Nevzat Erdağ Vergi, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı
İşte bu dönemde yöneticiler,firmalar bütçe ve muhasebenin önemini idrak ediveriyor. Çünkü artık öncelikli amaç kâr olmaktan çıkıyor ve en az zararla hayatta kalma mücadelesi başlıyor. Ve nihayet “nakit yönetimi” bu mücadelenin en kilit unsuru haline geliyor. Kriz olsun veya olmasın, her işletmenin mutlaka kriz dönemlerinde uygulayacağı farklı senaryolardan oluşan bir kriz yönetim planı olmalıdır.Eğer sizin firmanızın hala bir kriz yönetim planı yoksa hemen şirketinizin yapısına uygun bir kriz yönetim planını mali müşavirinize de danışarak hazırlamalısınız. Krizler şirketlerin ve toplumların yaşamında karşılaşılabilecek kaotik durumlar olup, karmaşa yaratırlar. İş dünyasında sık görülmeye başlayan kriz dönemleri, işletmeleri doğrudan etkide bulunamadıkları olaylarla karşı karşıya bırakmaktadır.Gerçi Korona virüsü gibi global bir sorunu dünya uzun bir zamandır yaşamadı . Bu nedenle işletmeler daha yoğun olarak kriz yönetimi tekniklerine başvurmaları gerekmektedir. Şirketlerin istenmeyen bir durumla karşılaşmaları halinde, yürürlüğe girmesi beklenen uygulama olarak bilinen kriz yönetimi; şirketlerin zarar gören yapılarını düzeltilmesi, kendi doğasından dolayı karşılaşılması muhtemel olumsuzlukların önlenmesi, ya da en az zararla atlatılabilmesini sağlama amacını taşımaktadır. Yapılması gereken; Krize ve onun yaratacağı sonuçlara önceden hazır olmak, gerekli önlemleri almak, erken uyarı sistemleri geliştirmek ve krizin yarattığı kaotik durumu başarıyla yönetmek, krizi en az hasarla atlatmaktır. İşletmeler, gerekli çalışmaları “kriz yönetimi” çerçevesinde planlamalıdırlar. Özellikle de, bugünü kurtarma endişesi içinde, gelecek tümüyle tehlikeye düşürülmemelidir. Her işletme kriz döneminde çok basit bir bakışla şunu yapmalıdır; gelirlerini artırıp veya korurken, giderlerini azaltma ve maliyetlerini kontrol etmelidir. Bu süreçte nakit parası olanın gereksiz harcamalardan kaçınmasında fayda var. Çünkü bahsettiğimiz maliyet azaltmada nakit varlığı, işletme için pazarlık ve yatırım gücü verecektir. Mal stoklarının düşük tutulması, satış kanallarının genişletilmesi çok önemlidir. Bu dönemde, yeni fırsat ve kolaylıklar yakalayabilmek açısından hükumet ve yerel yönetimlerin aldığı kararları takip etmek de çok önemlidir. Kriz yönetiminde en büyük rol liderlere düşüyor. Onların her hareketi, her uygulaması kritik önem kazanıyor. Yönetim koçları, krizlerde liderlerin öncelikle iyi bir gözlemle işe koyulmaları gerektiğini belirtiyor. Gözlemin hem tehditleri belirleme, hem de yeni fırsatları ortaya koymada yardımcı olacağının altını çiziyorlar.
Coronavirüs nedeniyle ABD ve AB ile Çin arasındaki ticaretin sekteye uğraması, Türkiye’deki bazı sektörleri ise olumlu etkiliyor. Özellikle Avrupa Birliği ülkelerinin Çin’den mal akışını azaltması, toplam ihracatının yüzde 50’sini AB ülkelerine yapan Türkiyeli ihracatçılar açısından fırsat olabilir 2019’da ihracatta 180 milyar doları aşan Türkiye, 2020’nin ilk iki ayında da ihracat artışını sürdürdü. Türkiye’nin zorlu bir küresel ve bölgesel gündeme rağmen ihracatını artırabilen birkaç ülkeden biri olması önemli, Virüs şimdiden, küresel ekonomide ve ticarette yavaşlamaya ve tedarik zincirinde bozulmalara yol açmış durumda. Ülkemiz ihracatının en az hasarla bu süreci atlatması için devletimiz her türlü tedbiri alıyor.Firmalarımızda dünyadaki krizden oluşan boşluktan ihracata yönelik stratejiler üreterek avantaj oluşturmayı Ekonomiye ve firmalarına kaynak sağlamayı düşünmelidirler.
Son zamanlarda çalışanlarda, “Ben ne olacağım?” sendromu yaşanıyor. Her şeyden önce, iyi liderin, öngörü sahibi bir kişi olması gerekiyor, kalan çalışanlarına destek çıkıp, şirketin son dönemde nereye doğru gideceğini, bunu ancak çalışanları ile yapabileceğini ve mutlaka değişen şirket misyonunu anlatması gerekir. Bu durum, personelin kendini güvende hissetmesini ve liderine bağlılığını sağlar. Açık İletişim; Yöneticilerin ve şirketlerin en büyük kaybı, değerli çalışanlarını kaybettiğinde gerçekleşir. Onları kaybetmek, şirkete tahmin edemeyeceğiniz derecede zarar verir. Bu nedenle kriz durumlarında liderler, mutlaka çalışanları ve çevresi ile açık bir iletişim kurmalıdır. Ne Yapılmalı? Kaybetmek istemediği çalışanlarını daha fazla motive etmeli, belki pozisyonlarını yükseltmeli, ya da daha fazla sorumluluk vermelidir. İyi bir lider, “yetenek yönetimi” stratejisini bu dönemde daha çok benimsemelidir.virüs tedirginliği yaşayan çalışanlara evde çalışma,dönüşümlü çalışma,izin gibi konularında destekleri ile personelin korunması önem arz etmelidir.
Kısa Dönemi Düşünün; Geçen yüzyılın ünlü ekonomisti Keynes’in sözünü hatırlayın: “ hepimiz öleceğiz İşiniz kısa vadede, bunu aklınızdan çıkarmayın” Bu sebeple; hedeflerinizi yıllık değil, aylık veya haftalık olarak belirleyin. Nakdinizi ise günlük olarak yönetin. Yeni bilgisayar teknolojileriyle bunu yapmak günümüzde oldukça kolay. Dağılmayın ‘Ana’ İşinize Yönelin; Kriz dönemleri, odağımızı daraltma ve ana işinize odaklanma günleridir. Bu sebeple hangi mevcut pazar ve müşteri segmentlerine hizmet veriyorsanız, hangi ürün kategorilerine devam ediyor ve hangi tedarikçilerle çalışıyorsanız onları kullanmaya devam edin diğerlerini şimdilik beklemeye bırakın. Tahsilat Riski Almayın; Ödememe riski olan müşterilerle iş yapmayın. Müşteri kaybetmeme korkusu sizi batırabilir. Az kazanın, fakat tahsilat riskine girmeyin. Bazı İşlerinizi Fason Olarak Yaptırabilirsiniz; Size müşteri nezdinde farklılaşma ve rekabet ayrıcalığı kazandırmayacak olan neredeyse şirket içi tüm etkinlikleri dışarıya fason olarak yaptırabilirsiniz. Bu yöntem, maliyet düşürme etkisi yaratabileceği gibi, aynı zamanda nakit ihtiyaçlarınızı da azaltacaktır. O nedenle outsource yöntemini mutlaka düşünmeniz gerekir.Üretim yapan bir firmaysanız fason dışında direk üretebileceğiniz ürünlere,hızlı satılan veya piyasanın ihtiyaç duyduğu sizin üretebileceğiniz ürünlere yönelmeniz önemli olabilir. Büyük Yatırımlardan Kaçının; Olası bir kriz döneminde ayakta kalmanız gerektiğini aklınızdan çıkarmayın ve büyük yatırımlar gerektirecek stratejilerden uzak durun. Piyasaların her an tersine dönebileceği kriz dönemlerinde, eğer ciddi miktarda nakit birikiminiz yoksa, büyük yatırımlardan kaçınmak zorundasınız. Krizden fırsat yaratmak o kadar da kolay bir iş değildir. Müşterilerinizle İletişimi Artırın Daha Çok Satın; Kriz dönemleri, müşteri ihtiyaç ve davranışlarında büyük değişimler getirir. Müşteri davranışlarındaki değişimleri anlayamazsanız, müşterilerinizi kaybedersiniz. Müşterilerinizle çok daha yakın temas halinde olmasanız da onlarla telefon,mail gibi iletişim kanallarını kullanarak Onların değişen ihtiyaçlarını anlayın ve aynı hızda onların ihtiyacı olan cevapları verin. Olası ekonomik kriz dönemleri, hayatta kalabilme dönemleridir. Hiçbir kriz sonsuza kadar sürmez. Başlayan kriz, elbette bir gün son bulacaktır. Önemli olan pazarın tekrar düzelmeye ve yükselmeye başladığı gün sizin ayakta kalabilmenizdir.
Ödeme planları tekrar gözden geçirilmeli ve önemlilik düzeyine göre sıralama yapılmalı. Başka alternatif yaratmakta zorlanıyorsanız değerlendirmeyi düşünebilirsiniz. Özellikle ‘Sat ve Geri Kirala’ yöntemi ile finansal kiralama yaparak nakit akışınızı düzeltebilirsiniz. Uzun vadeli yatırım ve proje finansmanı yapmak için uygun değildir. Özellikle yurt içindeki talebe endeksli olan yatırım kararlarınızı krizin yaratmış olduğu belirsizlikler sona erene kadar ertelemenizde fayda olacaktır. “Ülkece bu günleri çarçabuk atlatırız inşAllah. Herkese sağlık ve huzur dolu günler diliyorum.”
