Bağımsız Denetim Yetkisi Ve Finansal Tablo Hazırlama

-Yeni TTK’daki Türkiye’deki anonim şirketlerin, limited şirketlerin, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket ve şirketler topluluğunun tamamının bağımsız denetim organı veya denetçiler tarafından her halükarda denetlenmesi gerektiği hükmü bulunuyordu. Oysa Bu alanın çok esnek olması gerekir. KOBİ’lere yük getirmemesi gerekir. Onun için bağımsız denetime tabi olacak şirketleri belirleme yetkisini Bakanlar Kurulu’na verildi

6335 sayılı kanunun 36. Maddesi ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun geçici 1 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 1- (1) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından belirlenen Türkiye Muhasebe Standartları;

a) Türkiye Muhasebe Standartları, Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TMS/TFRS) ve yorumlarından,

b) Kurum tarafından değişik işletme büyüklükleri, sektörler ve kâr amacı gütmeyen kuruluşlar için belirlenen standartlar ve diğer düzenlemelerden, oluşur.

(2) Aşağıda sayılanlar TMS/TFRS ve yorumlarını uygulamakla yükümlüdür:

a) 1534 üncü maddenin ikinci fıkrasının (b) ilâ (e) bentlerindeki sermaye şirketleri.

b) TMS/TFRS ve yorumlarını uygulamayı tercih edenler.

(3) Aşağıda sayılanlar birinci fıkranın (b) bendine göre belirlenen standart ve düzenlemeleri uygulamakla yükümlüdür:

a) İkinci fıkranın (a) bendinde belirtilenlerin dışında kalan ve işletme yönetiminde yer almayan işletme sahipleri, işletmeye borç verenler ve kredi derecelendirme kuruluşları gibi dış kullanıcılar için genel amaçlı finansal tablo düzenleyen işletmeler.

b) TMS/TFRS’yi uygulamayı tercih eden KOBİ tanımındaki işletmelerden tekrar KOBİ/TFRS uygulamasına dönmek isteyen işletmeler.

(4) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, değişik işletme büyüklükleri, sektörler ve kâr amacı gütmeyen kuruluşlar itibarıyla Türkiye Muhasebe Standartlarından muaf olacakları tespit etmeye veya bunlar için ayrı düzenlemeler yapmaya yetkilidir.

(5) Türkiye Muhasebe Standartları (TMS/TFRS ve yorumları ile KOBİ/TFRS) ve kavramsal çerçevede belirlenen ilkeler bu Kanunun finansal tablolara ve raporlamaya ilişkin hükümleri ile ilgili diğer hükümlerine de uygulanır.”

2. 6335 sayılı kanunun 37. Maddesi ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun geçici 6 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 6-

(1) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından belirlenen şirketler 1/1/2013 tarihinde veya özel hesap dönemi dolayısıyla daha sonraki bir tarihte başlayacak hesap dönemi için, münferit ve konsolide finansal tablolarının düzenlenmesinde, Türkiye Muhasebe Standartlarını uygulamak zorundadır. Geçiş döneminde hazırlanacak finansal tablolara ilişkin olarak Türkiye Muhasebe Standartlarında yer alan hükümler uygulanır.

(2) 400 üncü maddede öngörülen denetçi, 397 inci maddenin dördüncü fıkrasına göre denetime tabi tutulan şirketlerin yetkili organı tarafından en geç 31.3.2013 tarihine kadar seçilir. Seçim ile birlikte 6762 sayılı Kanuna göre görev yapan denetçinin görevi sona erer. 397 inci maddenin dördüncü fıkrasına göre denetime tabi olmayan şirketlerin 6762 sayılı Kanuna göre görev yapan denetçilerinin görevi de 31.3.2013 tarihinde sona erer. Bu tarihe kadar 6762 sayılı Kanuna göre görev yapan denetçi veya denetçilerin herhangi bir sebeple vazifelerinin sona ermesi halinde 6762 sayılı Kanunun 351 inci maddesi uygulanır. 31.12.2012 tarihinde veya özel hesap dönemi dolayısıyla daha sonraki bir tarihte sona erecek olan dönemin bilançosu, 6762 sayılı Kanun hükümleri uyarınca 6762 sayılı Kanun hükümlerine göre seçilmiş bulunan denetçi tarafından denetlenir. 1/1/2013 tarihini taşıyan veya özel hesap dönemi dolayısıyla daha sonraki bir tarih itibarıyla çıkarılmış bulunan açılış bilançosu, bu kanuna göre seçilmiş denetçi tarafından ve bu Kanun hükümleri uyarınca denetlenir.  Bu Kanun hükümlerine göre seçilen denetçi,  denetimini bu kanun  hükümlerine göre yapar. Ancak, denetçi bu Kanunun 402 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, geçmiş yıla ait finansal tablolar ile gerekli karşılaştırmayı yapabilmek için, 6762 sayılı Kanuna veya diğer mevzuata göre hazırlanan finansal tablolara raporunda yer verir. Bu fıkra hükümleri uyarınca  görevleri  ve  organ  sıfatları  son  bulan  denetçinin  veya  denetçilerin,  6762  sayılı Kanuna göre toplantıya çağırdıkları genel kurullar toplanır ve azlık, 6762 sayılı Kanunun 367 inci maddesine göre görevleri sona eren denetçilere başvurmuşsa, o usule devam olunur.

(3) Bu fıkranın yürürlük tarihinden önce ilgili mevzuatları uyarınca seçilmiş bağımsız denetim kuruluşlarının denetimde geçen süreleri 400 üncü maddenin ikinci fıkrasında belirtilen sürelerin hesaplanmasında dikkate alınır.

(4) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla, 1.6.1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre yeminli mali müşavirlik hakkını kazanmış olan meslek mensupları ile mülga 3143 sayılı Sanayi ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 6762 sayılı Kanun hükümlerine göre ticaret şirketleri nezdinde denetim yetkisine en az on yıldır sahip olanlar, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca öngörülen eğitimi tamamlamış olmaları halinde sınav veya başkaca bir şart aranmaksızın bağımsız denetçi olarak yetkilendirilir.”

• Bağımsız Denetçilerin Raporunun Şirketlere Etkisi

”Kanunda yer alan düzenlemeye göre bağımsız denetçiler, olumsuz rapor vermeleri veya görüş verilmesinden kaçınılması şeklinde rapor düzenlemeleri halinde yönetim kurulu, şirket genel kurulunu 4 gün içinde toplantıya çağırmak zorunda ve istifa etmesi gerekiyordu ve ayrıca finansal tablolara dayanarak şirket yönetim kurulunun faaliyet yapması yasaklanmıştı. Bu alan esnekleştirildi ve hayatın dinamizmini önleyemeyecek şekle dönüştü. Böyle bir rapor verilmesi halinde bile artık genel kurul, söz konusu finansal tablolara dayanarak karar alabilecek. Yönetim kurulu, 4 iş günü içinde genel kurulu toplantıya çağıracak ama istifa etmesi gerekmeyecek. Genel kurul yeni bir yönetim kurulu seçecek, esas sözleşmede aksi öngörülmemişse eski yönetim kurulu üyeleri yeniden seçilebilecek.”

•     Bağımsız Denetim

Yapılan değişikliklere göre; bağımsız denetime tabi olacak şirketler Bakanlar Kurulunca belirlenecektir. Bakanlar Kurulunca belirlenen denetime tabi olacak anonim şirketlerin ve şirketler topluluğunun finansal tabloları denetçi tarafından, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yayımlanan uluslararası denetim standartlarıyla uyumlu Türkiye Denetim Standartları’na göre denetlenecektir. Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu içinde yer alan finansal bilgilerin, denetlenen finansal tablolar ile tutarlı olup olmadığı ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığı da denetim kapsamı içindedir. TTK ’nın 400’üncü maddesinde yer alan “denetçi” tanımı değişiklik tasarısında aşağıdaki gibi yeniden düzenlenmektedir:

” Denetçi, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca, bağımsız denetim yapmak üzere yetkilendirilen bağımsız denetçi veya ortakları bağımsız denetçi olan sermaye şirketleri olabilir.”Keza, on yıl içinde aynı şirket için toplam yedi yıl denetçi olarak seçilen denetçi üç yıl geçmedikçe denetçi olarak yeniden seçilemeyecektir. Kamu Gözetimi, Muhasebe ve denetim Standartları Kurumu bu süreleri kısaltmaya yetkilidir. Öte yandan, yeni TTK’da düzenlenmiş olan “işlem denetçisi” müessesesi de yürürlüğe girmeden kaldırılmıştır.

• Özet

Yeni TTK’ daki bağımsız denetime ilişkin düzenlemeleri 6102 sayılı Kanun’da bağımsız denetim kurulu veya bağımsız denetçiler tarafından denetlenmesi öngörülen içeriğin, alanın çok geniş tutulmuştu. Mevcut kanunda Türkiye’deki anonim şirketlerin, limited şirketlerin, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket ve şirketler topluluğunun tamamının bağımsız denetim organı veya denetçiler tarafından her halükarda denetlenmesi gerektiği hükmü bulunuyordu. Oysa Bu alanın çok esnek olması gerekir. KOBİ’lere yük getirmemesi gerekir. Onun için bağımsız denetime tabi olacak şirketleri belirleme yetkisini Bakanlar Kurulu’na verildi”Ayrıca Yeminli mali müşavirlerin Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca öngörülen eğitimi tamamlamış olmaları halinde sınav veya başkaca bir şart aranmaksızın bağımsız denetçi olarak yetki almaları sağlandı Bu aylardır denetim Raporlama eğitimi alan yasa ile sınavla Mali müşavir olmuş binlerce mali müşavir meslektaşıma yapılan yasada eleştirdiğim haksız bir uygulamadır. Yine bu bölümde işlem denetçi kavramı yasadan tamamen çıkarılmıştır.