Nevzat Erdağ Vergi, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı
Türk Ticaret Kanunu, “Ticaret Şirketleri” başlıklı ikinci kitabının dördüncü kısmında anonim şirketleri, dördüncü bölümünde ise genel kurulu düzenlemiştir. Bu bölümde esas olarak bilmemiz gereken hüküm Kanun’un 409. maddesi hükmüdür. İlgili maddenin ilk fıkrasında şöyle denilmektedir:
“(1) Genel kurullar olağan ve olağanüstü toplanır. Olağan toplantı her faaliyet dönemi sonundan itibaren üç ay içinde yapılır. Bu toplantılarda, organların seçimine, finansal tablolara, yönetim kurulunun yıllık raporuna, kârın kullanım şekline, dağıtılacak kâr ve kazanç paylarının oranlarının belirlenmesine, yönetim kurulu üyelerinin ibraları ile faaliyet dönemini ilgilendiren ve gerekli görülen diğer konulara ilişkin müzakere yapılır, karar alınır.”
Görüldüğü üzere Kanun’da anonim şirketlerde olağan genel kurul toplantısının ihtiyari olduğuna dair bir ifade yer almamakta, bilakis her faaliyet dönemi sonundan itibaren üç ay içerisinde yapılacağı belirtilmektedir. Anonim ve limited şirketlerde olağan genel kurul toplantısı her hesap dönemi sonundan itibaren üç ay içinde yapılır olması gereken bu. Ancak sermaye arttırmayacak sanız, yönetim kurulu seçimi yapmayacaksanız, kar dağıtımı yapmayacaksınız. Ana sözleşmede değişiklik yapmayacaksanız ve en önemlisi yönetimin temsil yetki süresi uygunsa (bitmiyorsa) genel kurulu üç yılda yapmanıza bir sorun çıkmıyor. Sorun çıkmıyor ama genel kurulu üç yılda da yapsanız komiser ücreti dahil yapılan tüm masraflar geçmiş yıl sayısı ile çarpılarak ödendiği için ekonomik anlamda hiçbir avantajı yok.
Esasen, yönetim kurulunun imza yetkisi bitmiş ise şirketin organsız kalmaması açısından acilen genel kurul yapılarak yeni yönetim kurulunun atanması gerekir. Çünkü, şirketlerde süreklilik esastır. Şirket organlarının görev yapması, imza yetkisini kullanması, mal alması, mal satması veya günlük rutin işlerin sürdürülebilmesi açısından imza sirkülerinin çıkarılmasına gereksinim vardır. Bir anonim şirketin organsız kalması olanaksızdır. Sermaye şirketlerinde genel kurul toplantısının yapılmaması, yönetim kurulu üyelerinin ve şirket müdürlerinin ibra edilmemesi, finansal tabloların onaylanmaması, kar dağıtımına gidilememesi, süresi sona eren yönetim organı üyelerinin yapacakları işlemlerin hukuki sıhhatlerinin tartışmalı hale gelmesi, bağımsız denetime tabi şirketlerde denetçinin şirket yerine mahkeme tarafından atanması gibi olumsuz birtakım sonuçlar doğurabilmektedir. Ayrıca, genel kurul toplantısını hiç yapmaması, bu nedenle genel kurul toplantı ve müzakere defterinde hiçbir kayda yer vermemesi nedeniyle, şirketlere 6.000 TL’den 73.000 TL’ye kadar adli para cezası verilmesi mümkündür.
1-Genel Kurul Toplantı Çeşitleri: 1.1 Olağan Genel Kurul Toplantısı 1.2 Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı 1.3 İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulu Toplantısı 2-Toplantı Zamanı: TTK.’nun 333. maddesi kapsamında yayımlanan “İzne Tabi Anonim Şirketlerin Belirlenmesine İlişkin Tebliğ” in 5. maddesine göre; Kuruluşları ve esas sözleşme değişiklikleri Bakanlığın iznine tabidir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) madde 407/3 uyarınca, TTK m. 333’te bahsedilen anonim şirket genel kurul toplantılarında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın (“Bakanlık”) temsilcisi bulunması zorunludur. İlgili maddede düzenlenenler haricinde “Bakanlık Temsilcisi” bulundurma zorunluluğu bulunan anonim şirket genel kurul toplantıları, 28.11.2012 tarih ve 28481 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları ile Bu Toplantılarda Bulunacak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Temsilcileri Hakkında Yönetmelik” m.32’de düzenlenmiştir. Buna göre; aşağıdaki anonim şirket genel kurul toplantılarında “Bakanlık Temsilcisi”nin bulunması zorunludur: 1- Kuruluş ve esas sermaye değişikliği bakanlık iznine tâbi olan şirketlerin bütün genel kurul toplantılarında (Buna göre; bankalar, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, tüketici finansmanı ve kart hizmetleri şirketleri, varlık yönetim şirketleri, sigorta şirketleri, anonim şirket şeklinde kurulan holdingler, döviz büfesi işleten şirketler, umumi mağazacılıkla uğraşan şirketler, tarım ürünleri lisanslı depoculuk şirketleri, ürün ihtisas borsası şirketleri, bağımsız denetim şirketleri, gözetim şirketleri, teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketleri, 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tâbi şirketler ile serbest bölge kurucusu ve işleticisi anonim şirketlerin genel kurullarına, “Bakanlık Temsilcisi”nin katılımı zorunlu olacaktır.) 2-Genel kurullarında elektronik ortamda katılım sistemini uygulayan şirketlerin genel kurul toplantılarında 3- Yurt dışında yapılacak bütün genel kurul toplantılarında 4- Yurt dışında yapılacak bütün imtiyazlı pay sahipleri özel kurul toplantılarında 5- Gündeminde, sermayenin artırılması veya azaltılması bulunan genel kurul toplantılarında 6- Gündeminde, kayıtlı sermaye sistemine geçilmesi veya kayıtlı sermaye sisteminden çıkılması, kayıtlı sermaye sistemi tavanının artırılmasına ilişkin konular bulunan genel kurul toplantılarında 7- Gündeminde, faaliyet konusunun değiştirilmesine ilişkin esas sözleşme değişikliği bulunan genel kurul toplantılarında 8- Gündeminde, birleşme, bölünme veya tür değişikliği konuları bulunan genel kurul toplantılarında “Bakanlık Temsilcisi”nin bulunması zorunludur: Yukarıda belirtilen, “Bakanlık Temsilcisi”nin katılımı zorunlu genel kurul toplantıları dışındaki Bakanlık Temsilcisi”nin katılım zorunluluğu bulunmayan genel kurul toplantıları ve imtiyazlı pay sahipleri özel kurullarında, toplantıya çağıranların talep etmesi ve bu talebin de görevlendirme makamınca uygun bulunması halinde “Bakanlık Temsilcisi”nin görevlendirilmesi mümkündür. Ancak, “Bakanlık Temsilcisi” bulundurulması zorunlu olmayan toplantılar bakımından, çağrı yapanlar dışındakilerin, “Bakanlık Temsilcisi”ni görevlendirecek makamına doğrudan yapacakları başvurular dikkate alınmaz. Not:”Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları İle Bu Toplantılarda Bulunacak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Temsilcileri Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak hazırlanacak iç yönergenin en geç 2013 yılında yapılacak olağan genel kurul toplantısında onaya sunulması zorunludur. Bir genel kurul toplantısında temsilci bulunması zorunlu olmasa dahi toplantıya çağıranların talebi ve bu talebin görevlendirme makamınca uygun bulunması halinde; Bakanlık temsilcisinin görevlendirilmesi mümkündür. Yönetmelik’in 35. maddesi uyarınca; Bakanlık temsilcisi atanması için başvurunun, yönetim kurulu üyelerinin herhangi biri tarafından veya şirketi temsil veya ilzama yetkili kılınan kişilerce toplantının yer, gün ve saati bildirmek suretiyle toplantı tarihinden en az 15 gün önce yapılması gerekir. Başvuruda 15 günlük süreye uyulmaması halinde başvuru reddedilecek ve dolayısıyla Bakanlık temsilcisi toplantıda hazır bulunamayacaktır. Bulunması zorunlu olmasına rağmen bir temsilci yokken genel kurulda bir karar alınması halinde bu karar yok hükmünde olacaktır. Bu nedenle; genel kurul toplantısı yapacak olan anonim şirketlerin, toplantılarının konusu çerçevesinde Bakanlık temsilcisinin atanması için gerekli başvuruyu süresi içinde yapmaları gerekmektedir.
Genel Kurulun Yetkileri
A.Ş._(TTK Mad:408)
LTD. ŞTİ.(TTK Mad 616)
a)
Esas sözleşmenin değiştirilmesi.
a)
Şirket sözleşmesinin değiştirilmesi.
b)
Yönetim kurulu üyelerinin seçimi,
b)
Müdürlerin atanmaları ve görevden alınmaları
Süreleri, ücretleri ile huzur hakkı,
c)
Topluluk denetçisi ile denetçilerin
İkramiye ve prim gibi haklarının
Atanmaları ve görevden alınmaları
Belirlenmesi, ibraları hakkında karar
d)
Yıl sonu finansal tablolarının ve yıllık faaliyet
Verilmesi ve görevden alınmaları
raporunun onaylanması,kar payı hakkında
c)
Kanunda öngörülen istisnalar dışında
karar verilmesi, kazanç paylarının belirlenmesi
Denetçinin seçimi ile görevden alınmaları
e)
Müdürlerin ücretlerinin belirlenmesi ve ibraları
d)
Finansal tablolara, yönetim kurulunun
f)
Esas sermaye paylarının devirlerinin onaylanması
Yıllık raporuna, yıllık kâr
g)
Bir ortağın şirketten çıkarılması için
Üzerinde tasarrufa, kâr payları ile
Mahkemeden istemde bulunulması.
Kazanç paylarının belirlenmesine,
h)
Müdürün, şirketin kendi paylarını
Yedek akçenin sermayeye veya
İktisabı konusunda yetkilendirilmesi
Dağıtılacak kâra katılması dahil,
Veya böyle bir iktisabın onaylanması.
Kullanılmasına dair kararların alınması
ı)
Şirketin feshi
e)
Kanunda öngörülen istisnalar dışında
j)
Genel kurulun kanun veya şirket
Şirketin feshi.
Sözleşmesi ile yetkilendirildiği ya da
f)
Önemli miktarda şirket varlığının toptan satışı
Müdürlerin genel kurula sunduğu
Konularda karar verilmesi.
