Nevzat Erdağ Vergi, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı
Tebliğ ile; aşağıda belirtilen konularda çok önemli değişikliklerin yapılmıştır:
1- Kısmi Tevkifat Uygulaması Kapsamına Giren Asgari İşlem Bedeli Artırılıyor: Kısmi tevkifat uygulamasında her asgari tutar olarak dikkate alınan, her bir işlemin KDV dahil bedeli 2.000 TL’den, 213 sayılı VUK’nun 232’inci maddesine göre belirlenen fatura düzenleme sınırına artırılıyor. Tebliğ, yürürlük tarihinden geçerli olmak üzere; 2024 yılında kısmi tevkifat uygulamasında esas alınacak asgari tutar KDV dahil ( Tebliğin Yürürlük tarihine kadar 2.000 TL olarak uygulanacaktır) 6.900 TL olarak dikkate alınacağından, Tebliğin yürürlük tarihinden sonra bu tutarın altında kalan işlemler için tevkifat uygulanmayacaktır. (6.900 TL alt limit Tebliğin Resmi Gazete’de yayımından sonra takip eden ayın başından itibaren geçerli olacaktır.) 2-Kısmi Tevkifat Uygulayacak Kamu Kurum Kuruluşlarının Kapsamı Genişletildi: Tebliğin “Diğer Hizmetler” başlıklı (I/C-2.1.3.2.13.) bölümüne göre KDV mükellefleri tarafından, tebliğde özel olarak belirlenmeyen diğer tüm hizmet ifalarında, tevkifat yapması gerekenler arasına; kamu iktisadi teşebbüsleri (kamu iktisadi kuruluşları, iktisadi devlet teşekkülleri) de eklenmektedir. 3- KDV Tevkifatının Beyan Ve Ödeme Süresi Kanun Değişikliğine Uyumlu Hale Getirildi: 2024/Ocak döneminden itibaren yapılan KDV tevkifatlarının izleyen ayın 21’inci gününe kadar 2 No.lu KDV Beyannamesiyle beyan edilip, en geç izleyen ayın 23’üncü günü sonuna kadar ödenmesi yönünde KDV Kanunu’nda düzenleme yapılmıştı. Bu doğrultuda KDV Genel Uygulama Tebliğinde de değişiklikler yapıldı. 4- KDV Tevkifatının Nakden Ödeme Süresi: KDV Kanunu’nda yapılan değişiklikler ile, tevkifata tabi mal teslimi yapan veya hizmet ifa eden mükelleflerin, alıcılar adına tevkif ettikleri KDV’leri indirim konusu yapabilmeleri için ödeme şartı getirilmişti. Bu düzenlemeye paralel olarak, Tebliğde de değişiklikler yapılıyor.
Beyan edilen tevkifat tutarları; ödendiğinde indirim konusu yapılabileceğinden, nakden yapılacak ödemenin izleyen ayın 23’üncü günü sonuna kadar tahakkukun tamamının ödenmesi veya kısmen ödenmesi durumunda ödenen miktarla sınırlı olmak üzere aynı döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirimi uygun görülüyor.
1- Tevkifattan Doğan Borca, Aynı Döneme Ait KDV İade Alacağından Mahsup Yapılamayacak: Buradaki en önemli düzenleme; 2 No.lu KDV beyannamesi ile beyan edilen verginin, aynı döneme ait 1 No.lu KDV beyannamesinde iade hakkı doğuracak işlemlerden dolayı KDV iade alacağından mahsup edilemeyecek olmasıdır. 13’üncü madde ile Tebliğe eklenilen; * “2 No.lu KDV Beyannamesinde tahakkuk eden KDV borcuna, aynı döneme ilişkin 1 No.lu KDV Beyannamesinde beyan edilerek iade hakkı doğuran işlemlerden kaynaklanan KDV alacağının mahsubu mümkün değildir.” İbaresi ile, iade hakkı doğuran tüm işlemlerden kaynaklanan KDV iade alacağının aynı dönem tevkifattan doğan KDV borcuna mahsup edilemeyeceği açık bir şekilde hüküm altına alınmaktadır. 2 No.lu KDV Beyannamesiyle beyan edilen ve tahakkuk eden KDV’nin mükellefin önceki dönemlere ait KDV iade alacağından mahsubu suretiyle ödenmesi mümkündür. Ancak ta ifade edilmemiş olsa da burada; mahsup talebine yönelik sunulan belgelerdeki muhteviyat eksikleri nedeniyle verilecek 30 günlük sürede eksiklerin tamamlanmaması durumunda, mahsup talep tarihine göre indirim konusu yapılan KDV’nin indirim döneminin, muhteviyat eksiklerinin tamamlandığı veya nakden ödeme tarihine göre revize edilerek (mahsup talep tarihine göre indirim yapılan dönemden çıkarılması yönünde) 1 No.lu KDV Beyannamelerinin düzeltilmesi gerektiği öngörülmektedir. 3- Sorumlu Sıfatıyla Beyan Edilerek Ödenen KDV’nin İndirimi 28/12/2023 tarihli ve 32413 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 27/12/2023 tarihli ve 7491 sayılı Kanun ile 3065 sayılı Kanunun (29/1) maddesinde değişiklik yapılarak vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilerek ödenen KDV’nin indirim konusu yapılabileceği hüküm altına alınmıştır. Buna göre, Ocak/2024 vergilendirme döneminden itibaren vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından tevkif edilen ve 2 No.lu KDV Beyannamesiyle beyan edilen KDV’nin, ödendiği vergilendirme dönemine ilişkin 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılması gerekmektedir. Ancak, 3065 sayılı Kanunun (29/5) maddesinde Bakanlığımıza verilen yetki çerçevesinde, vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından tevkif edilen ve tevkifatın yapıldığı döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesinden önce verilen aynı döneme ait 2 No.lu KDV Beyannamesiyle süresinde beyan edilerek süresinde ödenen KDV’nin, 2 No.lu KDV Beyannamesinin ait olduğu dönemin 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılması uygun bulunmuştur. Vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından tevkif edilerek beyan edilen ancak kısmen ödenen KDV’nin ödendiği kısım itibarıyla indirim konusu yapılması mümkündür. Ayrıca kısmi tevkifata tabi işlemlerde, işlem bedeli üzerinden hesaplanan KDV’nin satıcı tarafından beyan edilecek kısmı, alıcı tarafından takvim yılını takip eden takvim yılı aşılmamak şartıyla işleme ait fatura veya benzeri belgenin defterlere kaydedildiği döneme ilişkin olarak verilmesi gereken 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılır. Örnek 2: (S) Ltd. Şti. (G) güvenlik şirketinden Temmuz/2024 ayı içerisinde özel güvenlik hizmeti satın almıştır. Bu hizmet alımı ile ilgili vergi (S) Ltd. Şti. tarafından sorumlu sıfatıyla 2 No.lu KDV Beyannamesiyle süresinde beyan edilmiş ve tahakkuk eden 50.000 TL KDV 28/8/2024 tarihinde ödenmiştir. (S) Ltd. Şti. tarafından süresinden sonra ödenen KDV, ödemenin yapıldığı tarihi kapsayan dönem olan Ağustos/2024 dönemi 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılacaktır. Örnek 3: (D) Yapı İnşaat A.Ş. 24/4/2024 tarihindeki inşaat demiri alımı nedeniyle tevkif ettiği vergiye ilişkin 2 No.lu KDV Beyannamesini süresinden sonra 20/6/2024 tarihinde vermiş ve tahakkuk eden 125.000 TL KDV’nin 25.000 TL’sini 21/6/2024 tarihinde, kalan 100.000 TL’lik kısmını 2/7/2024 tarihinde ödemiştir. (D) Yapı İnşaat A.Ş. tarafından ödenen KDV’nin 25.000 TL’si Haziran/2024 dönemine ilişkin 1 No.lu KDV Beyannamesinde, 100.000 TL’si de Temmuz/2024 dönemine ilişkin 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılacaktır. Ayrıca 2 No.lu KDV Beyannamesiyle beyan edilen ve tahakkuk eden KDV’nin mükellefin iade alacağından mahsubu suretiyle ödenmesi mümkündür. Bu durumda iade talebine ilişkin standart iade talep dilekçesi ve iade için aranan belgelerin eksiksiz ve tam olarak verilmiş (mahsuben iade talepleri YMM Raporu sonucuna göre yerine getirilen iadelerde YMM Raporu dahil) ve hangi vergilendirme dönemine ilişkin tahakkuk eden 2 No.lu KDV Beyannamesinden kaynaklanan borca mahsubunun talep edildiğinin belirtilmiş olması gerekir. Söz konusu mahsup talebinin bu şekilde yapılmış olması halinde, mahsuba konu edilen KDV tutarının 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılacağı dönem yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde tespit edilir. Örnek 4: Demir-çelik alım satımı ile iştigal eden (Ö) A.Ş. 5/4/2024 tarihinde 200.000 TL karşılığında demir[1]çelik ürünleri teslim almıştır. Şirket, bu alımla ilgili olarak tevkif ettiği 20.000 TL KDV’yi 2 No.lu KDV Beyannamesiyle süresinde beyan etmiş ve tahakkuk eden KDV’nin önceki dönemlerde gerçekleşen ihracat teslimlerinden doğan KDV iade alacağından mahsubunu 23/5/2024 tarihinde talep etmiştir. Mükellefin standart iade talep dilekçesi ve iade için aranan belgeleri eksiksiz ve tam olarak vermiş olması halinde, mahsuba konu edilen 20.000 TL KDV mükellef tarafından Nisan/2024 dönemine ilişkin 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılacaktır. Örnek 5: Demir-çelik alım satımı ile iştigal eden (G) A.Ş. 10/4/2024 tarihinde 1.000.000 TL karşılığında demir-çelik ürünü satmış olup alıcı tarafından 100.000 TL tevkifat uygulanmıştır. Mükellefin Nisan/2024 dönemine ilişkin indirilecek KDV tutarı ise 500.000 TL olup mükellef bu döneme ilişkin 1 No.lu KDV Beyannamesinde toplam 120.000 TL iade beyan etmiştir. Aynı mükellef 5/5/2024 tarihinde 2.000.000 TL karşılığında demir-çelik ürünleri satın almıştır. Mükellef, bu alımla ilgili olarak tevkif ettiği 200.000 TL KDV’yi 2 No.lu KDV Beyannamesiyle süresinde beyan etmiş ve tahakkuk eden 200.000 TL KDV’nin 50.000 TL’sini 23/6/2024 tarihinde nakden ödemiştir. Mükellef tarafından ödenen 50.000 TL Mayıs/2024 dönemine ilişkin 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılacaktır. Ayrıca mükellef tarafından Nisan/2024 dönemine ilişkin 1 No.lu KDV Beyannamesinde yer alan iade beyanına yönelik standart iade talep dilekçesi ve iade için aranan belgeler eksiksiz ve tam olarak 5/9/2024 tarihinde vergi dairesine verilmiş ve Mayıs/2024 dönemi 2 No.lu KDV Beyannamesinde tahakkuk eden KDV borcuyla gecikme zammına mahsubu talep edilmiştir. Mükellef tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilen ve mahsuba konu edilen 100.000 TL KDV, mükellefin Eylül/2024 dönemine ilişkin 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılacaktır. Mükellef, geri kalan 50.000 TL KDV borcunu ise 28/10/2024 tarihinde nakden ödemiştir. Mükellef tarafından nakden ödenen 50.000 TL Ekim/2024 dönemine ilişkin 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılacaktır.
Buna göre mükellefler Ocak/2024 döneminden itibaren verecekleri 2 No.lu KDV Beyannamesinde tahakkuk eden KDV’yi, aynı döneme ait (Ocak/2024) 1 No.lu KDV Beyannamesinde beyan edilecek iade hakkı doğuran her hangi bir işlemden doğan KDV iade alacağından mahsup edemeyecekler.
2- Tevkifattan Doğan Borca Önceki Dönemlere Ait İade Hakkı Doğuran İşlemlerden Kaynaklanan KDV İade Alacakları Mahsup İstenilebilecek:
Bu durumda iade talebine ilişkin standart iade talep dilekçesi ve iade için aranan belgelerin eksiksiz ve tam olarak verilmiş (mahsuben iade talepleri YMM Raporu sonucuna göre yerine getirilen iadelerde YMM Raporu dahil) ve hangi vergilendirme dönemine ilişkin tahakkuk eden 2 No.lu KDV Beyannamesinden kaynaklanan borca mahsubunun talep edildiğinin belirtilmiş olması gerekir.
Söz konusu mahsup talebinin bu şekilde yapılmış olması halinde, mahsuba esas tarih dikkate alınarak mahsuba konu edilen KDV tutarının 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılacağı dönem ödeme tarihine göre tespit edilecektir. Konuya ilişkin ta verilen örnek aşağıdaki gibidir.
Örnek 4: Demir-çelik alım satımı ile iştigal eden (Ö) A.Ş. 5/4/2024 tarihinde 200.000 TL karşılığında demir-çelik ürünleri teslim almıştır. Şirket, bu alımla ilgili olarak tevkif ettiği 20.000 TL KDV’yi 2 No.lu KDV Beyannamesiyle 21/5/2024 tarihine kadar beyan etmiş ve tahakkuk eden KDV’nin önceki dönemlerde gerçekleşen ihracat teslimlerinden doğan KDV iade alacağından mahsubunu 23/5/2024 tarihinde talep etmiştir. Mükellefin standart iade talep dilekçesi ve iade için aranan belgeleri eksiksiz ve tam olarak vermiş olması halinde, mahsuba konu edilen 20.000 TL KDV mükellef tarafından Nisan/2024 dönemine ilişkin 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılacaktır.
1- Tevkifata Tabi İşlemler Nedeniyle Verilen 2 No.lu KDV Beyannamesi İle Beyan Edilen KDV’nin İndirim Yapılacağı Döneme İlişkin Genel Düzenleme:
“Ocak/2024 vergilendirme döneminden itibaren vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından tevkif edilen ve 2 No.lu KDV Beyannamesiyle beyan edilen KDV’nin ödendiği vergilendirme dönemine ilişkin 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılması gerektiği” yönünde genel bir düzenleme yapılmaktadır.
Vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından tevkif edilen ve beyan edilen ancak kısmen ödenen KDV’nin ödendiği kısım itibarıyla indirim konusu yapılması mümkündür.
2- Kanuni Süresinde Beyan Edilerek Kanuni Süresinde Ödenen 2 No.lu KDV Beyannamesinde Yer Alan KDV’nin İndirim Yapılacağı Dönem:
Ancak, vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından tevkif edilen ve kanuni süresinde 2 No.lu KDV Beyannamesiyle beyan edilerek kanuni süresinde ödenen KDV’nin 2 No.lu KDV Beyannamesinin ait olduğu döneme ilişkin 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılması, yukarıda belirlenen genel düzenlemeden farklı olarak uygun bulunmuştur. Konuya ilişkin ta verilen örnek aşağıdaki gibidir.
Örnek 1: (D) A.Ş. 8/1/2024 tarihinde 100.000 TL karşılığında ağaç ve orman ürünleri teslim almıştır. Şirketin bu alımla ilgili olarak sorumlu sıfatıyla beyan edeceği 10.000 TL KDV’yi 2 No.lu KDV Beyannamesiyle 21/2/2024 tarihine kadar beyan etmesi gerekmektedir. 2 No.lu KDV Beyannamesiyle beyan edilen ve tahakkuk eden 10.000 TL KDV’nin 23/2/2024 tarihine kadar ödenmesi halinde, bu tutar mükellef tarafından Ocak/2024 dönemine ilişkin 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılacaktır.
3- Kanuni Süresinde Verilen Ancak, Kanuni Süresinden Sonra Yapılacak Ödemelerde İndirim Dönemi:
Kanuni sürede verilmekle birlikte, kanuni sürede ödenmeyen 2 No.lu KDV tutarı, ödemenin yapılacağı döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılabilecektir. Konuya ilişkin ta verilen örnek aşağıdaki gibidir.
Örnek 2: (S) Ltd. Şti. (G) güvenlik şirketinden Temmuz/2024 ayı içerisinde özel güvenlik hizmeti satın almıştır. Bu hizmet alımı ile ilgili olarak (S) Ltd. Şti. tarafından sorumlu sıfatıyla 2 No.lu KDV Beyannamesiyle 21/8/2024 tarihinde beyan edilen ve tahakkuk eden 50.000 TL KDV 26/8/2024 tarihinde ödenmiştir. (S) Ltd. Şti. tarafından kanuni süresinden sonra ödenen KDV, ödemenin yapıldığı tarihi kapsayan dönem olan Ağustos/2024 dönemi 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılacaktır.
3- Kanuni Süresinden Sonra Verilecek 2 No.lu KDV Beyanında Tahakkuk Eden Vergilerde İndirim Dönemi:
Kanuni süresinden sonra verilecek 2 No.lu KDV Beyannamesinde tahakkuk edecek KDV’ler genel düzenlemeler çerçevesinde ödendiği döneme ait 1 No.lu KDV Beyanında indirim konusu yapılabilecektir. Konuyla ilgili ta verilen örnek aşağıdaki gibidir.
Örnek 3: (D) Yapı İnşaat A.Ş. 24/4/2024 tarihindeki inşaat demiri alımı nedeniyle tevkif ettiği vergiye ilişkin 2 No.lu KDV Beyannamesini süresinden sonra 20/6/2024 tarihinde beyan etmiş ve tahakkuk eden 125.000 TL KDV’nin 25.000 TL’sini 21/6/2024 tarihinde, kalan 100.000 TL’lik kısmını 2/7/2024 tarihinde ödemiştir. (D) Yapı İnşaat A.Ş. tarafından ödenen KDV’nin 25.000 TL’si Haziran/2024 dönemine ilişkin 1 No.lu KDV Beyannamesinde, 100.000 TL’si de Temmuz/2024 dönemine ilişkin 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılacaktır.
1- Mahsuben KDV İade Taleplerinde “Belge” ve “Belge Muhteviyatı” Eksikliği Ayrımı, Farkı ve Önemi: Tebliğ Taslağı’nın 7 ve 14’üncü maddeleri ile; tevkifattan ve diğer iade hakkı doğuran işlemlerden kaynaklanan mahsuben KDV iadelerinde vergi daireleri tarafından yazılacak eksiklik yazısı konuları arasında yer alan “belge” eksikliklerinde eksiklik yazısı yazılmasını sağlayan “belge ya da” ibaresi, Tebliğin (I/C-2.1.5.2.1.) bölümü altıncı paragrafından ve (IV/A-2.1.2.) bölümünün dördüncü paragrafından kaldırılmaktadır. Mahsuben iade taleplerinde, iade hakkı doğuran her bir işlem itibariyle, ibrazı zorunlu belgeler Tebliğin ilgili bölümlerinde tek tek belirlenmiştir. Bu güne kadarki uygulamalarda mahsuben iade talepleri sırasında, ibrazı zorunlu belgelerden biri veya birkaçının verilmemiş veya sisteme girilmemiş olması durumunda, Tebliğde yer alan “… belge yada belgelerdeki muhteviyat eksikliklerini…” ibaresinden dolayı, belge eksiklikleri durumunda da, vergi daireleri tarafından yazılan eksiklik yazıları ile verilen süre içinde belgenin tamamlanması halinde mahsup işlemleri dilekçe tarihi itibariyle yerine getiriliyordu. Bundan böyle, mahsuben iade taleplerinde her bir iade hakkı doğuran işlem itibariyle ibrazı zorunlu olan belgelerden birinin ibraz edilmemiş olması halinde mahsup talebi geçersiz sayılabilecek ve Mali idarenin eksiklik yazısı yazmasına gerek kalmadan, mahsup talebi red edebilmesi mümkün olabilecek. Belge muhteviyatı eksikliği ise, ibrazı zorunlu belgenin ibraz edilmiş ancak muhteviyatında bir eksikliğin tespiti halinde ise, Mali İdare önceden olduğu gibi, eksiklik yazısı yazarak belge muhteviyatı eksikliğinin tamamlanmasını isteyecektir. Örneğin iade için ibrazı zorunlu teminat mektubunun süresinde verilmiş olmasına rağmen iade döneminin hatalı yazıldığının tespiti, ibrazı zorunlu indirilecek KDV listesinin süresinde verilmesine rağmen KDV Beyanı ile uyumlu olmaması, ibrazı zorunlu yüklenilen listenin süresinde verilmesine rağmen listede hataların tespit edilmesi vb. durumlarda mahsup talebi red edilmeden, mükellefe eksikliğin giderilmesine yönelik eksiklik yazısının yazılmasına devam edilecek ve verilen 30 günlük sürede eksiklerin tamamlanması halinde gecikme zammı hesaplanmadan, dilekçe tarihi itibariyle mahsup işlemleri yerine getirilebilecektir. 7 ve 14’üncü maddeler ile, Tebliğin (I/C-2.1.5.2.1.) bölümünün altıncı paragrafında ve (IV/A-2.1.2.) bölümünün dördüncü paragrafındaki son cümleler aşağıdaki şekilde değiştirilmektedir: Değişiklik öncesinde, eksikliklerin 30 günlük ek süreden sonra giderilmesi durumunda gecikme zammı “borcun vadesinden mahsup tarihine kadar geçen süre için” hesaplanmaktaydı.
Tebliğde ayrı yerlerinde hem mahsup için ibrazı zorunlu belgeler arasında sayılan hem de verilmemesi halinde eksiklik yazısı ile bildirilmesi gerekenler arasında yer alan “belge” ibaresi nedeniyle zaman zaman mükelleflerle Mali idare arasında ihtilaflar olabiliyordu.
Şöyle ki; örneğin tevkifattan doğan KDV iade taleplerinde ibrazı zorunlu belgeler arasında yer alan “indirilecek KDV “listesi ibraz edilmeden, veya teminat karşılığı mahsuben iadelerde “teminat” verilmeden mahsup talep edilebiliyordu.
2- KDV İade Taleplerinde Belge Muhteviyatı Eksikliklerinde Verilen 30 Günlük Süre Sonunda Eksikliğin Tamamlanmasında Gecikme Zammı Hesaplama Süresi Yeniden Belirlendi:
“30 günlük ek süreden sonra eksiklikleri gideren mükelleflerin mahsup talepleri ise eksikliklerin giderildiği tarih itibarıyla yerine getirilir ve eksiklik yazısının mükellefe tebliğ edildiği tarih ile mükellefin eksiklikleri tam olarak giderdiği tarih arasında geçen süre için gecikme zammı uygulanır. Bu talebe ilişkin vergi dairelerinde yapılan işlemler sırasında geçen süreler için ise gecikme zammı uygulanmaz.”
Değişiklik sonrasında, eksikliklerin 30 günlük ek süreden sonra giderilmesi durumunda gecikme zammı “eksiklik yazısının mükellefe tebliğ edildiği tarih ile mükellefin eksiklikleri tam olarak giderdiği tarih arasında geçen süre için” hesaplanması yönünde düzenleme yapılmaktadır.
