Devlet Memurlarında Refakat Ve Bakım İzni

nevzaterdag Aralık 26, 2016 İş Kanunu, Kanunlar, Makaleler Yorum Yap 3,304 Görüntüleme

Bakım İzninin Kaynağı Nedir?

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 6111 sayılı kanun ile değişen 105. maddesinin son fıkrasında refakat izninin, kimler için verileceği, hangi hallerde verileceği, ne kadar süre izin verileceği, iznin şartları taşıyanlara verilmesi zorunlu bir izin olduğu ve izin süresince de mali haklara dokunulmadan izin verileceği düzenlenmiş bulunmaktadır.

Kanunun ilgili maddesi şu şekilde konuyu açıklamıştır;

“Ayrıca, memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi, uzun süren bir hastalığının bulunması hallerinde, bu hallerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır.”

Bakım İzni Dışında İzin Kullanabilir Miyim?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 6111 sayılı Kanun ile değişen 108. maddesinin (A) bendinde şöyle demektedir;

“Memura, 105. maddenin son fıkrası uyarınca verilen iznin bitiminden itibaren, sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, istekleri üzerine on sekiz aya kadar aylıksız izin verilebilir.”

Bu çerçevede anılan 105. maddenin son fıkrası hükmü uyarınca, üç ay verilip üç ay daha özlük hakları korunarak uzatılan izin kullanan devlet memurlarına, talepleri halinde 18 aya kadar idarenin takdiri ile aylıksız izin verilmesi hükmü yer almaktadır.

Altı Aylık İzni Uzatabilir Miyim?

657 sayılı Kanun’un “Mazeret izni” başlıklı 104 üncü maddesinin (C) bendinde “ (A) ve (B) fıkralarında belirtilen üç aya kadar verilip. Gerektiğinde bu süre altı aya kadar uzatılması halleri dışında, merkezde atamaya yetkili amir, ilde vali, ilçede kaymakam ve yurt dışında diplomatik misyon şefi tarafından, birim amirinin muvafakati ile bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde, mazeretleri sebebiyle memurlara on gün izin verilebilir. Zaruret halinde öğretmenler hariç olmak üzere, aynı usulle on gün daha mazeret izni verilebilir. Bu takdirde, ikinci kez verilen bu izin, yıllık izinden düşülür.” denilmektedir.

Şehir Dışında Tedavi Gerekirse Yol Gideri Ödenir Mi?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun “Yol gideri, gündelik ve refakatçi giderleri” başlıklı 65 inci maddesinde;

“Hekimin veya diş hekiminin muayene veya tedavi sonrası tıbben göreceği lüzum üzerine genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık hizmetinden yararlanmaları için muayene ve tedavi edildikleri yerleşim yeri dışına yapılan sevkinde, ayakta tedavilerde kendisinin ve bir kişi ile sınırlı olmak üzere refakatçisinin gidiş ve dönüş yol gideri ve gündelikleri; yatarak tedavilerde ise gidiş ve dönüş tarihleri için gündelikleri ile yol gideri Kurumca karşılanır.

Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yatarak tedavileri sırasında, hekimin veya diş hekiminin tıbben göreceği lüzum üzerine yanında kalan refakatçinin yatak ve yemek giderleri bir kişi ile sınırlı olmak üzere Kurumca karşılanır.

Yurt içinde veya yurt dışına yapılan sevkler nedeniyle ödenecek gündelik, yol, yatak ve yemek giderlerinin tutarı 72. maddede belirtilen Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu tarafından belirlenir. Sürekli iş göremezlik veya malullük durumlarının tespiti, kontrolü veya periyodik sağlık muayenesi amacıyla yapılan sağlık hizmeti giderleri ile yol ve gündelik giderleri de bu madde hükümlerine göre ödenir.Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.” hükmü bulunmaktadır.

Bu itibarla, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümleri ve bu hükümler uyarınca yürürlüğe konulan ikincil mevzuat çerçevesinde sigortalıların tedavileri ve bu tedavileri esnasında kendilerine refakat edenlerin gündelik ve yol giderleri Sosyal Güvenlik Kurum’unca ödenmektedir. Fakat bu durum 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi memurlar için farklıdır.

Devlet memurlarının mazeret izni ile alakalı kanun maddelerinde geçen hususları ise şöyle özetleyebiliriz:

Devlet Memurlarında Refakat İzni Uygulama Kuralları Nelerdir?

657 sayılı Kanun’un 105. maddesinin son fıkrası hükmünün uygulanmasına yönelik açıklamaları şu şekilde özetleyebiliriz;

Refakat izni ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerin tedavi amacıyla hastaneye götürülmesi için izin verilmesi hususunu içermez,
Refakat izni verilen personele harcırah ve yolluk verilmesini mümkün değildir,
Refakat izni kişinin tedavisinin evde veya hastanede olması hususlarına bağlı değildir, ikisinde de olabilir, bu refakat iznine engel değildir,
Refakat izninin verilmesine sebep kişinin memuriyet mahalli içinde veya dışında olmasının önemi yoktur.
Refakat izni verilen devlet memurunun izin süresinin sonunda görevine başlaması gerektiği, kendisine ayrıca bir yol süresinin verilmesi mümkün değildir,
Refakat izni sağlık kurulu raporuna dayalı olması ve raporda kanunda öngörülen hususların yer alması gerekir, bu nitelikte olmayan sağlık kurulu raporlarına refakat izni verilemez,
Refakat izni verilen memurun izin sebebinin son bulması halinde derhal görevine dönmesi gerekir,
Refakat izninin memurun talebine bağlı olması sebebiyle, azami sürelerden daha az verilmesi mümkündür,
Azami süre kadar refakat izni kullanan memura, aynı hastalığa bağlı olarak yeniden refakat izni verilemez,
Azami süre kadar refakat izni kullanan memura farklı hastalığa bağlı olarak mevzuatta yer alan diğer şartların yerine getirilmesi halinde yeniden refakat izni verilebilir,
Anılan 105. maddeye dayalı olarak, bir kişi için azami süre kadar refakat izni kullanan devlet memuruna diğer bir kişi için de maddede aranılan şartları taşıması halinde refakat izni verilebilir (örneğin annesi için refakat izni alan, bitiminde babası için de alabilir).

Refakat İzni Raporunda Neler Olmalıdır?

Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 10. maddesinin ikinci fıkrasına göre;

Devlet memuruna refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunda;

Refakatçı gerektiren tıbbi sebepler,
Refakat edilmediği takdirde hayati tehlike bulunup bulunmadığı,
Sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği,
Üç ayı geçmeyecek şekilde refakat süresi ve varsa refakatçinin sahip olması gereken özel niteliklerin

yer alması gerekmekte olup, refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunun bahsi geçen hususlardan herhangi birini içermemesi halinde devlet memuruna refakat izni verilemeyeceği,

Söz konusu fıkrada yer alan; “refakat edilmediği takdirde hayati tehlike bulunup bulunmadığı” ifadesinin “refakat edilmediği takdirde hayati tehlike bulunduğu” şeklinde; “sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği” ifadesinin ise “sürekli ve yakın bakım gerektiği” şeklinde anlaşılması gerekir,
Bahsettiğimiz bu fıkraya göre, “refakat edilmediği takdirde hayati tehlikenin bulunduğu” ifadesinin devlet memurunun hem “bakmakla yükümlü olduğu anne, baba, eş ve çocuğu”, hem de “bakmakla yükümlü olmadığı ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşleri” için alınan sağlık kurulu raporunda yer almasının zorunlu olduğu anlaşılmaktadır.

Ayakta Tedavi Gerektiren Hastalıklarda Memurun Bakmakla Yükümlü Olduğu Kişilere Refakat Etmesi

657 sayılı Devlet Memurları Kanununda, bakmakla yükümlü olduğu eşi, çocukları, anne ve babasının hastalıkları sebebiyle sağlık kurum ve kuruluşlarına müracaat ederek söz konusu kurum ve kuruluşlarca muayene edilmesi sırasında, ya da muayene sonrası tetkik ve tahlillerde geçirdiği sürelerde bahsi geçen kişilere refakat eden devlet memuruna ne şekilde izin verileceğine ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.

Fakat bu husus Devlet Personel Başkanlığı’nın 10.05.2013 tarihli 6759 sayılı görüşünde şu şekilde açıklanmıştır:

“Bakmakla yükümlü olduğu kişiler ile bakmakla yükümlü olmadığı eşi, çocukları, anne ve babasının hastalanması sebebiyle sağlık kurum ve kuruluşlarına müracaat ederek söz konusu kurum ve kuruluşlarca muayene edilmesi sırasında ya da muayene sonrası tetkik ve tahlillerde geçirdiği sürelerde bahsi geçen kişilere refakat eden Devlet memuruna izin verilmesi hususunda gerekli kolaylığın sağlanması gerektiği ve bu iznin suistimal edilmesinin önüne geçilmesi amacıyla kamu kurum ve kuruluşlarca bahsi geçen duruma ilişkin belge istenebileceği,
Bakmakla yükümlü olduğu kişiler ile bakmakla yükümlü olmadığı eşi, çocukları, anne ve babasının hastalanması sebebiyle sağlık kurum ve kuruluşlarına müracaat ederek söz konusu kurum ve kuruluşlarca muayene edilmesi sırasında ya da muayene sonrası tetkik ve tahlillerde geçirdiği sürelerde söz konusu kişilere refakat etmesi amacıyla Devlet memuruna verilen iznin bahsi geçen personelin yıllık izninden veya mazeret izninden düşülmemesi gerektiği.”

Refakat İzninde Memur Rapor Alırsa Ne Olur?

Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte, “Yıllık izinde hastalık raporu alınması” konusu düzenlenmiş olmakla birlikte, mazeret izninde hastalık raporu alınması konusuna ilişkin herhangi bir hükme yer verilmemiştir.

Bu hususta benim görüşüm;

Mazeret izninin evlenme, doğum, çocuk ve ölüm mazeretlerine istinaden verilmiş olması durumunda, hastalık izni nedeniyle kullanılmayan mazeret izni sürelerinin daha sonra kullanılmasının mümkün olamayacağını,
Ancak, mazeret izninin; evlenme, doğum, çocuk ve ölüm mazeretine dayanmayıp, amir ve kurumların takdirinde verilmiş olması durumunda, hastalık izni nedeniyle kullanılmamış olan mazeret izni sürelerinin, yeniden amir ve kurulların takdirinde mazeret izni olarak kullandırılabileceği yönündedir.

Devlet Memurlarında Refakat Ve Bakım İzni

Benzer Yazılar

Hakkında nevzaterdag

Check Also

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et