Nevzat Erdağ Vergi, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı
Zorlaşan yaşam şartları ve sınırların kalkmasına dünyanın her yerinin bir tuş kadar yakın olmasını sağlayan internetin yaygınlaşıp gelişmesi, aile ekonomisine katkı veya boş durmayıp üretmek isteyen ev hanımlarının girişimlerine de olanak sağladığını biliyoruz. Ev hanımlarının evlerinde hazırladıkları pasta ve kurabiye gibi gıda ürünlerini veya kendilerinin tasarladıkları kıyafet, toka ve çeşitli ürünleri internet aracılığıyla sattıklarını biliyoruz. Peki, bu faaliyetler vergi kanunlarımız karşısında nasıl algılanıyor ve vergiye tabii midir?
Bu konuda öncelikle vergi kanunlarımızın bir iş yeri açmadan bu ürünleri internette satma işine bakışını inceleyelim:
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 156. maddesinde; “Ticari, sınaî, zirai ve mesleki faaliyette iş yeri; mağaza, yazıhane, idarehane, muayenehane, imalathane şube, depo, otel, kahvehane, eğlence ve spor yerleri, tarla, bağ, bahçe, çiftlik, hayvancılık tesisleri, dalyan ve voli mahalleri, madenler, taş ocakları, inşaat şantiyeleri, vapur büfeleri gibi ticari, sınaî, zirai veya mesleki bir faaliyetin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan yerdir.” şeklinde tanımlanmıştır.
Madde hükmünden de anlaşılacağı üzere iş yerinin tanımı yapılırken, ticari, sınaî, zirai ve mesleki faaliyetin yapılması ve yürütülmesinde kullanılan yerlerin neler olabileceği nitelenmiş ve tanımda belirtilen yerler “gibi” denilmek suretiyle kesin bir sınırlama yapılmamıştır.
Bu nedenle, internet üzerinden satış faaliyetinin organizasyonunu internet üzerinden yapmanız durumunda kullanmış olduğunuz internet sitesi iş yeri olarak nitelendirilmektedir.
Peki, bu işler vergiden muaf veya basit usule tabi olabilir mi?
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Vergiden Muaf Esnaf” başlıklı 9. maddesinde, “Ticaret ve sanat erbabından aşağıda yazılı şekil ve suretle çalışanlar gelir vergisinden muaftır.
1- Motorlu nakil vasıtaları kullanmamak şartı ile gezici olarak veya bir iş yeri açmaksızın perakende ticaret ile iştigal edenler (Giyim eşyalarıyla zati ve süs eşyaları, değeri yüksek olan ev eşyaları ile pazar takibi suretiyle gıda, bakkaliye ve temizlik maddelerini ve sabit iş yerlerinin önünde sergi açmak suretiyle o iş yerlerinde satışı yapılan aynı neviden malları satanlar hariç);
….
6- Evlerde kullanılan dikiş, nakış, mutfak robotu, ütü ve benzeri makine ve aletler hariç olmak üzere, muharrik kuvvet kullanmamak ve dışarıdan işçi almamak şartıyla; oturdukları evlerde imal ettikleri havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma mamulleri, kırpıntı deriden üretilen mamuller, örgü, dantel, her nevi nakış işleri ve turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek, pul, payet, boncuk işleme, tığ örgü işleri, ip ve urganları, tarhana, erişte, mantı gibi ürünleri iş yeri açmaksızın satanlar. Bu ürünlerin, pazar takibi suretiyle satılması ile ticari, zirai veya mesleki faaliyetleri dolayısıyla gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olanların düzenledikleri hariç olmak üzere; düzenlenen kermes, festival, panayır ile kamu kurum ve kuruluşlarınca geçici olarak belirlenen yerlerde satılması muaflıktan faydalanmaya engel değildir.
Ticari, zirai veya mesleki kazancı dolayısı ile gerçek usulde Gelir Vergisine tabi olanlar ile yukarıda sayılan işleri Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerine bağlılık arz edecek şekilde yapanlar esnaf muaflığından faydalanamazlar.” hükmü yer almaktadır.
Öte yandan 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun ‘Basit Usulde Ticari Kazancın Tespiti’ başlıklı 46. maddesinin birinci fıkrasında; 47 ve 48. maddelerde yazılı şartları topluca haiz olanların kazançlarının basit usulde tespit olunacağı hüküm altına alınmıştır.
Konuya ilişkin olarak 06.04.1995 tarih ve 22250 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 183 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin “Büyük şehir Belediye Sınırları İçinde Faaliyette Bulunan (Erzurum ve Diyarbakır Hariç) ve Götürü Usulde Vergilendirilen Mükelleflerden 01.05.1995 Tarihinden İtibaren Gerçek Usule Alınanlar” başlıklı 5. maddesinde;
“95/6430 sayılı Bakanlar Kurulu kararı eki Kararın l inci maddesinde aynen, “Büyük şehir belediyesi olan illerin (Erzurum ve Diyarbakır hariç), mücavir alan sınırları dahil olmak üzere büyük şehir belediye sınırları içinde aşağıda belirtilen faaliyetleri yapan mükellefler, 1 Mayıs 1995 tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirilirler.
a)Her türlü emtia imalatı ile uğraşanlar,
b)Her türlü emtia alım-satımı ile uğraşanlar,
Bu mükellefler, götürü usulden yararlanmaya ilişkin genel şartları taşıyıp taşımadıklarına bakılmaksızın gerçek usulde vergilendirileceklerdir.”açıklamalarına yer verilmiştir.
Yukarıda açıklamış olduğum gelir vergisi kanunumuzun ilgili maddelerinden anlaşıldığına göre evinde pasta ve kurabiye gibi gıda ürünlerini veya kendilerinin tasarladıkları kıyafet, toka ve çeşitli ürünleri internet aracılığıyla satışını yapanları vergi kanunlarımız tacir olarak tanımlamakta satışın yapıldığı internet sitesini de iş yeri olarak görmektedir. Yine bu yerlerdeki faaliyetleri vergiden muaf esnaf veya basit usulde vergilendirilecek esnaf olarak’ta görmemektedir.
Evinde pasta ve kurabiye gibi gıda ürünlerini veya kendilerinin tasarladıkları kıyafet, toka ve çeşitli ürünleri internet aracılığıyla satışını yapanların nasıl vergilendirileceğine yönelik kanunlarımızın diğer açıklamalarına bakacak olursak
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Ticari Kazancın Tarifi” başlıklı 37. maddesinde, her türlü ticari ve sınaî faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu, ticari kazancın ise Vergi Usul Kanunu hükümlerine ve bu kanunda yazılı gerçek (Bilanço veya işletme hesabı esası) esasa göre tespit edileceği hükme bağlanmıştır.
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, evinde pasta ve kurabiye gibi gıda ürünlerini veya kendilerinin tasarladıkları kıyafet, toka ve çeşitli ürünleri internet aracılığıyla satışını yapanların internet ortamında satışının, bu yerlerin iş yeri tanımı kapsamına girmesi ve faaliyette bulunulan yerin büyük şehir belediyesi sınırları içerisinde olması nedeniyle ticari faaliyet olarak değerlendirilmekte, bu faaliyet sonucu elde edilen gelirin Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hükümleri çerçevesinde gerçek usulde vergilendirilmesi gerekmektedir. Yani vergi mükellefi olarak satış yapmak zorunluluğu vardır.
Merhaba ben Balıkesir’de evde yaptığım kanaviçeleri (kumaş işleme) Etsy adındaki internet sitesinde yurtdışına satıyorum. Ayda yılda bir sipariş gelse de yaptıklarımın beğenilip satın alınıyor olması beni memnun ediyor. Vergi mükellefliğinden belli bir gelirin altında olunulması durumunda muaf olunulduğunu duymuştum. Yazdıklarınıza göre muaf değilim. Vergi mükellefi olma için nasıl başvurabilirim.
Fusun hanım merhaba,
yazdıklarınızdan süreklilik arz etmeyen emege dayalı üretimlerinizden gelir elde ettiğinizi anlıyorum. Bu durumda evde yaptığınız üretimlerden dolayı gelir vergisi mükellefi olmadan basit usül vergi mükellefiyeti açtırarak hem kazançlarınızı vergilendirmiş hemde ilerde çıkacak sorunlardan kurtulmuş olursunuz ikametgahınızın bağlı olduğu vergi dairesinde basit usül vergi mükellefiyeti açtırmanızda fayda var.
Basit usul vergi mükellefliğine başvururken, basit olduğunu kanıtlamak için hangi belgeleri götürmem gerekir. Kazancımı göstermek için Etsy ödeme/faturalarını götürmeli miyim? Kumaş ve yumak fişlerini? Yoksa sadece sözlü olarak bu sitede bunları satıyorum deme yeterli mi?
Merhabalar. Bir blogum var arada tarif veriyorum Evde pasta kurabiye yapıyorum fakat ayda iki-üç ü geçmiyor. Potfolyo olsun diye genelde çok yakınlarıma yapıyorum. Bazen tanıdık vasıtasıyla instagramdan bulanlara yapıyorum. Kazancım 23000 i geçmediği sürece vergi mükellefi olmadığımı duydum doğru mudur? Bir de yasal olarak satış yapmam için eşimle Adi şirket kursam yeterli mi?
Merhaba Zeynep hanım,
Makalede ayrıntılı açıkladığım gibi Evinde pasta ve kurabiye gibi gıda ürünlerini veya kendilerinin tasarladıkları kıyafet, toka ve çeşitli ürünleri internet aracılığıyla satışını yapanların internet ortamında satışının, bu yerlerin iş yeri tanımı kapsamına girmesi ve faaliyette bulunulan yerin büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde olması nedeniyle ticari faaliyet olarak değerlendirilmekte, bu faaliyet sonucu elde edilen gelirin Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hükümleri çerçevesinde gerçek usulde vergilendirilmesi gerekmektedir. Yani vergi mükellefi olarak satış yapmak zorunluluğu vardır.
Merhaba, ben evde butik pasta ve kurabiyeler yapıyorum . İnternetten satış yapmıyorum genelde kendi cevreme yapiyorum, küçük bir yerde yaşadığım için yaptıklarımi görenler tel.la iletisime geçiyor. Aylık 2000tl ye yakın gelirim oluyor. Vergi mükellefi olmam gerekirmi? Yada esnaf ve sanatkarlar odasına başvurmammi gerekir? Ne yapmalıyım?
merhaba,
Esnaf Muaflığı genel anlamıyla, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9. Maddesinde;
Evlerde kullanılan dikiş, nakış, mutfak robotu, ütü ve benzeri makine ve aletler hariç olmak üzere, muharrik kuvvet kullanmamak ve dışarıdan işçi almamak şartıyla; oturdukları evlerde imal ettikleri havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma mamulleri, kırpıntı deriden üretilen mamuller, örgü, dantel, her nevi nakış işleri ve turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek, pul, payet, boncuk işleme, tığ örgü işleri, ip ve urganları, tarhana, erişte, mantı gibi ürünleri işyeri açmaksızın satanlar. Bu ürünlerin, pazar takibi suretiyle satılması ile ticarî, ziraî veya meslekî faaliyetleri dolayısıyla gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olanların düzenledikleri hariç olmak üzere; düzenlenen kermes, festival, panayır ile kamu kurum ve kuruluşlarınca geçici olarak belirlenen yerlerde satılması muaflıktan faydalanmaya engel değildir. demektedir
buna göre vergi dairesinden esnaf vergi muafiyeti belgesi alarak çalışabilirsiniz faaliyetin türü olarak aşağıdaki bilgilerden biri yazılmaktadır:
–kanunda ki karşılığı şudur( Oturdukları evlerde el emeği ürün imali ve satışı (GVK Madde: 9/6),
Evde süs eşyası yapıyorum. Herhangi bir makine kullanmıyorum. Annemin kumaş dükkanı var. Ürünlerimi annemin işyeri faturasıyla internetten satabilir miyim?
Gelir Vergisi Kanunu 9. Madde
6. (5615 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle değişen bent Yürürlük; 04.04.2007) Evlerde kullanılan dikiş, nakış, mutfak robotu, ütü ve benzeri makine ve aletler hariç olmak üzere, muharrik kuvvet kullanmamak ve dışarıdan işçi almamak şartıyla; oturdukları evlerde imal ettikleri havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma mamûlleri, kırpıntı deriden üretilen mamûller, örgü, dantel, her nevi nakış işleri ve turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek, pul, payet, boncuk işleme, tığ örgü işleri, ip ve urganları, tarhana, erişte, mantı gibi ürünleri işyeri açmaksızın satanlar. Bu ürünlerin, pazar takibi suretiyle satılması ile ticarî, ziraî veya meslekî faaliyetleri dolayısıyla gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olanların düzenledikleri hariç olmak üzere; düzenlenen kermes, festival, panayır ile kamu kurum ve kuruluşlarınca geçici olarak belirlenen yerlerde satılması muaflıktan faydalanmaya engel değildir.
Fakat benim size önerim öncelikle vergi dairesine giderek Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi alın bundan sonra yaptığınız satışlarda muafiyet yaşarsınız bunları toplu sattığınız yerlerde gider pusulası ile sizden alış yapabilirler
Merhaba instagramdan kolye ve bileklik satıyorum. Eminönündeki dükkanlardan zincirini ucunu ayrı ayrı alıp biz takıp satıyoruz. Nasıl bir yol almalıyız?
Merhaba Büşra hanım,
Ürünlerini internet sitesi aracılığıyla satan kişilerin ürün satışlarını süreklilik(Gelir idaresi özelgelerinde sürekliliği Bir yılda birkaç kez yapılan ticaret olarak tanımlamış) arz edecek şekilde yapmaları halinde, bu kişiler Vergi mükellefi olmak zorundalar ve elde ettikleri gelirin gerçek usulde ticari kazancın tespiti çerçevesinde vergilendirilmesi gerekir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunumuzun 37 nci maddesinde, her türlü ticari ve sınaî faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu belirtildikten sonra, ticari kazancın, Vergi Usul Kanunu hükümlerine ve Gelir Vergisi Kanununda yazılı gerçek (Bilânço veya işletme hesabı esası) veya basit usullere göre tespit edileceği hükme bağlanmıştır.
Bunun için;
Bir işyeriniz varsa bu işyerinizin adresinin bağlı bulunduğu,
Bir işyeriniz yok ancak işlerinizi ikametgâhınızdan sürdürüyorsanız ikametgâhınızın bağlı olduğu vergi dairesine gerçek kişi mükellefiyet kaydı,
İşletme, şirket olarak çalışılacak ise “tüzel kişi mükellefiyet kaydı” yaptırılması gerekir.
Mükellefiyet kaydından sonra Vergi usul Kanunumuz açısından yapmanız gereken başka yükümlülüklerinizde var tabi bunları da kısaca isim olarak yazacak olursak
Defter Tutma Yükümlülüğü
Belge Düzenleme Yükümlülüğü
Mükelleflerin internet üzerinden gerçekleştirilen her satış işlemi için vergi kanunları gereği belge(Fatura, İrsaliye) düzenlemek zorunluluğu vardır. Söz konusu belgeleri düzenlememek her bir belge için cezayı gerektir.
Merhabalar ben kendi evimde kırlent – çanta gibi dikiş nakış işleri yapıyorum. Bu doğrultuda vergi dairesine başvurarak ”Esnaf muafiyet belgesi” aldım.
Bu durumda yaptığım ürünlerin internet sitelerinde satışını yapmamda bir sakınca var mıdır acaba ?
Merhaba Sevim hanım,
lgili yasalar kapsamında, evlerde üretilen ürünlerin internet satışında muafiyetten yararlanabilmesi için, gerçekleşen satış tutarının ilgili yıl içinde “geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarını aşmaması” gerekiyor. Asgari Ücret 2019 Brüt (Aylık): 2.558,40 TL