İhracat Rehberi

İhracat Nedir ?

İhracat, kısaca bir malın yabancı ülkelere döviz karşılığı yapılan satışıdır. İhracat, ihracatçının ülkesindeki dış ticaret mevzuatını bilerek zamanında gerekli işlemleri tamamlaması ve ürünün istenilen yere zamanında teslimine kadar uzanan çeşitli aşamalardan geçmesidir.

İhracatçı Kimdir ?

İhracatçı gerçek usulde vergi mükellefi olup, bulunduğu il deki Ticaret ve Sanayi Odalarına kayıtlı ve diğer kanunlara göre ihracat yapmasına bir engel bulunmayan gerçek veya tüzel kişi, tacirdir.

İhracat Öncesi Neler Yapılır?

İhracat yapan firma ihracat yapacağı ülke için hazırlamış olduğu formu Odalardan temin ederek doldurur. Yurt dışına gidecek malzemenin faturasını da ekleyerek bir dilekçe ile ilgili Odaya başvurur. Gerekli incelemeden sonra belgeler tasdik edilir. İhracatçı Birliklerinin kapsamına giren malları ihraç edecek olan firmaların, Birliklere üye olmaları gerekmektedir. Birlik üyelik belgesine sahip olmadan bu malların ihracı yapılamaz.

İhracat Şekilleri Nelerdir?

Serbest İhracat: Müsaadeye veya kayda bağlı olmaksızın yapılan ihracata denilmektedir.

Kayda Bağlı İhracat: Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın hazırlamış olduğu liste kapsamındaki ihracattır.

Transit Ticaret: Alış ve satış bedelleri arasında lehte fark bulunması kaydıyla mal bedelleri için transfer yapılarak veya yapılmaksızın gerçek veya tüzel kişilerce satın alınan yabancı menşeli malların transit olarak veya doğrudan doğruya başka bir ülkeye satılmasıdır.

 Konsinye İhracat: Kesin satışı daha sonra yapılmak üzere dış alıcılara, komisyonculara, şube ve temsilciliklerine mal gönderilmesi şeklinde yapılan ihracat biçimidir.

Kredili İhracat: İki ve çok taraflı kredi anlaşmalar dışında kalmak kaydıyla, ihracat bedelinin Türk Parası Kıymetini Koruma Mevzuatında öngörülen süreleri aşacak şekilde yurda getirilmesine imkân tanıyan bir satış şeklidir.

Geçici İhracat: Geçici ihracatta ATA karnesi düzenlenir. Bu karne genelde yurt dışı fuar, sergi ve gösteri nedeniyle düzenlenir. Yurt dışına gidecek malzemeler en geç bir yıl içinde yurda dönmeli, beraberinde karne Oda ‘ya iade edilmelidir.

Bedelsiz İhracat: Karşılığında yurda herhangi bir bedel getirilmeksizin yurt dışına mal gönderilmesine Bedelsiz İhracat denilmektedir. Değeri 10.000 $ aşmayanların bedelsiz ihracat talepleri, doğrudan gümrüklere; değeri 10.000 $ ‘dan fazla olanların bedelsiz ihraç talepleri (25.000 $ kadar) İhracatçı Birliklerince sonuçlandırılır. 25.000 $ üzerindeki talepleri görüşleriyle birlikte Dış Ticaret Müsteşarlığına intikal ettirilir.

Özel Takas, Bağlı Muamele, Off-Set Ve Kiralama Yoluyla Yapılacak İhracat: Takas, bağlı muamele, off – set gibi ticaret şekilleri “Karşılıklı Ticaret” olarak adlandırılan ve en genel anlamıyla kısmen de olsa ödemenin para yerine malla yapıldığı ticaret kapsamında yer almaktadır. Diğer bir değişle, ihraç edilen malın tümüne veya bir bölümüne karşılık mal alınmaktadır. Bu ticaret şekilleri daha çok finansman zorluklarının yaşandığı ülkelere yönelik ihracatlarda gündeme gelebilmektedir.

İthal Edilmiş Malların İhracı

İthalat rejimi çerçevesinde ithal edilmiş veya yurt içinde serbest dolaşım durumunda bulunan yabancı menşeli yeni ve kullanılmış malların ihracı, İhracat Teşviklerinden Yararlanmamak kaydıyla serbesttir.

Katma Değer Vergisi Kanuna göre teslimin ihracat sayılabilmesi için gereken hususlar şunlardır:

a) Teslim yurt dışındaki bir müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcıya ya da yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılmalıdır.

b) Teslim konusu mal Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olmalı ya da yurt dışındaki müşteriye gönderilmek üzere yetkili gümrük antreposuna konulmalıdır. Teslim konusu malın ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket eden yurt içindeki firmalar veya bizzat alıcı tarafından işlenmesi veya herhangi bir şekilde değerlendirilmesi durumu değiştirmez.

c)İhracat teslimi yapılacak yetkili gümrük antrepoları ile buralarda düzenlenmesi zorunlu belgeleri belirlemeye, konulacak mal miktarı ve cinsi ile bunların antrepoda bekleme sürelerine ilişkin olarak sınırlama getirmeye, Gümrük Müsteşarlığının görüşü alınmak suretiyle, Maliye Bakanlığı yetkilidir.

d) Gümrük antreposuna konulan malın ihracatının belirlenen sürede veya şartlara uygun olarak gerçekleşmemesi veya tevsik edilememesi hallerinde; ziya uğratılan vergi, buna ilişkin olarak kesilecek ceza ve hesaplanacak gecikme faizinin ödenmesinden katma değer vergisi iadesi alanla birlikte antrepo işleticisi de müteselsilen sorumludur.

Konu ile ilgili Katma Değer Vergisi Kanunu Hizmet İhracı başlıklı makalemi de okuyabilirsiniz.

Yurt dışındaki müşteri tabiri, ikametgâhı, iş yeri, kanunî ve iş merkezi yurt dışında olan alıcılar ile yurt içinde bulunan bir firmanın yurt dışında kendi adına müstakilden faaliyet gösteren şubelerini ifade eder. Bir hizmetin yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmet sayılabilmesi için aşağıdaki şartların yerine getirilmiş olması gerekir.

a) Hizmetler yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olmalıdır.

b) Hizmetten yurt dışında faydalanılmalıdır.

Katma Değer Vergisi Kanununun 11/1  maddesiyle ihracat teslimleri katma değer vergisinden istisna edilmiştir. Aynı Kanunun 12. Maddesinde, yukarıda belirttiğimiz gibi bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için:

Teslimin yurt dışındaki bir müşteriye yapılması ve teslim konusu malın T.C. gümrük hattından geçerek bir dış ülkeye vasıl olması, gerektiği açıklanmıştır.
Konuyla ilgili 4 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde, bir dış ülkeye vasıl olma deyiminin malın gümrük hattından geçmesi şeklinde uygulanacağı belirtilmiştir. Öte yandan Katma Değer Vergisi Kanununun 10/a maddesine göre vergiyi doğuran olayı malın teslim veya hizmetin ifası ile meydana gelmektedir. Aynı maddenin (c) bendinde malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura düzenlenmesi halinde de vergiyi doğuran olay meydana geleceği hükme bağlanmıştır. Ancak ihracat istisnası uygulamasında malın gümrük hattından geçişi “Gümrük Beyannamesi” ile tevsik edileceğinden, sadece ihracat teslimlerinde geçerli olmak üzere katma değer vergisini doğuran olay, faturanın düzenlendiği tarih değil, malın yurt dışı edildiği tarih olarak kabul edilecektir.  Buna göre ihracat istisnası beyan edilecek dönem, ihraç edilen malların faturasının düzenlendiği veya gümrük beyannamesinin açıldığı tarih değil, gümrük beyannamesinde malların yurt dışı edildiğini belirten tarihle ilgili vergilendirme dönemi olacaktır.