Nevzat Erdağ Vergi, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı
Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 52. maddesinde “eseri sunmak ve eseri yayınlamak hakkı sadece eser sahibine verilmiş ve bu hakkı sadece yazılı bir sözleşme ile bir başka şahıs veya kuruluşa (sözleşme maddeleri içeriğine göre oluşacak şartlarla) vermesi” belirtilmiştir. Bu sebeple ilgili hak sahiplerine ulaşarak izin alınması gereklidir.
Eser sahiplerine ait haklar Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 66. maddesinde ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır. Bu haklar ceza davaları ile korunmaktadır. Sorunun internet ortamında oluşması da bu maddenin uygulanmasında sorun yaratmamaktadır ve diğer eserler için öngörülen yaptırımlar aynen internet ihlallerinde de uygulanır. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu 8. maddesinde “bir eserin sahibi onu meydana getirendir” demektedir. Bu temel kural üzerinden gidildiğinde internette yayınlanan içerik, fotoğraf, resim onu hazırlayan özgün içeriği yaratan kişiye aittir.
Yukarıda belirttiğim gibi ya telif bedeli ödenerek kullanım hakkı satın alınmalı veya yazılı izinle kullanım hakkı alınarak kullanılmalı aksi halde kanunda belirtilen tazminat davaları ile karşı karşıya kalınabilir.
Bir eseri sahibinin onayı olmadan internette yayınlamak sizi cezai yaptırımlarla karşı karşıya bırakır. Bu paylaşım Facebook, Twitter ve benzeri sosyal medya üzerinde paylaşılması bile Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun yaptırımları ile karşılaşmanıza sebep olabilir. Sadece içeriğe bağlantı vererek yapılması durumunda bu sorumluluk kalkmaktadır.
Anayasamızın “özel hayatın gizliliği” başlıklı 20. madde gereğince de herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz. Yine Anayasanın “haberleşme hürriyeti” başlıklı 22. maddesinde, herkes haberleşme hürriyetine sahiptir. Haberleşmenin gizliliği esastır. Bundan başka, Medeni Yasa‘nın 24. ve 25. maddeleri ile koruma altına alınmış olan bu hakların saldırıya uğramasının yaptırımı da Borçlar Yasası ‘nın 49. maddesinde gösterilmiştir.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 8. maddesinde de herkesin özel ve aile hayatına, konutuna ve haberleşmesine saygı gösterilmesini isteme hakkına sahip olduğu belirtilmiş; maddenin 2. fıkrasında yasaya uygun sınırlama nedenleri sayılmıştır.
Anayasa‘nın 20/2 ve 22/2. maddeleri gereğince millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı olarak, usulüne göre verilmiş yargıtay kararı bulunması; bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de yasa ile yetkili kılınmış mercinin yazılı emri ile kişinin üstü, özel kâğıtları ve eşyası aranabilir. Bunlara el konulabilir, haberleşme engellenebilir ve gizliliğine dokunulabilir.
Bu konuda Yargıtayın aşağıdaki kararıda önemli bir hukuki kaynaktır.
Dava konusu olayda; davacının suç unsuru içermeyen dava dışı kişilerle yaptığı özel telefon konuşmaları içeriği aynen yayınlanmıştır. Bu konuşmaların iddianame ekinde yer alması onların yayınlanmalarını gerektirmez. Kişinin gizli alanını oluşturan özel yaşamının gizliliğine dokunulamayacağından, sıfatı ve konumu ne olursa olsun, kişinin oluru bulunmadan, özel yaşam alanına ilişkin olan haberleşme bilgileri kamuoyuna açıklanmaz. Davacının özel yaşam alanına ilişkin olan özel telefon görüşmelerinin yayınlanmasında kamu yararı da bulunmadığından, böyle bir yayın davacının özel yaşamının gizliliğine ve haberleşme özgürlüğüne saldırı niteliği taşır ve onun kişilik haklarına saldırı oluşturur. Yerel mahkemece açıklanan yönler gözetilerek, davacı yararına uygun bir tutarda manevi tazminat takdir edilmesi gerekirken, yerinde olmayan yazılı gerekçeyle istemin tümden reddedilmiş olması usul ve yasaya uygun düşmediğinden kararın bozulması gerekmiştir
Facebookta kullandığım bir resmim benim iznim olmadan alınıp internette uygun olmayan bir sitede farklı bir isimle kullanılmaktadır.Bu durumla ilgili nereye başvurmam nasıl bir yol izlemem gerekiyor?Yardımcı olursanız çok sevinirim.
Merhaba Gülşah hanım
Yapılan şahsınıza ilişkin bir suç ise C.Savcılığına giderek bir dilekçe ile şikayet edebilirsiniz Ayrıca http://www.ihbarweb.org.tr/ web sitesine de şikayet edilebilir.