Eyvah Facebook Profilim Kopyalandı. Ben Şimdi Ne Yapacağım ?

Bilginin akıl almaz şekilde hızla yayılması internetin hızla gelişimi karşısında mevcut kurum ve kurallar yetersiz kalmaktadır. Konuya ilişkin düzenlemeler yapıldığı andan itibaren atıl duruma düşmektedir. Bunun yanında internetin ulusal hukuka sığmayan, uluslar üstü yapısı da hukuki sorunun boyutunu dünya çapına taşımaktadır. Çağımızda sosyal medya dediğimiz Facebook, Twitter, Linkedin  ve benzeri kişisel bilgilerimizi paylaştığımız siteler artık hayatımızın bir parçası haline gelmiş durumda. Örneğin;  Facebook sosyal paylaşım sitesinin dünya genelinde toplam olarak yaklaşık 500.000.000 kullanıcısı var.

Türkiye‘ de ise ;  nüfusun % 31 ‘inin  facebook hesabı var. Bu da yaklaşık olarak 24 milyon kişi bu sitede profil sahibi demek.  Bu kadar rağbet gören bir sosyal paylaşım sitesinin, faydalarının olmasının yanı sıra insanları zora sokacak durumların da  yaşanması elbette ki olağandır.  Bu durumların en başında da insanlar adına sahte profil oluşturulması geliyor.

Bir sabah uyandığınız da bir bakmışsınız ki tanımadığınız; kim olduğunu bilmediğiniz biri sizin adınıza bir hesap açmış ve bu hesaba resimlerinizi eklemiş. Ya da şirketiniz adına bir grup açılmış ve istemediğiniz yorumlar yapılmış olabilir. Özel hayatınız ifşa edilmiş, kişiliğiniz rencide edilmiş ve istemediğiniz yüzlerce kişi adınızın geçtiği bu gruba katılmış olabilir. Sizinle aynı isim ve soy ismini sahip birçok kişiye Türkiye‘de rastlayabilirsiniz. Bunda herhangi bir sıkıntı yoktur. Çünkü aranızdaki farklılıklar iletişim bilgilerinizden, doğum tarihinizden ve resminizden belli olur. Sizi tanıyanlar hangi hesabın size ait olduğunu bir bakışta kestirebilirler. Peki, kötü niyetli kişiler tarafından sizin isim ve soyisminizle bir facebook hesabı açılmış; sizin resimleriniz paylaşılmış; sizin kişisel bilgileriniz girilmiş ve bu hesap sizin bilginiz ve izniniz olmadan yönetiliyor; arkadaşlarınızla iletişime geçiliyorsa böyle bir durumda ne yapacaksınız ?

Öncelikle belirtelim ki başkasının adına hesap oluşturmak ve onun resimlerini kullanmak tamamıyla bir “suç” tur. Bu suç Amuzda ve Türk Ceza Kanunumuz da açıklanmıştır.

Telif Hakları  Açısından  Durum;

Fikir sanat eserleri kanunumuzun 1. Maddesin de;  “Bu Kanun, fikir ve sanat eserlerini meydana getiren eser sahipleri ile bu eserleri icra eden veya yorumlayan icracı sanatçıların, ürünleri üzerindeki manevi ve mali haklarını, bu haklara ilişkin tasarruf esas ve usullerini, yargı yollarını ve yaptırımları ile Kültür Bakanlığının görev, yetki ve sorumluluğunu kapsamaktadır.” tanımlamasını yapmıştır.  Kanunun 2. maddesinde herhangi bir şekilde dil ve yazı ile ifade edilen eserlerin ilim ve edebiyat eserleri olduğu belirtilmiştir.

Kanunun 6. Maddesinde “diğer bir eserden istifade suretiyle vücuda getirilip bu esere nispetle müstakil olmayan ve aşağıda başlıcaları yazılı fikir ve sanat mahsulleri işlenmedir” diyerek

• Bir eser sahibinin bütün veya aynı cinsten olan eserlerinin külliyat haline konulması;
• Belli bir maksada göre ve hususi bir plan dahilinde seçme ve toplama eserler tertibi;

“Başkasına ait bir eserin izah veya şerhi yahut kısaltılması bu kanuna göre eser sayılır.” tanımlamasını yapmış. Ardından Kanunun 8. maddesinde “bir eserin sahibi onu meydana getirendir” diyerek eser sahibini belirtmiştir.

Kanunun 22. maddesinde ise; “bir eserin aslını veya kopyalarını, herhangi bir şekil veya yöntemle, tamamen veya kısmen, doğrudan veya dolaylı, geçici veya sürekli olarak çoğaltma hakkı münhasıran eser sahibine aittir” tanımlaması ile internette içerik üretenlerin haklarını da tanımlamıştır.

Kanunun 71.  maddesinde de koruma altına alınan fikir ve sanat eserleriyle ilgili manevi, mali veya bağlantılı hakları ihlal edenlere verilecek cezalar şu şekilde sayılmıştır:

• Bir eseri hak sahibi kişilerin yazılı izni olmaksızın işleyen, kişisel kullanım amacı dışında elinde bulunduran ya da depolayan kişi hakkında 1 yıldan 5 yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.

• Bu Kanunun ek 4. maddesinin 1. fıkrasında bahsi geçen fiilleri yetkisiz olarak işleyenler ile bu Kanunda tanınmış hakları ihlâl etmeye devam eden bilgi içerik sağlayıcılar hakkında, fiilleri daha ağır cezayı gerektiren bir suç oluşturmadığı takdirde, 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

Türk Ceza Kanunumuz Açısından Durum;

Ülkemizde bilişim hakları, bilgi ve bilgisayar güvenliği ve kişisel gizlilik konusunda yapılan yasal düzenlemeler oldukça yenidir. İlk defa 1991 yılında Türk Ceza Kanununda 3756 Sayılı Kanunla ‘Bilişim Alanında Suçlar’ başlığı altında yeni düzenleme yapan kanun koyucu  “bilişim suçu” tanımlamasını ceza kanunumuz içinde yer almasını sağlamıştır.

Sahte profil, sahte grup, sahte e-posta oluşturmak ceza kanunumuzda özel ve yaptırımları ağır bir suç tipi olarak yer almasa da, doğurabileceği muhtemel sonuçlar açısından Ceza hukukumuz tarafından yaptırıma bağlanmıştır. Sosyal medya dediğimiz toplumsal iletişim sitelerinin ortaya çıkması internet kullanıcılarının da sorumluluk altına girmesine sebep olmaktadır. Bu alanlarda başkası adına sahte hesap açmak paylaşımlarda bulunmak yazı, yorum veya eklenecek video ya da fotoğraf  içeriği ekleyen kişi cezai sorumluluk altına girilebilecektir.

 Medeni Kanunun 24. Maddesi “hukuka aykırı olarak kişilik hakkına saldırılan kimse, hâkimden saldırıda bulunanlara karşı koruma isteyebilecektir.” Diyerek Facebook gibi sosyal medya kullanıcısı korunmaktadır. Bu durumda, sahte profilin yayınlanması hâkim kararı ile engellenebilecektir. Ayrıca saldırıda bulunan aleyhine yani içerik sağlayıcısına veya şartlar oluşmuş ise ilgili içeriği umuma yayan site sahibine karşı, somut olayın şartlarına göre maddi ve manevi tazminat davası açılabilecektir.

Facebook, Twitter gibi sosyal medyada adınıza başkalarının sahte profil ya da e-posta hesabı oluşturması; sizin adınıza hareketle menfaat elde eden kişi hakkında “bilişim sistemlerini kullanarak dolandırıcılık” suçu meydana getirmesidir. Nitekim burada elde edilecek menfaatin, ille de maddi bir menfaat olması şart değildir. Buna göre 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezasına hükmolunabilecektir.

Bir kişi adına açılan profil hesabında, o kişinin fotoğrafı, kimlik bilgileri, kişisel e-posta hesabı, meslek bilgileri yani o kişiyi tanımlamaya yarayacak birtakım kişisel bilgiler hukuka aykırı olarak kaydedilmiş ise TCK 135/1’e göre aykırılık teşkil edebilecektir. Buna göre; hukuka aykırı olarak bir kişinin kişisel verilerini kaydeden kimseye 3 yıla kadar hapis cezası verilebilecektir. Bu tür kişisel bilgilerin yer aldığı, profil hesaplarının, yine farklı kişilere yayılmasını sağlayanlarda cezai sorumluluk altına girebileceklerdir. Buna göre; kişisel bilgilerin yer aldığı bu profil hesapların veya grupların, hukuka aykırı olarak başka kişilere yayılmasını sağlayanlar TCK 136 gereği 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasına mahkum olabileceklerdir.

Oluşturulan bu sahte profil hesaplarında ya da gruplarda kişilerin onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek yazılar da yer alabilmektedir. Hatta bazı gruplarda hakaret tek 1 kişiden yapılmamakta, gruba veya profil hesabına üye olan birçok kişi tarafından da yapılabilmektedir. Bu durumda; TCK 125/1 gereği bir kimseye ya da kuruma onur, şeref ve saygınlığını bozacak şekilde saldırıda bulunana 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmolunabilir.

Böyle Bir Durum Tespitinde Yapmanız Gerekenler:

1. Sahte açılmış profil linkini arkadaşlarınıza dağıtıp, sahte kişiyi facebook yöneticilerine şikayet etmek üzere profilin sol alt köşesinden “Bu Kişiyi Şikayet Et/Engelle” , “Sahte Profil” , “Benim veya Tanıdığım Birinin Kimliğine Bürünüyor” seçenekleri ile kişiyi şikayet etmek ile işe başlayın. 15 – 20 arkadaşınıza bunu yaptırırsanız, facebook yöneticileri tarafından incelemeye alınır ve yöneticiler tarafından sahte profil olduğu tespit edilirse hesap 15 ile 20 gün süre içerisinde kapatılır.
2. Adıma sahte profil oluşturulmuş kişilik haklarım çiğneniyor gerekçesi ile emniyet müdürlüğü Bilişim Suçları Şube Müdürlüğüne şikayet dilekçesi verin.
3. ‘Özel hayatın gizliliğini ihlal’ suçu işlendiği gerekçesi ile savcılığa dilekçe yazıp şikayette bulunun suç işlendiği tespit edilirse ve savcı gerekli görürse, şüpheli hakkında kamu adına ceza davası açar. Sahte hesap üzerinden kişiye hakaret edilebilir veya özel hayatına ilişkin bilgiler paylaşılabilir, kişilik hakları zedelenebilir, maddi ve manevi zarar oluşabilir. Bu durumda tazminat davası da açılabilir.

Mahkeme Kararları

1. Facebook da bir başkası adına açılan sahte hesapların zarar verdiği insan sayısında artış  yaşanırken, İzmir 14. Sulh Ceza Mahkemesi konuyla ilgili önemli bir karar verdi. Mahkeme, İzmir ‘ de avukatlık yapan ….. adına Facebook da  açılan sahte hesabın mağduriyet oluşturduğu gerekçesiyle bu sayfaya erişimi engelleme kararı aldı. Karar, uygulanması için Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’na (TİB) gönderildi. TİB, inceleme sonucunda sayfaya erişimin, kullanıcının ‘sosyal kişilik ve haklarına zarar verdiği’ gerekçesiyle servis sağlayıcısı tarafından engellenmesine karar verdi.
2. Anadolu 24. Asliye Ceza Mahkemesi; adına sahte Facebook hesabı açılan mağdurun şikayeti üzerine mahkeme, sanıkların ‘Özel hayatın gizliliğini ihlal’ suçunu işlediklerini belirterek 3 kişinin 1 yıl 10’ar ay hapis cezasına çarptırılmalarına karar verildi.