İtalyancada uzlaşma, anlaşma manasına gelen konkordatonun Türkçe karşılığı “İflas Anlaşması” dır. En kısa tanımıyla Konkordato; borçlarını ödemede zorlanan şirket ve kooperatiflerin, bir kısım borçlarından kurtularak borçlarını ödeyebilir duruma getirmeleri için uygulanan bir müessesedir. Bu uygulamada; alacaklı ve borçluların Konkordato müessesesi kapsamında borç ve alacakları yeniden yapılandırma işlemine tabi tutulmaktadır.
2004 sayılı İcra İflas Kanunu’muzun 285. maddesinde ise Konkordato şu şekilde tanımlanmıştır:
“Borçlarını, vadesi geldiği halde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlu, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflâstan kurtulmak için konkordato talep edebilir.”
- İflas talebinde bulunabilecek her alacaklı, gerekçeli bir dilekçeyle, borçlu hakkında konkordato işlemlerinin başlatılmasını isteyebilir.
- Yetkili ve görevli mahkeme; iflasa tabi olan borçlu için iflas yolu ile takipte yetkili merci, borçlunun muamele merkezinin bulunduğu mahaldeki icra dairesidir.
- Merkezleri yurt dışında bulunan ticari işletmeler hakkında yetkili merci, Türkiye’deki şubenin, birden ziyade şubenin bulunması halinde, merkez şubenin bulunduğu yerdeki icra dairesidir.
- Borçlu ile alacaklı yetkili icra dairesini yazılı anlaşma ile tayin etmişlerse, o yerin icra dairesi dahi iflas takibi için yetkili sayılır.
- Şu kadar ki, iflas davaları için yetki sözleşmesi yapılamaz ve iflas davası mutlaka borçlunun muamele merkezinin bulunduğu yer ticaret mahkemesinde açılır. İflasa tabi olmayan borçlu için yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesidir.
Kanunda Konkordato Şu Şekilde Bölümlenmiştir:
- Adi konkordato,
- İflastan sonra konkordato,
- Mal varlığının terki suretiyle konkordato ve
- Sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırılması
şeklinde dört bölüme ayrılan konkordato, borçluların mali durumlarını düzeltmelerini ve iflastan kurtulmalarını amaçlıyor. Başarılı olma durumunda alacaklıların da belirli bir kesintiyle veya vadede alacağına kavuşmasını sağlıyor.
Konkordato Neden Birden Popüler Oldu?
Son zamanlarda ülkemizin maruz kaldığı ekonomik saldırılar, hızla tırmanan döviz kuru ve kredi faizleri şirketlere katlanan borçlar şeklinde geri dönerken, iç piyasada firmalarda nakit darlığı baş göstermektedir.
Bunu biz Mali Müşavirler en iyi hisseden kesim durumundayız. Firmalarımızdan tahsilat oranlarımız hızla %70-80 lerden %30-40 lara düştü. Basını takip edenlerimiz bilir, köklü bazı işletmeler de dahil, borçlarını vadesinde ödemeyecek hale gelen yüzlerce işveren konkordato (borç yapılandırma anlaşması) başvurusu için soluğu mahkemelerde alıyor.
Bildiğiniz gibi ülkemizde OHAL sürecinde kaldırılan İflas Erteleme Kanunu’na alternatif olarak 28/2/2018 tarihli ve 7101 sayılı Kanun’un 38 inci maddesiyle icra İflas Kanunu’na eklenen “II. Rehinli Alacaklılarla Müzakere Ve Borçların Yapılandırılması” başlığıyla Konkordatoya hem de borçlu hem de alacaklı başvurabiliyor. Konkordato teoride borçluya borcunun bir kısmını ödemek üzere alacaklısıyla uzlaşarak iflastan kurtulma şansı tanıyabiliyor. Alacaklı da iflas durumunda alamayacağı parasının en azından belli bir kısmını tahsil edebiliyor.
Konkordato Şirketleri Kurtarabilir mi?
Konkordato ve benzeri hukuki düzenlemelerin nakit darlığı çeken birçok firmayı günün sonunda tek başına iflastan kurtarmaya yetmeyeceği, sorunun kaynağına inilmedikçe konkordatonun belli başlı firmalar açısından sonu ötelemekten başka bir işe yaramayacağı kanaatindeyim. Geçmişte de her kriz sonrasında icra iflas hükümlerinde belli revizyonlar oldu, ekonomik sorunlar hukuki düzenlemeyle bir yere kadar ertelenebilir.
Devletin ciddi bir likidite krizinin varlığını kabullenip, acilen ucuz finansman sağlayıcı tedbirler alması gerekiyor. Kârlılık oranlarının hızla azaldığı ve düşük faizli kredi bulmanın neredeyse imkansız olduğu bir ortamda işlerin zamanla düzelmesini beklemek fazla iyimserlik olacaktır. Bankalara verilecek desteklerle KOBİ’lere ucuz finansman yolunun açılması, Konkordato ile iflastan kısmen kurtulan firmalarımızın kurtuluşu için şart gibi görünüyor.
Konkordato Talebinde Bulunabilme Şartları Nelerdir?
- Borçlarını vadesi geldiği halde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlu Konkordato talebinde bulunabilir.
- Ayrıca, iflas talebinde bulunabilecek alacaklılardan herhangi birisi de, gerekçeli bir dilekçeyle borçlu hakkında Konkordato işlemlerinin başlatılmasını isteyebilir.
- Konkordato talebinde bulunanlardan, iflasın ertelenmesinde olduğu gibi “borca batıklık” şartı aranmamaktadır. Talepte bulunan firma toplam borçları için vade veya tenzilat talebinde bulunabilir. Ayrıca her iki hususu içeren bir talepte de bulunabilir.
Konkordato Başvurusu Nereye, Nasıl Yapılır?
- Mali durumu bozularak ödeme gücünü kaybetmiş ve Konkordato hükümlerinden faydalanmak isteyen borçlu, İcra Tetkik Mercii Hakimliği’ne başvurur.
- Borçlu dilekçesinde Konkordato sürecinde borçlarını ödeyebileceği durumu gösteren projesini ve ayrıntılı bilançosunu verir.
- Başvuru makamı borçlunun teklifini, konkordato süresi verilebilmesi için uygun şartlarının olup olmadığını araştırıp inceler.
- Borçlunun varlıklarının, borçların en az %50 sini karşılamaya yetip yetmeyeceği ve borçlunun teklifinin varlıkları ile uygun olup olmadığını tespit etmek için İcra Tetkik Merciinin bilirkişiye başvurması gereklidir.
- İcra Tetkik Mercii bilirkişinin yapacağı inceleme sonucunda; Konkordato süresi verilmesi için gereken şartları borçlunun taşımadığı sonucuna varılırsa, konkordato başvurusu reddedilir. Borçlunun gerekli şartları taşıdığı sonucuna varılırsa, borçluya konkordato süreci tayin edilir ve komiser atanır.
Konkordatoda Süreç Nasıl İşliyor?
- Konkordato işlemlerinin başlatılması, alacaklılardan biri tarafından talep edilmişse, borçlunun İcra İflas Kanunu’muzun 286. maddesinde belirtilen belgeleri ve kayıtları mahkemenin vereceği makul süre içinde ve eksiksiz olarak sunması halinde geçici mühlet kararı verilir. Geçici mühlet talebinin kabulü, geçici komiser görevlendirilmesi, geçici mühletin uzatılması ve tedbirlere ilişkin kararlara karşı kanun yoluna başvurulamaz.
- Bu durumda anılan belge ve kayıtların hazırlanması için gerekli masraf alacaklı tarafından karşılanır. Belge ve kayıtların süresinde ve eksiksiz olarak sunulmaması halinde geçici mühlet kararı verilmez ve alacaklının yaptığı konkordato talebinin de reddine karar verilir.
- Mahkeme, geçici mühlet kararıyla birlikte konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olup olmadığının yakından incelenmesi amacıyla bir geçici konkordato komiseri görevlendirir. Alacaklı sayısı ve alacak miktarı dikkate alınarak gerektiğinde üç komiser de görevlendirilebilir.
- Geçici mühlet üç aydır. Mahkeme bu üç aylık süre dolmadan borçlunun veya geçici komiserin yapacağı talep üzerine geçici mühleti en fazla iki ay daha uzatabilir, uzatmayı borçlu talep etmişse geçici komiserin de görüşü alınır. Geçici mühletin toplam süresi beş ayı geçemez.
- Konkordatonun başarılı olup olmayacağına mahkeme başvurudan sonraki beş ay içinde karar vermek zorunda.
- Bu süreden sonra başarılı olması beklenen taraflara bir yıla kadar kesin mühlet veriliyor. Kesin mühlet de en fazla altı ay uzatılabiliyor.
- Tüm süreç en fazla 23 ay sürebiliyor. Dava reddedilirse borçluya koruma tedbiri kalkıyor ve mahkeme borçlunun iflasına karar veriyor.
- Borçlunun iflası durumunda alacaklarının tamamını alamama riskinin farkında olan alacaklılar genellikle alacaklarının belli bir kısmından vazgeçebiliyor.
Konkordatoda İşçi Maaşlarının Durumu?
Konkordato uygulamasında işçi alacakları imtiyazlı alacak olarak görünmektedir. İİK 294. maddesine göre; 206. maddenin birinci sırasındaki işçiler için Konkordato şartları geçerli değildir. İşçiler, hakları olan tazminatları için icra dairesine ve haciz yoluna başvurabilirler. Ancak; bu durum şirketin ticari faaliyetlerine devamını büyük oranda etkiliyorsa bu alacaklar için takip yapılmasına tedbir koyulması kararı mahkeme heyeti tarafından verilebilir. Konkordato ilan eden şirket bu sürede mallarını, taşınmazlarını satamaz. İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca işçilerinin üç aylık ücreti Ücret Garanti Fonu’ndan ödenir.
Konkordato Talebine Eklenecek Belgeler Nelerdir?
İcra İflas Kanunu’muzun 286. maddesinde Konkordato talebine eklenecek belgeler şu şekilde sıralanmıştır:
- Borçlunun borçlarını hangi oranda veya vadede ödeyeceğini, bu kapsamda alacaklıların alacaklarından hangi oranda vazgeçmiş olacaklarını, ödemelerin yapılması için borçlunun mevcut mallarını satıp satmayacağını, borçlunun faaliyetine devam edebilmesi ve alacaklılara ödemelerini yapabilmesi için gerekli mali kaynağın sermaye artırımı veya kredi temini yoluyla yahut başka bir yöntem kullanılarak sağlanacağını gösteren konkordato ön projesi.
- Borçlunun mal varlığının durumunu gösterir belgeler; borçlu defter tutmaya mecbur kişilerden ise;
- Türk Ticaret Kanunu’na göre hazırlanan son bilanço,
- gelir tablosu,
- nakit akım tablosu,
- hem işletmenin devamlılığı esasına göre hem de aktiflerin muhtemel satış fiyatları üzerinden hazırlanan ara bilançolar,
- ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdikleri ile
- elektronik ortamda oluşturulan defterlere ilişkin e-defter berat bilgileri,
- borçlunun mali durumunu açıklayıcı diğer bilgi ve belgeler,
- maddi ve maddi olmayan duran varlıklara ait olup defter değerlerini içeren listeler,
- tüm alacak ve borçları vadeleri ile birlikte gösteren liste ve belgeler.
- Alacaklıları; alacak miktarlarını ve alacaklıların imtiyaz durumunu gösteren liste.
- Konkordato ön projesinde yer alan teklife göre alacaklıların eline geçmesi öngörülen miktar ile borçlunun iflası halinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktarı karşılaştırmalı olarak gösteren tablo.
- Sermaye Piyasası Kurulu veya Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşu tarafından hazırlanan ve konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşmesinin kuvvetle muhtemel olduğunu gösteren finansal analiz raporları ile dayanakları.
Bu madde uyarınca sunulan malî tabloların tarihi, başvuru tarihinden en fazla kırk beş gün önce olabiliyor. Borçlu, Konkordato sürecinde mahkeme veya komiser tarafından istenebilecek diğer belge ve kayıtları da ibraz etmek zorunda oluyor.
Konkordato Komiseri Ve Alacaklılar Kurulu İle Bunların Görevleri Nelerdir?
Konkordato komiserinin görevleri;
2004 sayılı İcra İflas Kanunu’muzun 290 inci maddesinde komiserin görevleri şu şekilde tanımlanmıştır;
- Konkordato projesinin tamamlanmasına katkıda bulunmak.
- Borçlunun faaliyetlerine nezaret etmek.
- İcra İflas Kanununda verilen görevleri yapmak.
- Mahkemenin istediği konularda ve uygun göreceği sürelerde ara raporlar sunmak.
- Alacaklılar kurulunu konkordatonun seyri hakkında düzenli aralıklarla bilgilendirmek.
- Talepte bulunan diğer alacaklılara konkordatonun seyri ve borçlunun güncel mali durumu hakkında bilgi vermek.
- Mahkeme tarafından verilen diğer görevleri yerine getirmek.
- Dosyayı teslim alan komiser kesin mühlet içinde, konkordatonun tasdikine yönelik işlemleri tamamlayarak dosyayı raporuyla birlikte mahkemeye iade etmek zorundadır.
Komiserin konkordatoya ilişkin işlemleri ile ilgili şikayetler, Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından kesin olarak karara bağlanır.
Alacaklılar Kurulunun görevleri;
- Komiserin faaliyetlerine nezaret eder;
- komisere tavsiyelerde bulunabilir ve kanunun öngördüğü hallerde mahkemeye görüş bildirir.
- Alacaklılar Kurulu komiserin faaliyetlerini yeterli bulmazsa, mahkemeden komiserin değiştirilmesini gerekçeli bir raporla isteyebilir. Mahkeme bu talep hakkında borçluyu ve komiseri dinledikten sonra kesin olarak karar verir.
Konkordato komiserinin nitelikleri nelerdir?
Konkordato Komiserinin niteliklerine ve Alacaklılar Kurulunun zorunlu olarak oluşturulmasına dair 30439 sayılı resmi gazetede yayınlanan yönetmelikte; Konkordato komiseri olarak görevlendirilecek kişilerde aşağıdaki nitelikler aranacağı belirtilmiştir:
- Türk vatandaşı olmak.
- Tam ehliyetli olmak.
- En az dört yıllık lisans eğitimi veren fakültelerden veya bunlara denkliği Yüksek öğretim Kurulu tarafından kabul edilen yurt içindeki veya yurt dışındaki öğretim kurumlarından mezun olmak ve beş yıldan az olmamak üzere mesleki tecrübeye sahip bulunmak.
- İflas etmemiş olmak.
- Son üç yıl içinde görevin gerektirdiği özen yükümlülüğüne uymadığından dolayı konkordato komiserliği görevine son verilmemiş olmak.
- Görevlendirildiği tarih itibarıyla disiplin yönünden meslekten veya memuriyetten çıkarılmamış ya da sanat icrasından veya mesleki faaliyetten yasaklanmamış olmak.
- Kamu hizmetinden yasaklı olmamak.
- Fiilen yürütmekte olduğu mesleğinin ilgili mevzuatında, konkordato komiserliğini yürütmesine engel bir hüküm bulunmamak.
- Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıldan fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar ile zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık, gerçeğe aykırı bilirkişilik veya tercümanlık yapma, yalan tanıklık ve yalan yere yemin suçlarından mahkum olmamak.
- Terör örgütleriyle iltisaklı veya irtibatlı olmamak.
- Konkordato komiseri olarak üç kişinin görevlendirilmesi halinde, seçilecek komiserlerden birinin Hukukçu ve birinin de Yeminli Mali Müşavir olması tercih edilir.
- Bir kişi eş zamanlı olarak beşten fazla dosyada geçici komiser ve komiser olarak görev yapamaz.
Konkordato komiserine yasak işler nelerdir?
Konkordato komiseri atandığı şirkette;
- Kendisinin, karı veya kocasının, nişanlısının yahut kan ve kayın alt ve üst soyunun veya üçüncü derece dâhil olmak üzere bu dereceye kadar olan kan ve kayın hısımlarının,
- Kanuni temsilcisi veya vekili, çalışanı, kayyımı ya da yasal danışmanı bulunduğu bir şahsın, menfaati olan işleri göremeyip derhal görevlendirmeyi yapan Asliye Ticaret Mahkemesi’ne haber vermek zorundadır. Mahkeme tarafından müracaat yerinde görülürse komiserin görevine son verilir.
- Konkordato komiseri, görevi kapsamında kendisi veya başkaları hesabına sözleşme yapamaz, yaparsa hükümsüzdür.
Nevzat Erdağ Vergi, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı
Fırsatçılıkla Mücadele Corona Virüsle Mücadele Kadar Önemlidir!
E – Ticaret Kanun Tasarısı Neler Getiriyor?
Yurtdışına Bilgisayar Yazılımının Satışı Ve Alımında Vergi
Tütün Ve Alkol Ürünlerinin İzlenmesine Yeni Düzenlemeler Getirildi!
Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanma Mecburiyetinde Değişiklik
