Nevzat Erdağ Vergi, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı
4857 sayılı İş Kanunu’nun 18. maddesi işverene, işçinin davranışlarından ve yeterliliğinden kaynaklanan nedenlerle iş sözleşmesini feshetme yetkisi vermiştir. İşçinin davranışlarından kaynaklanan fesihte takip edilen amaç, işçinin daha önce işlediği iş sözleşmesine aykırı davranışları cezalandırmak veya yaptırıma bağlamak değil; onun sözleşmesel yükümlülükleri ihlale devam etmesi, tekrarlaması olasılığından kaçınmaktır. İşçinin davranışları nedeniyle iş sözleşmesinin feshedilebilmesi için, işçinin iş sözleşmesine aykırı, sözleşmeyi ihlal eden bir davranışının varlığı gerekir. İşçinin kusurlu davranışı ile sözleşmeye aykırı davranmış ve bunun sonucunda iş ilişkisi olumsuz bir şekilde etkilenmişse işçinin davranışından kaynaklanan geçerli bir fesih söz konusu olur. Buna karşılık, işçinin kusur ve ihmaline dayanmayan sözleşmeye aykırı davranışlarından dolayı işçiye bir sorumluluk yüklenemeyeceğinden işçinin davranışlarından kaynaklanan geçerli fesih nedeninden de bahsedilemez.
İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25. maddenin II. fıkrasının ı bendinin birinci cümlesi gereğince işverene haklı fesih hakkı verir.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 4. maddesi uyarınca, İşverenler iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, aynı kanunun 19. Maddesi uyarınca da işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler.Güvenliği tehlikeye düşürme davranışının ağırlığı, görev tanımına, faaliyet alanına, görev yerine, işverenin gerekli önlemleri alıp almadığına, işçinin alınan önlemlere uyup uymadığına göre değişebileceğinden, nedeninin haklı veya geçerli neden teşkil edip etmediği, işverenin neden olup olmadığı ölçülülük ilkesi kapsamında değerlendirilmelidir.
Yargıtay’ın 9.Hukuk Dairesinin. 23.12.2015 gün, 2015/24759 esas 2015/36525 sayılı kararında
Davacı, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini istemiştir.Yerel mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının iş akdinin hiçbir geçerli ve haklı olmadan, müvekkile yazılı fesih belgesi de verilmeden feshedildiğini, müvekkilinin iş yerinde telefonla konuştuğu gerekçesiyle, disiplin suçu işlediği bildirerek işten çıkartıldığını, müvekkil ile ilgili daha önce iş yerinde böyle bir olay olmamasına rağmen, uyarı bile verilmeksizin doğrudan işten çıkartıldığını, davalı işverenin bu fesih işlemi yasaya aykırı olup, dava konusu feshin herhangi bir geçerli veya haklı bir nedene dayanmadığını belirterek bu nedenle feshin iptali ile davacının işe iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
- B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili davacı personelin iş akdinin 27.03.2014 tarihli eylemi uyarınca 4857 sayılı İş Kanunu M. 25/II h-ı bendi gereği işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi sebebiyle haklı nedenle feshedildiğini, iş yerinde dilimleme operatörü olarak çalışan davacının 27/03/2014 tarihinde operatörü olduğu makinede tüm dikkati ile görev tanımlamalarına ve iş güvenliği talimatlarına uygun şekilde çalışması gerekirken bunun yerine sandalyede oturduğu ve bu esnada cep telefonu ile meşgul olduğu tespit edildiğini, iş bu eylemine istinaden aynı tarihte alınan savunmasında ise gün içinde operatörü olduğu ve deyim yerindeyse her saniyesinde başında bulunması ile yükümlü olduğu makinesinin yanında sandalyede oturduğu ve cep telefonu ile meşgul olduğunu ikrar ettiğini, davacı işçinin operatörü olduğu dilme makinesi sektör bazında yaşanan iş kazalarına sebep olan davacı işçinin çalışma kuralarına aykırı davranışı daha önce birçok kez almış olduğu eğitimlerde öğrenilmesine ve son olarak da üretim müdürünün verdiği eğitimde üretim alanlarına kesinlikle cep telefonu götürülmemesi hususunda tüm personeli uyarmasına rağmen gerçekleştiğini, davacının kendisine verilen tüm eğitimlere aykırı şekilde üretim alanına cep telefonu sokarak öncelikle kendisine ısrarla hatırlatılan hususlara aykırı davrandığını, bunun da ötesinde yine eğitimlerde belirtildiği üzere operatörü bulunduğu makinenin başında bulunması gerekirken sandalyede oturur vaziyette cep telefonu ile uğraşırken tespit edildiğini, bu sebeple müvekkil şirket tarafından yapılan fesih işleminin haklı nedene dayandığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece yapılan yargılama sonunda, davacının üretim sırasında makinenin başında sandalyede oturup cep telefonu ile ilgilendiği ve bu hareketi ile iş güvenliğini tehlikeye soktuğu, ayrıca savunmasında bu durumu kabul ettiği ve ayrıca cep telefonu ve bunun gibi cihazların üretim alanında bulunmaması gerektiğinin eğitimini aldığını kabul ettiği, böylece iş sözleşmesinin feshinin geçerli olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı taraf vekilleri temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
Dosya içeriğine göre, davalı iş yerinde dilimleme operatörü olarak çalışan davacının iş sözleşmesi, tüm dikkatini makineye vermesi gerekirken sandalyede oturup telefonu ile uğraşarak işin güvenliğini tehlikeye soktuğu ve birçok kez aldığı eğitimlerde öğrenmesine ve son olarak üretim müdürünün 09.01.2014 tarihinde verdiği eğitimde üretim alanına telefon götürülmemesi gerektiği kuralına aykırı davrandığı, bunda ısrar ettiği gerekçesiyle, işçinin yapmakla ödevli olduğu görevlerin hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi ve işçinin iş güvenliğini tehlikeye düşürmesi nedeniyle 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II-h-ı maddesi uyarınca feshedilmiştir.
Somut uyuşmazlıkta, davacıya 27.03.2014 tarihinde cep telefonuyla uğraşmaması gerektiği konusunda bildirim yapıldığı, ancak davacının bu bildirime rağmen yine de telefonla uğraştığı tekrar hatırlatmada bulunulduğu ancak davacının bu hatırlatmaya rağmen telefonla uğraşmaya devam ettiği konusunda bir tutanak bulunmadığından davranışının 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II-h maddesine girmeyeceği açıktır. Davacıya verilen eğitimlerde üretim alanında cep telefonu bulundurulmaması gerektiği bildirilmiş olup davacının buna aykırı ilk davranışı üzerine doğrudan fesih yapılması ölçülü kabul edilemez. Ancak bunun kabul edilebilmesi için davacının davranışının iş güvenliğini tehlikeye düşürmemesi gerekir. Eğer davacının davranışıyla işin güvenliği tehlikeye düşüyorsa yapılan feshin haklı nedene dayandığı kabul edilmelidir.
Bu nedenlerle davacının makine başında sandalyeye otururken cep telefonuyla meşgul olmasının iş güvenliğini tehlikeye düşürüp düşürmediği konusunda makine mühendisi ve iş güvenliği alanında uzman bilirkişi eşliğinde iş yerinde keşif yapılmak suretiyle ortaya çıkarılıp iş güvenliği tehlikeye düşmekteyse feshin haklı nedene dayandığının kabulü; iş güvenliği tehlikeye düşmüyorsa davacıya ilk davranışı üzerine bir uyarı veya başka bir disiplin yaptırımı uygulanmadan doğrudan feshin yapılmasının ölçülü olmayacağından feshin geçerli nedene dayanmadığının kabulü gerekir. Eksik araştırmayla yazılı şekilde karar verilmesi bozma nedenidir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 23/12/2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
