Girişimci Ticarete Başlarken Ne Tür Bir İşletme Kurmalı?

Yurdumuzda girişimcilik ve yöneticilik niteliklerine sahip insanların potansiyel girişimcilerin teşvik edilerek ekonomik arenaya girmelerinin sağlanması gerektiğini, ayrıca mevcut küçük ve orta ölçekli işletme, sahiplerinin girişimcilik ve yöneticilik konularında eğitilmesi ve kendilerini yetiştirmeleri gerektiğine inanıyorum.

Eğitimin her alanda olduğu gibi girişimci içinde çok önemli olduğuna sanırım katılmayanımız olmaz girişimci için girişim ruhu, fikri kadar faaliyet alanı ve yasal sorumluluklarının da çok önemli olduğunu biliyoruz. İşletmelerdeki sorunların aşılması ancak bilgili, tecrübeli yöneticilere sahip olan işletmeler için geçerli olacaktır. Bundan sonra bu köşede her 15 günde bir girişimcilerimize rehber olacak yazılarımı sizlerle paylaşacağım ilk konumuz girişimci ne tür bir işletme ile ticarete başlamalı?  Sorunun cevabını bu yazımızda bulabilirsiniz.

Girişimci ticarete ilk adımını attığı an karşısına kuracağı işletmenin türü çıkmaktadır. Ben uzun uzadıya bu konuyu anlatmayacağım fakat girişimcinin hemen faaliyete başlaması ile kurabileceği şahıs işletmesi ve şirketler konusunda kısaca bilgi vereceğim. Ticarete şahıs işletmesi kurarak başlayabilirsiniz şahıs işletmesi tek girişimci tarafından oluşturulmuş işletmelere denir. Şahıs işletmeleri; esnaf, sanatkâr, tacir, serbest meslek erbabı ya da sanayici olabilir. Şahıs işletmelerinin kuruluşu ve kapatılması kolaydır. Fazla evrak yükü ve uğraş gerektirmez. Bir yer kiralayıp veya home ofıce şeklinde de kurabilirsiniz. Gerekli belgelerle vergi dairesine müracaat etmeniz ve vergi dairesinin yoklaması sonucunda vergi kaydınızın yapılması ile hemen faaliyete geçebilirsiniz. Kuruluş işlemini kendinizde yapabileceğiniz gibi muhasebecinize vekâlet vererek de yaptırabilirsiniz. Şahıs işletmesi kurduktan sonra tutmanız gereken defter işletme defteridir. Şahıs işletmesi olarak çalışırken maliye bakanlığının her yıl belirlediği bazı ölçütler vardır. O ölçütleri geçerseniz şahıs işletmesi ama 1. Sınıf tüccar sınıfına girersiniz bu ne demektir? Bir şirketin tuttuğu tüm defterleri tutacak bilanço, gelir tablosu düzenleyeceksiniz ama şirketlerin birçok avantajından yararlanamayacaksınız.

Veya Şirket kurarak ta faaliyete geçebilirsiniz. Şirketler iki ana grubu ayrılır: Şahıs Şirketleri; Kolektif Şirketler, Adi Komandit Şirketler. Bu gruba giren ticari şirketler sorumlulukları ve ticari itibarları bakımından kurucu ortakların adı ön planda olmaktadır. Ortaklar şirket borçlarına karşılık sınırsız ve zincirleme sorumludurlar. Yani, şirket iflas ettiğinde şirketten alacaklı olanlar alacaklarının tamamını şirketin mal varlığı yetmese dahi ortakların şahsi mal varlıklarından tahsil edebilirler. Şahıs şirketlerinin vergisi, ortakların vergisi olup ortaklar tarafından ödenir. Bu tür şirketlerin itibarı, ortakların maddi güç ve itibarıyla orantılı olarak artar veya azalır.Sermaye Şirketleri ise Anonim Şirketler, Limitet Şirketler, Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler diye ayrıştırılabilir. Sermaye şirketlerinde ortakların sorumluluğu, koydukları sermayeyle sınırlıdır. Bu tür şirketler de şirketin ilişki kurduğu bankalar ve üçüncü kişilerle, şirket adına hareket edilir. Örneğin; vergi, ortaklar üzerine tahakkuk etmez, şirket adına tahakkuk eder ve şirket öder. Şirket güç ve itibarını ortaklardan almayıp sermayesinden veya yönetim kadrosundan alır. Kısaca bu şirketlerde ortaklar ikinci plandadır. Şimdi birazda şirketler içinden en çok kullanılanı limitet şirket ile alakalı bilgi verecek olursak,  Limited şirket; iki veya daha fazla gerçek veya tüzel kişi(Şirket veya kamu kurumları vs) tarafından bir ticaret unvan altında bir ana sözleşme hazırlanıp ilgili kurumlarda tasdik ve tescil ettirilerek kurulur. Ortakların sorumluluğu koymayı taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlıdır. Belirli bir ticari amaç ve konu ile uğraşmak için kurulmalıdırlar.  Ortakların, paylara bölünmüş sermayeye katılmayı kabul etmeleri gereklidir. Bir ticari unvana sahip olmalı ve unvanında şirketin limited olduğu belirtilmelidir. En az 5.000.-TL. sermaye ile kurulmalıdır. Türkçe olarak tespit edilmesi gereken unvanlarında limited şirket ibaresinin bulunması ve faaliyet konusunun gösterilmesi zorunludur. Ortakların koyacakları sermayenin en az 25.-TL. veya bunun katları olması lazımdır.

Bu bölümde anlattıklarımızı özetleyecek olursak; girişimcinin faaliyet yapacağı işletme türünü belirlerken karşısına iki seçenek çıkmaktadır. Şahıs işletmesi veya şirket şahıs işletmesi kurulumu kolay ama fonksiyonu az bir işletme türü şirketler farklı yapılara sahip olduklarını açıkladık. Buna göre şirket kurulacaksa limited şirket veya anonim şirket kurulabilir. Limited şirketin hareket kabiliyeti anonim şirkete göre daha yüksektir. Karar mekanizması daha hızlı çalışır. Her iki seçenek için önem arz edebilecek bir hususta şahıs işletmesinde kamu borçları ve üçüncü şahıslara karşı borçlarda işletme sahibi tüm mal varlığı ile sorumludur. Fakat şirketlerde ortaklar kamu borçlarına karşı tüm mal varlıkları ile sorumlu olmalarına rağmen üçüncü şahıslara karşı şirketteki sermaye payları kadar sorumludurlar.