Nevzat Erdağ Vergi, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı
Organizasyon İşinde Gider Pusulası Düzenlenerek Yapılan Ödemelerde Stopaj Var mı?
Konuya vergi mevzuatımız açısından ayrıntılı olarak bakacak olursak
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunumuzun; – 6 ncı maddesinde, Türkiye’de yerleşmiş olmayan gerçek kişilerin sadece Türkiye’de elde ettikleri kazanç ve iratları üzerinden vergilendirileceği hüküm altına alınmış olup 7. maddesinde, dar mükellefiyete tabi kimseler bakımından kazanç ve iradın Türkiye’de elde edilme şartları, serbest meslek kazançlarında, serbest meslek faaliyetlerinin Türkiye’de icra edilmesi veya Türkiye’de değerlendirilmesine bağlanmıştır. -193 sayılı Gelir Vergisi Kanunumuzun 9. maddesinde, vergiden muaf esnafa ilişkin düzenlemelere yer verilmiş, kimlerin esnaf muaflığından faydalanacakları da maddede bentler halinde sayılmıştır. Aynı maddenin; birinci fıkrasının (2) numaralı bendinde, “Bir iş yeri açmaksızın gezici olarak ve doğrudan doğruya müstehlike iş yapan hallaç, kalaycı, lehimci, musluk tamircisi, çilingir, ayakkabı tamircisi, kundura boyacısı, berber, nalbant, fotoğrafçı, odun ve kömür kırıcısı, çamaşır yıkayıcısı ve hamallar gibi küçük sanat erbabı” nın esnaf muaflığından faydalanacağı belirtilmiş, son fıkrasında da “Bu muaflığın Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi uyarınca tevkif suretiyle kesilen vergiye şümulü yoktur.” denilmiştir. – 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunumuzun 65 inci maddesinin birinci fıkrasında, serbest meslek faaliyetlerinden doğan kazançların serbest meslek kazancı olduğu; ikinci fıkrasında, serbest meslek faaliyetinin sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılması olduğu; 66. maddesinin ikinci fıkrasının (4) numaralı bendinde, konser veren müzik sanatçılarının serbest meslek erbabı olduğu belirlenmiştir. -193 sayılı Gelir Vergisi Kanunumuzun 94. maddesinin birinci fıkrasında; tevkifat yapmakla yükümlü olanlar sayılmış ve aynı fıkranın; (2) numaralı bendinin (b) alt bendinde, 2009/14592 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla belirlenen serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden %20 oranında, (13) numaralı bendinin (d) alt bendinde, esnaf muaflığı kapsamında diğer hizmet alımlarından % 10 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacağı hüküm altına alınmıştır. Bu hüküm ve açıklamalara göre, – Konser vermek üzere yurt dışından getirilen yabancı sanatçıların elde ettikleri kazanç serbest meslek kazancı olarak değerlendirilecek olup şirketiniz tarafından söz konusu sanatçılara yapılacak ödemelerden Gelir Vergisi Kanununun 94/2-b maddesi uyarınca gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir. – Mekan düzenlemesi sırasında aldığınız tamir ve bakım, ahşap su ve elektrik tesisatı düzenlenmesi, mekanın peyzajı, boya-badana, grafiti uygulanması, dış mekanlara afiş yapıştırılması ve benzeri işlerin; ticari kazanç mükellefi olan şahıslara yaptırılması halinde tevkifat yapılması söz konusu olmayıp, esnaf muaflığı kapsamında faaliyette bulunanlara yaptırılması halinde, bunlara yapılan ödemeler üzerinden, Gelir Vergisi Kanununun 94/13-d maddesi gereğince %10 oranında vergi tevkifatı yapılması gerekmektedir. – Editörlük ve tasarım faaliyetlerinin serbest meslek faaliyeti olarak değerlendirilmesi ve yapılan ödemeler üzerinden aynı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (2-b) bendi uyarınca gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir. Diğer taraftan, şirketinize, ticari kazanç mükelleflerinden alacağınız mal ve hizmetler karşılığı fatura, serbest meslek erbabından alacağınız hizmetler karşılığı serbest meslek makbuzu düzenlenmesi gerektiği, vergiden muaf esnaftan alınan hizmetler karşılığı yaptığınız ödemelerin ise gider pusulası ile tevsik edileceği tabiidir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunumuzun; -1/1 inci maddesinde, ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye’de yapılan teslim ve hizmetlerin, 1/2 nci maddesinde ise her türlü mal ve hizmet ithalinin KDV’ye tabi olduğu, -3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunumuzun 4/1 inci maddesinde, hizmetin teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemler olduğu, bu işlemlerin bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşebileceği, -3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunumuzun 6/b maddesinde, işlemlerin Türkiye’de yapılmasının, hizmetin Türkiye’de yapılmasını veya hizmetten Türkiye’de faydalanılmasını ifade ettiği, -3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunumuzun 9 uncu maddesinde, gerekli görülen hallerde vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutma konusunda Bakanlığımıza yetki verildiği, -3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunumuzun 17/4-a maddesinde ise Gelir Vergisi Kanununa göre vergiden muaf esnaf ile basit usulde vergilendirilen mükellefler tarafından yapılan teslim ve hizmetlerin KDV’den istisna edildiği hüküm altına alınmıştır. Öte yandan, KDV oranları, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunumuzun 28 inci maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak yayımlanan 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (BKK) ile BKK eki (I) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için %1, (II) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için %8, listelerde yer alanlar hariç olmak üzere vergiye tabi işlemler için %18 olarak tespit edilmiştir. Konu ile ilgili olarak Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin (I/C-2.1.2.1.1) bölümünde; “3065 sayılı Kanunun 1 inci maddesine göre bir hizmetin KDV’nin konusuna girebilmesi için Türkiye’de ifa edilmesi gerekmektedir. Aynı Kanunun (6/b) maddesinde ise Türkiye’de yapılan veya faydalanılan hizmetlerin Türkiye’de ifa edilmiş sayılacağı hükme bağlanmıştır. Buna göre, ikametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanların Türkiye’de yaptığı hizmetler ile bunların yurt dışında yaptığı ancak Türkiye’de faydalanılan hizmetler KDV’ye tabi olacaktır. Bu gibi hizmet ifalarında mükellef, esas olarak hizmeti ifa eden olmakla birlikte, Türkiye’de ikametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmadığından, KDV’nin tamamı, hizmetten faydalanan yurt içindeki muhatap tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödenecektir. Hizmetin vergiden müstesna olması ve hizmetin yurt dışında yapılıp hizmetten yurt dışında faydalanılması halinde, mükellef veya sorumlu sıfatıyla KDV beyan edilmeyecektir. KDV’nin sorumlu sıfatıyla beyan edilmesi için hizmetten Türkiye’de faydalanan muhatabın KDV mükellefi olması şart değildir. KDV mükellefiyeti bulunmayanlar da söz konusu hizmetler nedeniyle KDV tevkifatı yaparak 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan etmek ve ödemek zorundadır. “ açıklamalarına yer verilmiştir. Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; 1- Şirketinizin düzenlediği etkinlikler için Almanya, Avusturya, İtalya, İngiltere, İrlanda ve Amerika Birleşik Devletleri vb. ülkelerden getirdiği (Türkiye’de yerleşik olmayan) sanatçıların vereceği hizmetler; hizmetin Türkiye’de verileceği ve Türkiye’de faydalanılacağı dikkate alındığında KDV Kanununun 1 inci maddesi gereğince (% 18) oranında KDV’ye tabi olup, hesaplanan KDV’nin Şirketiniz tarafından 2 No.lu KDV beyannamesi ile beyan edilerek ödenmesi gerekmektedir. 2- Şirketinizce organizasyona ait mekanların düzenlenmesi sırasında alınan tamir ve bakım hizmetleri ahşap, su ve elektrik tesisatı düzenlenmesi, ortamın konuya uygun şekilde peyzajının sağlanması ve buna uygun boya, badana, grafiti uygulaması ile muhtelif semtlerde dış mekanlara afiş yapıştırılması işlerinin; -KDV mükelleflerine yaptırılması halinde genel esaslara göre KDV’ye tabi olacaktır. -Gelir Vergisi Kanununa göre esnaf muaflığı kapsamında faaliyette bulunanlara yaptırılması halinde KDV Kanununun 17/4-a maddesi gereğince KDV’den istisna olacaktır. 3- Şirketinizce organizasyonlara ilişkin etkinliklerin elektronik ortamda kamuya aksettirilmesi ve sosyal medyada tanıtımına ilişkin editoryal ve tasarım amaçlı hizmetlerde ise verilen hizmetin, serbest meslek faaliyeti kapsamında olması nedeniyle, Kanunun 1/1 inci maddesi gereğince KDV’ye tabi olacak, KDV tevkifatı uygulanmayacaktır.
Şirketiniz tarafından, dar mükellef sanatçılara yapılacak ödemelerin söz konusu ülkelerle imzalanan Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarının Almanya, Avusturya, Amerika Birleşik Devletleri, İrlanda mukimi için “Sanatçı ve Sporcular”, İngiltere ve İtalya mukimi için “Artist ve Sporcular” başlıklı ve birer örnekleri ekli 17. maddeleri çerçevesinde değerlendirilmesi gerekmektedir. Anılan Anlaşmaların 17. maddelerinin 1 inci fıkrası kapsamında Amerika Birleşik Devletleri (İlgili vergilendirme yılında bu faaliyetlerden elde ettiği gayrisafi hasılat tutarının 3.000 Birleşik Devletler Dolarını veya buna eşit Türk lirasını aşması halinde), Almanya, Avusturya, İrlanda, İtalya ve Birleşik Krallık mukimi sanatçılara Türkiye’de konser vermeleri karşılığında doğrudan yapılan ödemeleri Türkiye’nin de vergilendirme hakkı bulunmakta olup, vergilendirme iç mevzuat hükümlerine göre yapılacaktır. Ödemelerin doğrudan doğruya sanatçılara değil, acente veya organizatöre yapılması durumunda 17. maddelerin 2. fıkraları kapsamında yine Türkiye’nin de vergilendirme hakkı bulunmakta olup vergilendirme iç mevzuat hükümlerine göre yapılacaktır. Türkiye’de bu şekilde ödenecek vergiler Amerika Birleşik Devletleri, İrlanda, İtalya ve Birleşik Krallık Anlaşmalarının 23. maddesinde; Almanya Anlaşmasının ise 22. maddesinde yer alan “Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi”ne ilişkin hüküm gereğince, Amerika Birleşik Devletleri, İrlanda, İtalya, Birleşik Krallık ve Almanya’da alınacak vergiden mahsup edilebilecektir. Avusturya Anlaşmasının 22. maddesinde yer alan “Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi”ne ilişkin hüküm gereğince ise Türkiye’de elde edilecek gelir Avusturya’da vergiden istisna edilecektir.
Kaynak: T.C. Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları Gelir Ve Kurumlar Vergileri Grup Müdürlüğü 07.06.2021 tarih 62030549-125[30-2017/198]-444536 sayılı özelgesi
