılarak “yer altı işlerinde çalışan işçilerin, yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır.”  ibaresi ile ücretli izinler arttırılmıştır.

Yasa ile taşeronlarla alakalı işçi lehine aşağıdaki değişiklikler de yapılmıştır:

• İşverenler, alt işverene iş vermeleri halinde, bunların işçilerinin ücretlerinin ödenip ödenmediğini, işçinin başvurusu üzerine veya aylık olarak resen kontrol etmekle ve varsa ödenmeyen ücretleri hak edişlerinden keserek işçilerin banka hesabına yatırmakla yükümlü olacaklar.
• Alt işveren işçilerinden, alt işvereni değiştiği halde aynı iş yerinde çalışmaya devam edenlerin yıllık ücretli izin süresi, aynı iş yerinde çalıştıkları süreler dikkate alınarak hesaplanacak. Asıl işveren; alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin hak kazandıkları yıllık ücretli izin sürelerinin kullanılıp kullanılmadığını kontrol edecek ve ilgili yıl içinde kullanılmasını sağlayacak. Alt işveren ise, tutmak zorunda olduğu izin kayıt belgesinin bir örneğini asıl işverene verecek.