Borca Batık Şirketlerde Bir Kurtuluş Yolu İflas Erteleme

İflas Nedir?

Kanunlarımızda iflas, “tacir ya da tacir statüsündeki bir borçlunun borç mükellefiyetini artık ifa edememesi (borcunu ödeyememesi) halidir” şeklinde tanımlanmıştır.

Sözlük karşılığı ise;

1. Borçlarını ödeyemediği mahkeme kararıyla saptanan ve ilan olunan tüccarın durumu 2. yenilgiye uğrama, değerini yitirmedir.

Bir borç mükellefiyetinin, borçlu tarafından rıza ile ödenmemesi halinde, devletin zor kullanma yollarından biri olan  iflas, cebri icranın bir çeşididir.

İflas halinde borçlunun bütün mal varlığına el konulur. Mal varlığının hepsinin, borçların tamamına karşılık gösterilmesi söz konusudur. Ayrıca, kısmi icradan farklı olarak iflas ancak tacirler için uygulanır. Bir başka ifadeyle ancak tacirler, müflis duruma düşebilir.

İflas kararını, müflisin veya alacaklıların talebi üzerine ticaret mahkemesi verir. Müflisin haczedilebilen bütün mal ve haklarından bir “iflas masası” teşkil edilir. İflas masasına giren bütün mallar iflas idaresince tasfiye edilir ve alacaklıların alacakları ödenir. Alacaklarda tahsil bakımından bir öncelik yoktur.

İflas Erteleme Nedir?

Ülkemizde yaşanan ekonomik sıkıntılar nedeniyle şirketlerin, “iflasının ilan edilmesi” öncesinde baş vurabilecekleri hukuksal bir yoldur. İflas erteleme, mali durumu bozulan şirket ve kooperatiflerin sermayesinin korunması için gerekli tedbirlerden birisi olarak Türk Ticaret Kanunu tarafından düzenlenmiştir.

Mahkeme, şirketin mali durumunun düzeltilmesini mümkün gördüğü takdirde yönetim kurulu veya bir alacaklının talebi sonucunda iflas erteleme kararı verebiliyor.

İflas erteleme sonucunda borçlu firma normal faaliyetlerine devam edebiliyor. Kamu alacağı ve SSK primleri dahil hiçbir yasal takip yapılamıyor. Mahkeme, kayyumun verdiği raporlara göre iflas erteleme süresini sona erdire bildiği gibi, 4 yıla kadar da uzatabiliyor veya firmanın iflasına karar verebiliyor.

Kimler İflas Ertelemeden Yararlanabilir?

1-Sermaye şirketleri (anonim ve limited şirketler)

2-Kooperatifler

Gerçek kişi tacirler ve şahıs şirketleri( kollektif ve komandit şirketler) ise iflas erteleme talep edemezler.

İflas Ertelemenin Şartları Nedir?

1. Şirket yönetim kurulu, tasfiye memurları veya şirket alacaklılarından birinin mahkemeye başvurup şirketin borçlarının aktifinden daha fazla olduğunu ileri sürmesi ve mahkemece bu hususun tespit edilmesi gerekir. Ancak bu noktada erteleme talebi yoksa iflas kararı verilir.
2. Şirket mali durumu hakkında iyileştirme projesi sunularak yönetim kurulu veya alacaklılardan birinin iflasın ertelenmesi talebinde bulunması gerekir. Bu talep, ancak şirket veya kooperatifin borca batıklığının mahkemece incelenmesi sırasında yapılabilir.
3.  Mahkemeye sunulacak iyileştirme projesine göre, şirket veya kooperatifin mali durumunun düzelmesinin mümkün görülmesi, yani iyileştirme projesinin mahkemece ciddi ve inandırıcı bulunması gerekir.

Türk Ticaret kanunumuzun 377. maddesinde iflas erteleme şu şekilde tanımlanmıştır:

Yönetim kurulu veya herhangi bir alacaklı yeni nakit sermaye konulması dahil nesnel ve gerçek kaynakları ve önlemleri gösteren bir iyileştirme projesini mahkemeye sunarak iflasın ertelenmesini isteyebilir. Bu halde İcra ve İflas Kanununun 179 ilâ 179/b maddeleri uygulanır.

Sermaye Şirketleri ile Kooperatiflerin İflâsı

Sermaye şirketleri ile kooperatiflerin borçlarının aktifinden fazla olduğu idare ve temsil ile vazifelendirilmiş kimseler veya şirket ya da kooperatif tasfiye halinde ise tasfiye memurları veya bir alacaklı tarafından beyan ve mahkemece tespit edilirse, önceden takibe hacet kalmaksızın bunların iflasına karar verilir. Şu kadar ki, idare ve temsil ile vazifelendirilmiş kimseler ya da alacaklılardan biri, şirket veya kooperatifin mali durumunun iyileştirilmesinin mümkün olduğuna dair bir iyileştirme projesini mahkemeye sunarak iflasın ertelenmesini isteyebilir. Mahkeme projeyi ciddi ve inandırıcı bulursa, iflâsın ertelenmesine karar verir. İyileştirme projesinin ciddi ve inandırıcı olduğunu gösteren bilgi ve belgelerin de mahkemeye sunulması zorunludur. Mahkeme, gerekli görürse idare ve temsille vazifelendirilmiş kimseleri ve alacaklıları dinleyebilir. İflasın ertelenmesi talepleri öncelikle ve ivedilikle sonuçlandırılır.

İflas Ertelemenin süreçleri;

1. Mahkeme, iflasın ertelenmesi isteminde bulunulması üzerine, envanter düzenlenmesi ve yönetim kurulunun yerine geçmesi ya da yönetim kurulu kararlarını onaylanması için derhal bir kayyım atar; ayrıca şirketin ve kooperatifin mal varlığının korunması için gerekli diğer önlemleri alır.
2. Kayyımın atanmasına ilişkin karar, kayyımın mahkemece belirlenmiş görevleri ve temsil yetkisi ile bunların sınırları ve iflasın ertelenmesine ilişkin talep mahkeme tarafından ilan ve ticaret siciline tescil ettirilir. Mahkeme bu arada erteleme talebini karara bağlar.
3. İflas ertelenmişse kayyım her üç ayda bir şirketin projeye uygun olarak iyileştirme gösterip göstermediğini mahkemeye rapor eder, mahkeme bu rapor üzerine veya gerek gördüğünde alacağı bilirkişi raporuna göre, erteleme istemini değerlendirir ve iyileştirmenin mümkün olamayacağı kanaatine varırsa erteleme kararını kaldırır.

İflas Erteleme kararının Şirkete Faydaları Nelerdir?

1. Erteleme kararı üzerine borçlu aleyhine 6183 sayılı Kanuna göre yapılan takipler de dahil olmak üzere hiçbir takip yapılamaz ve evvelce başlamış takipler durur.
2. Bir takip muamelesi ile kesilebilen zaman aşımı ve hak düşüren müddetler işlemez.
3. Erteleme sırasında taşınır, taşınmaz veya ticari işletme rehniyle temin edilmiş alacaklar nedeniyle rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip başlatılabilir veya başlamış olan takiplere devam edilebilir. Ancak bu takip nedeniyle muhafaza tedbirleri alınamaz ve rehinli malın satışı gerçekleştirilemez. Bu durumda erteleme süresince işleyecek olup mevcut rehinle karşılanamayacak faizler teminatlandırılmak zorundadır.
4. Erteleme süresi azami bir yıldır. Bu süre kayyımın verdiği raporlar dikkate alınarak mahkemece uygun görülecek süreler ile uzatılabilir. Ancak uzatma süreleri toplamı 4 yılı geçemez.
5. Kayyım, mahkemenin belirleyeceği sürelerde iflâsı ertelenenin faaliyetleri ve işletmenin durumu konusunda düzenli olarak mahkemeye rapor verir.
6. İflasın ertelenmesi talebinin reddi ya da erteleme süresi sonunda iyileşmenin mümkün olmadığının tespiti üzerine mahkeme, şirketin veya kooperatifin iflasına karar verir. Erteleme süresi dolmamakla birlikte, mahkeme kayyımın verdiği raporlardan şirketin veya kooperatifin mali durumunun iyileştirilmesinin mümkün olmadığı kanaatine varırsa, erteleme kararını kaldırarak şirketin veya kooperatifin iflasına karar verebilir.