Nevzat Erdağ Vergi, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı
Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 6736 Sayılı Kanun, 19.08.2016 tarihli ve 29806 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Kanunla, ⦁ Kesinleşmiş vergi ve diğer borçlara ödeme kolaylıkları, Ülkemiz hiç bugün ki gibi içeriden ve dışarıdan hainler tarafından kuşatılmamış ülkemizin bekasına açıktan kastedilir hale gelmemişti. Bizim ülkemiz köklü ve büyük bir ülke bunların hepsini bertaraf edip 2023 gibi hedeflerine ulaşmada emin adımlarla ilerleyecektir. Hepimiz biliriz ki bir ailenin bile ayakta kalması mücadele etmesi için ekonomik bütçesinin olması gerekir. Bu durum ülkemiz içinde önemli kalkınma hamlelerine, savunma sanayi yatırımlarına devam edebilmesi için bütçesini güçlü tutmak zorundadır. Bunun içinde bütçenin en büyük gelir kalemi olan vergileri toplamak zorundadır 162 milyar liralık vergi alacaklarının tahsili hem vergi borcu olan 6,6 milyon insanı rahatlatacak hem de devletimiz alacaklarını tahsil ederek bütçe dengesini sağlayacaktır. Ayrıca vergi mükelleflerine büyük ödeme kolaylıkları sağladığı gibi gelecek yıllarda olası vergi incelemelerinden kurtulma imkanı da sağlayacaktır. Sözün özü bu dönem vergi yapılandırması yapıp bunları da ödemek işinizi, işletmenizi korumanızı sağlamanın yanında diğer dönemlerden farklı milli bir mesele haline gelmiştir. Devletimiz bu yasa ile ne tür kolaylıklar getirdi vergi borçlarını nasıl yapılandıracağız derseniz işte detaylarını sizin için kısaca özetliyorum. Söz konusu kanun ile ⦁ 30.06.2016 tarihi itibariyle gecikmiş vergi borçlarında Yİ-ÜFE oranında güncelleme, ⦁ 30 Haziran 2016 tarihinden (bu tarih dahil) önceki dönemlere ait vergi, resim, harç ve bunlara ilişkin cezalar ile gecikme faizi ve gecikme zammı alacakları, ⦁ 30 Haziran 2016 tarihinden önce verilen askerlik, seçim, trafik, nüfus, kara yolu taşıma, otoyollar ve köprülerden ihlali geçiş idari para cezaları ile RTÜK idari para cezaları, ⦁ Vadesi Kanunun yayımlandığı 19.08.2016 tarihinden önce olan vergi dairelerince takip edilen vergi dışındaki diğer amme alacakları (ecrimisil, öğrenim ve katkı kredisi alacakları gibi), için başvurulabilir. 6736 sayılı Kanun kapsamında kesinleşmiş borçlar, 6552 sayılı Kanun kapsamında devam eden borçlar, davaya konu edilen ihtilaflı alacaklar ile inceleme ve tarhiyat aşamasında bulunan işlemler ve pişmanlıkla veya kendiliğinden yapılan beyanlar dolayısıyla yapılandırmaya yönelik açıklamalar aşağıda yer almaktadır. Kesinleşmiş Vergi Ve Ceza Borçları Kesinleşmiş borçlarda; ⦁ Borç asıllarının tamamı, Gecikme faizi ve zammı yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutar, Davaya konu olan ihtilaflı vergi alacakları da bu Kanun kapsamında yapılandırılmaya konu edilebilmektedir. İhtilaflı vergi alacakları dava aşamasına ve karar durumuna göre % 80’e varan oranlarda indirimlerle yapılandırma başvurusuna konu edilebilecek ve sulh yoluyla vergi ihtilafları sonlandırılabilecektir. Vergi ihtilaflarının yapılandırılmasına ilişkin açıklamalar aşağıda yer almaktadır. Dava Açma Süresi Geçmemiş ya da İhtilaf Vergi Mahkemesinde (henüz karara bağlanmamış) ise; ⦁ Vergi aslının %50’sinin, ⦁ Dava açma süresi geçmemiş veya vergi mahkemesinde devam ediyorsa cezanın %25’i, En son karar tasdik veya tadilen tasdik ise; ⦁ Tasdik edilen cezanın %50’si ⦁ Dava açma süresi geçmemiş veya dava ilk derece mahkemesinde ise %50’si, 30 Haziran 2016 tarihinden önceki dönemlere ilişkin olarak, bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanıldığı halde tamamlanmamış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine, bu Kanunun matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla, devam edilecektir. Kanun hükmünden yararlanılabilmesi için, inceleme ve takdir işlemleri tamamlandıktan sonra ihbarnamenin tebliğinden itibaren 30 gün içinde vergi dairesine başvuruda bulunulması gerekmektedir. Bu durumda: ⦁ Tarh edilen verginin %50’sinin, Başvuru Yeri ve Süresi Başvurularınızı, ⦁ Gelir İdaresi Başkanlığı internet adresi (www. gib.gov.tr) üzerinden ⦁ Yapılandırılan borçlar, tercihe göre peşin veya taksitler halinde ödenebilecektir. Yapılandırılan Borç Peşin Ödenmek İstendiğinde; Zam ve faiz yerine Yİ-ÜFE üzerinden hesaplanan tutardan %50 indirim yapılacaktır. Bu durumda, mükellef Yİ-ÜFE tutarı olarak [6.200,00 – (6.200,00 x %50)=] 3.100,00 TL, toplamda 23.100,00 TL ödeme yapmak suretiyle Kanun hükümlerinden yararlanacaktır. Yapılandırılan borçların taksitle ödenmek istenmesi halinde, başvuru sırasında 6, 9, 12 veya 18 eşit taksitte ödeme seçeneklerinden biri seçilebilecek ve ilk taksit 30 Kasım 2016 tarihine kadar, kalan taksitler de ikişer aylık dönemler halinde ödenecektir.
⦁ Borçların, kredi kartıyla peşin ya da taksitle ödenmesi mümkündür. Kredi kartıyla ödemeler Başkanlığımızın internet adresinde (www. gib.gov.tr) yer alan internet vergi dairesinden yapılabilecektir Kredi kartı ile yapılan ödemelere ilişkin tutarların, bankaya ödenmesi gereken tarih daha sonraki bir tarih olmasına rağmen, işlem anında vergi dairesine olan borçlar ödeme tutarı kadar sonlanacaktır.
Yapılandırmanın devam edebilmesi için, ilk iki taksitinin süresinde ödenmesi şarttır. Ayrıca, taksitlerden bir takvim yılında en fazla iki tanesinin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hali Kanunun ihlal nedeni sayılmayacaktır. Bu durumda, diğer taksitler ilgili dönemlerinde ödenebilecektir. Süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarları ise en geç son taksiti izleyen ay sonuna kadar ödenecek ve ödemede gecikilen süre için gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte tahsil edilecektir.
Mükelleflerin 2011-2015 yıllarında beyan ettikleri; ⦁ Gelir Vergisi, Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri; yıllık beyannamelerinde beyan ettikleri matrahlarını, aşağıdaki tablolarda belirlenen ilgili yıllardaki matrah artırım oranlarından az olmamak üzere artıracaklardır. Artırımda bulunulan yıllara ait zararların %50’si, 2016 ve izleyen yıllar karlarından mahsup edilebilecektir. ⦁ Yılın belli bir kısmında faaliyette bulunmuş mükellefler, Kurumlar vergisi mükellefleri, yatırım indirimi istisnası stopajı nedeniyle, matrah artırımından yararlanabileceklerdir. Bunun için; Daha önce stopaj yoluyla ödenen vergileri ilgili yıllara ilişkin belirlenen matrah oranında artırarak ödeyeceklerdir. Bu kapsamda artırımda bulunan mükelleflerin, kurumlar vergisi yönünden de matrah artırmaları gerekmektedir. Faaliyetlerini vergi idaresinin bilgisi dışında bırakan veya hiç beyanname vermeyen ya da zarar beyan eden gelir vergisi ve kurumlar vergisi mükellefleri asgari matrahlardan az olmamak üzere matrah artırımında bulunabileceklerdir.
Katma değer vergisi mükellefleri, ilgili yıllarda her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri beyannamelerinde yer alan hesaplanan katma değer vergilerinin yıllık toplamı üzerinden aşağıdaki tabloda belirtilen artırım oranlarına göre artırmaları gerekmektedir. Yukarıda yer alan oranlarda vergi artırımında bulunulması halinde bu vergi türü için vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacaktır. Katma değer vergisi mükelleflerinin, artırıma esas alınan ilgili yılın vergilendirme dönemlerinin tamamı için artırımda bulunmaları zorunludur.
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dahil) işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarını bir envanter listesi ile vergi dairelerine bildirmek suretiyle defterlerine kayıt edebileceklerdir. Bu kıymetler, mükelleflerin kendilerince veya ilgili meslek kuruluşlarınca belirlenecek rayiç bedel üzerinden kayıtlara intikal ettirilecektir. Bu kıymetler için; ⦁ Teslimleri KDV genel oranına tabi makine, teçhizat ve demirbaşlar ile emtianın rayiç bedeli üzerinden %10, ⦁ Para, Gerçek ve tüzel kişiler tarafından 31.12.2016 tarihine kadar Türkiye’ye getirilmesi veya beyan edilmesi halinde, bu varlıklar serbestçe tasarruf edilebilecektir. Yurt dışından getirilen varlıklar, defter tutan mükelleflerce işletmelerine dahil edilebilecektir. Bu kapsamda yapılan işlemler dönem kazancının tespitinde dikkate alınmayacak ve bu varlıkların daha sonra işletmeden çekilmesi kar dağıtımı sayılmayacaktır. Bu işlemler nedeniyle herhangi bir vergi alınmayacaktır. Yurt dışı varlıklar Türkiye’ye getirilmeden yurt dışından kullanılmış kredi borçlarının ödenmesinde de kullanılabilecektir. Kurumlar, Kanunun yayımı tarihinden önce defterlerinde kayıtlı olan sermaye avanslarının yurt dışında bulunan para, döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının Türkiye’ye getirmek suretiyle karşılanmış olması halinde bu avansların defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla madde hükmünden yararlanacaktır.
⦁ Geçmiş dönemlere ilişkin matrah ve vergi artırımında bulunan mükelleflere ayrıcalıklar,
⦁ İşletmelerdeki emtia, makine, teçhizat ve demirbaş kayıtlarına ilişkin cezasız düzeltme imkanı,
⦁ Kasa ve ortaklardan alacaklar hesabının cezasız ve faizsiz düzeltilmesi,
⦁ İhtilaf aşamasındaki borçların sulh yoluyla sonlandırılması,
⦁ Yurt içi ve yurt dışı bazı varlıkların vergisiz ve ayrıcalıklı imkanlarla milli ekonomiye kazandırılması, beyan edilmemiş veya eksik beyan edilmiş gelir ve kazançların zam ve faizsiz pişmanlıkla beyan edilmesi imkanı getirilmiştir.
⦁ Motorlu Taşıtlar ve Trafik Para Cezalarında büyük oranda indirim,
⦁ Peşin ödemelerde Yİ-ÜFE oranında hesaplanan tutardan ayrıca %50 indirim,
⦁ Vergi aslına bağlı olmayan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının %50’sinin silinmesi
⦁ Vergi ihtilaflarının sulh yoluyla sonlandırılmasında %80’e varan indirim,
⦁ Yurt içi ve yurt dışı bazı varlıkların milli ekonomiye kazandırılması (Varlık Barışı),
⦁ İşletme kayıtlarının cezasız ve faizsiz olarak gerçek duruma uygun hale getirilmesi,
⦁ Eczanelerde cezasız ve faizsiz stok kayıtlarının düzeltilmesi,
⦁ Matrah ve vergi artırımında bulunan mükellefler için vergi incelemesinden muafiyet,
⦁ İnceleme ve tarhiyat safhasındaki borçların yapılandırılması,
⦁ Beyan edilmemiş gelirler ve kazançlar için pişmanlıkla cezasız ve faizsiz beyanı,
⦁ Yapılandırılan borçların kredi kartı ile ödenmesi
⦁ 6552 sayılı Kanun kapsamında devam eden borçların yeniden yapılandırılması,
⦁ Vadesi 31.12.2011 tarihinden önce olan 50 TL ve altındaki borçların silinmesi, gibi önemli imkanlar getirilmiştir.
⦁ Vergi aslına bağlı olmayan cezaların (usulsüzlük ve özel usulsüzlük) %50’sinin ödenmesi gerekmektedir. Bu durumda,
⦁ Vergi aslına bağlı olan (vergi ziyaı) cezaların tamamı,
⦁ Vergi aslına bağlı olmayan cezaların (usulsüzlük ve özel usulsüzlük) kalan %50’si,
⦁ Gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
İdari Para Cezaları Vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş;
⦁ İdari para cezalarının tamamı,
⦁ Faiz, gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutar, tahsil edilecektir. Faiz, gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacakların tamamı silinerek tahsilinden vazgeçilecektir.
⦁ 6552 Sayılı Kanun Kapsamında Ödemesi Devam Eden Borçlar
6552 sayılı Kanuna göre borçlarını yapılandırmış olan ve bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödemeleri devam eden mükelleflerin talep etmeleri halinde;
⦁ Kalan taksitler için 6736 sayılı Kanundan yararlanabilecektir
⦁ 6736 sayılı Kanunda öngörülen sürelerde ödemelerini yapabilecektir.
⦁ 6736 sayılı Kanunun peşin ödeme indirimine ilişkin hükmünden yararlanılabilecektir.
⦁ Gecikme faizi ve zammı yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın ödenmesi gerekmektedir. Bu durumda,
⦁ Vergi aslının %50’sinin,
⦁ Vergi aslına bağlı olan (vergi ziyaı) cezaların tamamının,
⦁ Gecikme faizi ve zammının tahsilinden vazgeçilecektir.
⦁ En son karar terkin ise terkin edilen cezanın %10’u,
⦁ Terkin edilen kısmın %10’u ödenecektir. Kalan cezaların tahsilinden vazgeçilecektir.
⦁ En son karar terkin ise terkin edilen cezanın %20’si,
⦁ En son karar tasdik veya tadilen tasdik ise;
⦁ Tasdik edilen cezanın tamamı,
⦁ Terkin edilen cezanın %20’si ödenecektir. Kalan cezaların tahsilinden vazgeçilecektir. Ödenmesi gereken idari para cezasına ilişkin gecikme zammı ve faizi gibi fer’i alacaklar yerine güncelleme oranı (Yİ-ÜFE), esas alınarak belirlenecek tutarın ödenmesi halinde; gecikme zammı ve faizi gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
⦁ Kanunun yayımlandığı tarihe kadar hesaplanan gecikme faizi yerine Yİ-ÜFE tutarının,
⦁ Kanunun yayımlandığı tarihten sonrası için hesaplanacak gecikme faizinin,
⦁ Vergi aslına bağlı olmayan (usulsüzlük ve özel usulsüzlük) cezanın %25’inin, ödenmesi şartıyla,
⦁ Vergi aslının kalan %50’sinin,
⦁ Vergi aslına bağlı olan (vergi ziyai) cezaların tamamının,
⦁ Vergi aslına bağlı olmayan cezaların (usulsüzlük ve özel usulsüzlük) kalan %75’inin,
⦁ Gecikme faizinin tamamının tahsilinden vazgeçilecektir. Ödemeler, ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere peşin veya ikişer aylık dönemler halinde 6 eşit taksitte yapılacaktır.
⦁ Bağlı olduğunuz vergi dairenize şahsen veya posta yoluyla, yapabilirsiniz. Birden fazla vergi dairesine borcu olanlar, her bir vergi dairesine ayrı ayrı başvuracaklardır. Başvuruların en geç 31 Ekim 2016 tarihine kadar yapılması gerekmektedir. Muhtemel yoğunluk sorunları ile karşılaşmamak için başvurunuzu son günlere bırakmayınız.
⦁ Peşin ödemeler, ilk taksit ödeme süresinin son günü olan 30 Kasım 2016 tarihine kadar yapılacaktır
⦁ Peşin ödemelerde, yapılandırılan borçlara herhangi bir katsayı veya faiz uygulanmayacaktır.
⦁ Peşin ödemelerde, Yİ-ÜFE oranları üzerinden hesaplanan tutardan %50 indirim yapılacaktır.
Örneğin; borçlarını yapılandırmak için vergi dairesine başvuruda bulunan mükellef, peşin ödeme seçeneğini tercih etmiştir. Vergi aslı tutarı 20.000,00 TL, fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanan tutar ise 6.200,00 TL olmak üzere toplam 26.200,00 TL olarak yapılandırılmıştır.
⦁ Kredi kartıyla ödeme yapıldığında, işlem tarihi itibarıyla borç ödenmiş olacaktır.
⦁ Kredi kartıyla, bir veya birden fazla taksitin ödenmesi mümkündür. Birden fazla taksitin ödenmesi durumunda, kredi kartının kullanımından kaynaklı bankaya olan borçlar, taksitin ilgili olduğu ayda hesap ekstresine yansıtılacaktır.
⦁ Kurumlar Vergisi,
⦁ Gelir/Kurumlar (Stopaj) Vergisi
⦁ Katma Değer Vergisi matrahlarını/vergilerini,
⦁ Kanunda öngörülen oranlarda artırmaları,
⦁ Belli bir oranda vergi ödemeleri, halinde, bu vergi türleri nedeniyle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır.
⦁ Daha önce mükellefiyet tesis ettirmemiş kişiler de, matrah artırımında bulunabilecektir. Artırılan matrah üzerinden %20 oranında vergi ödenecektir. Ancak,
⦁ Matrah artırımında bulunulan yıla ait vergileri zamanında beyan ederek ödemiş,
⦁ Bu vergi türleri için kanunun birikmiş borçlar ile ihtilaflı alacaklara ilişkin hükümlerinden yararlanmamış uyumlu mükellefler için bu oran %15 olarak uygulanacaktır. Artırımda bulunulan yıllar için yıllık gelir ve kurumlar vergisi incelemesi ve bu yıllara ilişkin olarak bu vergi türleri için daha sonra başka bir tarhiyat yapılmayacaktır.
⦁ Kasa mevcutlarını,
⦁ Ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar, ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını
⦁ Bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini, 30 Kasım 2016 tarihine kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebileceklerdir. Mükellefler beyan edilecek tutarlar üzerinden %3 oranında vergi hesaplayacak ve beyanname verme süresi içinde ödeyeceklerdir. Beyan edilen tutarlar ve ödenen vergiler gider olarak dikkate alınmayacaktır. Beyan edilen tutarlar için tarhiyat yapılmayacaktır.
Yurt dışında veya yurt içinde bulunan;
⦁ Döviz
⦁ Altın
⦁ Menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının,
