Sigortalı Çalışanın Ek İşi: Online Danışmanlığın Vergi Boyutu

Sigortalı Çalışan Mesai Saatleri Dışında İnternetten Danışmanlık Verirse Vergiye Tabii Olur mu?

Bu hafta bir okuyucumuzdan gelen soru “Bir firmada kadrolu olarak çalışıyorum ve aynı firmada çalışmama devam ederken mesai saatleri dışında internet üzerinden yurt dışında yerleşik firmalara danışmanlık ve tercüme hizmeti veriyorum elde etmiş olduğum bu gelirin vergi karşısındaki durumu nedir?”  bilişimin hayatımıza çığ gibi girdiği bir dönemde birçok kişiyi ilgilendirdiği için bu sorunun cevabını kısa bir makale olarak paylaşıyorum.

Soruyu cevaplamaya öncelikle gelir vergisi kanunumuzdaki ücret, serbest meslek kazancı, serbest meslek geliri ve arızi kazanç tanımlamaları ile başlayalım.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunumuzun 61. maddesinde,

“Ücret, işverene tabi ve belirli bir iş yerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.”, şeklinde ücret tanımlaması yapılmıştır.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunumuzun 65. maddesinde,

” Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar, serbest meslek kazancıdır.

Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır…”, denerek nelerin serbest meslek kazancı olduğu belirtilmiştir.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunumuzun 66. maddesinde de “Serbest meslek faaliyetini mutat meslek halinde ifa edenler, serbest meslek erbabıdır. Serbest meslek faaliyetinin yanında meslekten başka bir iş veya görev ile devamlı olarak uğraşılması bu vasfı değiştirmez...” hükümlerine yer verilerek serbest meslek faaliyeti anlatılmıştır.

Diğer taraftan 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunumuzun 82. maddesinde “arızi olarak yapılan serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla tahsil edilen hasılatın vergiye tabi arızi kazanç olduğu” belirtilerek arızi kazancın tanımı yapılmıştır.

Bu tanımlardan da anlaşılacağı gibi serbest meslek faaliyetine konu işin devamlılık arz edecek şekilde yapılmaması ve bu işin mutad meslek haline getirilmemesi gerekmektedir.

Yukarıdaki hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, internet üzerinden verdiğiniz danışmanlık ve tercümanlık hizmetinin vergi karşısındaki durumunu değerlendirecek olursak:

1. Bir işverene tabi ve belirli bir iş yerine bağlılık arz edecek şekilde, hizmet sözleşmesine istinaden yapmanız halinde, bu iş karşılığı elde edilecek gelirin, ücret olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, Gelir Vergisi Kanunumuzun 95. maddesinin birinci fıkrasının 1 numaralı bendi uyarınca bu ücretin yabancı bir memleketteki işverenden doğrudan doğruya alınıyor olması halinde yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecektir.
2. Söz konusu faaliyet bir işverene bağlı olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabınıza yapılması halinde ise serbest meslek faaliyeti olarak değerlendirilmesi ve buradan elde edilen kazanç için yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmesi gerekmektedir.
3. Yapmış olduğunuz bu faaliyet  mutad meslek halinde yapılmaması (devamlılık arz edecek şekilde yapılmaması) durumunda ise bu faaliyet arızi serbest meslek faaliyeti olarak değerlendirilecektir. Bu durumda Gelir Vergisi Kanunumuzun 82. maddesine göre bir takvim yılında arızi kazanç dolayısıyla elde edilen gelirlerin toplamı 285 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2014 yılı için 21.000 TL ‘yi aşması halinde aşan kısım için yıllık beyanname verilmesi gerekmektedir.
4. Yapmış olduğunuz faaliyet yukarıda bahsettiğim gibi süreklilik arz edecek şekilde, ücretin serbest belirlendiği bir şekilde devam ediyor ise; vergi mükellefi olarak hizmet bedelleri karşılığında fatura düzenlenerek elde edilmelidir.