14.01.2023 tarih ve 32073 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “545 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği” ile Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listede yer alan mallar için doğacak vergilerin tahsil güvenliğini sağlamak amacıyla Hazine ve Maliye Bakanlığınca, 4760 sayılı Kanunda tanımlı bulunan motorlu araç ticareti yapan mükelleflerden alınacak teminata ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
Bahse konu Tebliğde öne çıkan hususlar özet olarak ve maddeler halinde şu şekildedir;
Teminat uygulaması kapsamına alınan mükellefler şu şekildedir;
a) Münferit ithalatçılardan (Fiili ithalata konu taşıt markasının distribütörlüğünü haiz olmayan, Belge sahibi motorlu araç ticareti yapan kişi) Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 87.03 tarife pozisyonunda yer alan kayıt ve tescile tabi taşıtların ithalatını yapanlar.
b) a bendi kapsamındaki münferit ithalatçıların bayileri.
c) b bendinde belirtilen bayiler ile bayilik sözleşmesi bulanan gerçek veya tüzel kişiler.Distribütörler ile bunların distribütörlük kapsamında bulunan bayileri için teminat yükümlülüğü bulunmamaktadır. Distribütörlerin, aynı zamanda münferit ithalatçı statüsünde bulunmaları, teminat yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.Kamu kurum ve kuruluşlarına taşıt temin eden Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü bu uygulama kapsamında bulunmamaktadır.
Teminat vermekle yükümlü bulunan münferit ithalatçıların Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 87.03 tarife pozisyonunda yer alan kayıt ve tescile tabi olan taşıtları, ÖTV ödemeksizin ithal edebilmeleri ancak (ÖTV Aranmaksızın İşlem Tesisi İçin Motorlu Araç Ticareti İle İştigal Edildiğine Dair) Belge sahibi olmaları ve söz konusu Tebliğe uygun teminat vermeleri durumunda mümkündür.
Teminat vermekle yükümlü bulunsun ya da bulunmasın, Belge talebinde bulunan münferit ithalatçıların;
- Asgari beş milyon Türk lirası ödenmiş sermayeye sahip olmak,
- Başvuru tarihinden önceki üç takvim yılı boyunca motorlu araç ticaretiyle iştigal etmek,
- Asgari beş işçi/personel çalıştırmak,
- Hakkında, Belge talep tarihinden önceki son beş yıl içerisinde; sahte/yanıltıcı belge kullanıldığına/düzenlendiğine ve/veya gümrük idarelerince adli işlem yapılması gerektiği mütalaasıyla adli makamlara intikal ettirilmiş bir fiilin veya ithalat işleminin olduğuna dair tespitte bulunulmamış olmak,
- Talep tarihi itibarıyla vergi borcu bulunmamak, koşullarının tamamını birlikte sağlaması gerekmektedir. Bu şartları taşıyan münferit ithalatçılardan teminat vermekle yükümlü bulunanların, Vergi Usul Kanununun mükerrer 257. maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı bendinde yer alan ve ilgili yıl için geçerli olan azami tutar kadar teminat vermesi (2023 yılı için 66.000.000 TL) durumunda Belge sahibi olmaları mümkündür.
Teminat süreci tamamlanmadan belgenin temini mümkün bulunmamakta olup, teminat ve Belgeye ilişkin bilgiler gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesince Belgenin verildiği günün akşamına kadar
Vergi Dairesi Sistemine işlenir.
- Sayılan şartların kaybedilmesi durumunda Belge iptal edilir. Belgenin iptali halinde söz konusu Sisteme iptal kaydı düşülmek suretiyle işlem tesis edilir.
- Gümrük Kanunu’nda yer alan istisna ve muafiyet hükümleri hariç olmak üzere Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (II) sayılı listede yer alan malların kendi kullanımı amacıyla ithalatında yükümlünün vadesi geçmiş vergi borcunun bulunmadığına ilişkin yazı aranır.
- Gümrük yükümlülüğüne tabi olanlarca, Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (II) sayılı listede 87.03 tarife pozisyonunda yer alan kayıt ve tescile tabi taşıtların son bir yılda kullanmak amacıyla birden fazla sayıda ithal edilmek istenmesi durumunda, bunların motorlu araç ticareti yaptığı kabul edilir ve münferit ithalatçıların tabi olduğu yükümlülüklere tabi olunur.
- Teminat vermekle yükümlü bulunan münferit ithalatçılar ile aralarında bayilik ilişkisi tesis etmiş olanlar ve bunların bayileri tarafından, Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı bendinde yer alan ve ilgili yıl için geçerli olan azami tutar kadar teminat verilir.
- Teminat süreci tamamlanmadan Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (II) sayılı listede 87.03 tarife pozisyonunda yer alan kayıt ve tescile tabi taşıtların münferit ithalatçılar ile sözleşmesi bulunan bayileri veya bu bayilerin bayileri arasında satılmak amacıyla ÖTV ödenmeksizin teslimi mümkün bulunmamaktadır.
- Münferit ithalatçılar ile sözleşmesi bulunan bayiler veya bu bayilerin bayileri tarafından teminat yükümlülüğünün yerine getirilmesi halinde, bu bilgiler söz konusu mükelleflerin gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesince, o günün akşamına kadar durumlarına göre Vergi Dairesi Sistemine işlenir.
Belirlenen teminatların;
-
- Belge talebinde bulunan münferit ithalatçılar bakımından, ilgili vergi dairesi müdürlüğü tarafından Belgenin düzenlenmesinden önce,
- Belge talebinde bulunan münferit ithalatçıların bayileri ile bunların bayileri bakımından, münferit ithalatçı için Belgenin düzenlendiği tarihi takip eden 30 gün içinde,
- Yeni bayilik ilişkisi tesis edilmesi durumunda, ilgili bayilik sözleşmesinin düzenlendiği tarihi takip eden 30 gün içinde, söz konusu mükellefler tarafından gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine verilmesi zorunludur.
Kendisinden teminat alınmış olan mükelleflerin, teminatın alındığı tarihten sonra tahakkuk eden ve süresinde ödenmeyen vergi borçlarının, alınan teminat tutarının %10’unu aşması halinde, alınmış olan teminat Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 56. maddesi hükmü de dikkate alınarak paraya çevrilir ve paranın vergi dairesi hesaplarına intikal ettiği tarih (Türk lirası cinsinden para olarak alınan teminatlarda paranın teminat olarak alındığı tarih) esas alınarak Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 47. maddesine göre mükelleflerin vergi borçlarına mahsup edilir. Ayrıca, mükelleflere tebliğ edilecek bir yazı ile bu suretle eksilen teminatın, 30 gün içinde tamamlanması istenir. Bu süre zarfında teminatın tamamlanmaması durumunda, daha önce Vergi Dairesi Sistemine yapılan kayıtlar iptal edilir.
- Teminatın, banka mektubu veya kefalet senedi olması halinde ilgili vergi dairesi tarafından teyidi yapılır.
- Verilmesi gereken teminat tutarlarının belirlenmesinde göz önünde bulundurulacak azami hadler, teminatın verileceği yıla ilişkin olarak söz konusu hadlerin Vergi Usul Kanununun mükerrer 414. maddesi kapsamında yapılan artırım sonrası tutarları ile dikkate alınır. Bu nedenle teminatı eksik kalan mükelleflerin, her takvim yılının ilk ayının son gününe kadar (son günü dahil) teminatlarını tamamlamaları gerekmektedir.
- Herhangi bir sebeple tamamlanması gereken teminatın süresinde tamamlanmaması durumunda daha önce Vergi Dairesi Sistemine yapılan kayıtlar iptal edilir.
- Teminatların biri veya birden fazlası birlikte verilebilir.
- Banka teminat mektupları, kesin ve süresiz olarak düzenlenir ve teyidini müteakip kabul edilir.
- Kefalet senetleri, kesin ve süresiz olarak düzenlenir ve teyidini müteakip kabul edilir.
- Alınan teminat; mükellefin faaliyetine son vermesi, Belgenin yenilenmemesi, sonlandırılması veya iptal edilmesi, bayilik sözleşmesinin feshi ve benzeri durumlarda, mükellef hakkında yapılacak vergi incelemesi sonucuna göre ve vergi borcu bulunmaması kaydıyla iade edilir.
- Teminat vermekle yükümlü olanlardan; süresinde hiç teminat vermeyen, eksik teminat veren ya da daha önce verdikleri teminatları tamamlamaları gereken süre içinde tamamlamayanlar adına, Vergi Usul Kanununun mükerrer 355. maddesinin birinci fıkrasının dördüncü cümlesi gereğince, özel usulsüzlük cezası kesilir.
- Bu kapsamda bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyenler adına ise Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesi uyarınca özel usulsüzlük cezası kesilir.
- 545 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin yürürlüğe gireceği 1 Şubat 2023 tarihi itibarıyla geçerliliği devam eden Belge sahibi münferit ithalatçılar ile bunların bayileri ve varsa bunların da bayileri, 2023 yılının Mart ayı içerisinde, bahse konu Tebliğde belirtilen usulde teminat vermekle ve bildirim yükümlülüklerini yerine getirmekle mükelleftirler.
Nevzat Erdağ Vergi, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı
