Vergi Kanunları ile birçok konuda düzenleme yapıldı. Yapılan bu düzenlemelerden birisi de VUK 353. maddedeki özel usulsüzlük cezalarına ilişkin değişikliklerdir.
Bu değişikliklerin özeti; Elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekirken Maliye Bakanlığınca belirlenen zorunlu haller hariç olmak üzere kâğıt olarak düzenlenmesi ya da bu Kanunun 227. ve 231. maddelerine göre hiç düzenlenmemiş sayılması halinde; bu belgeleri düzenlemek ve almak zorunda olanlara özel usulsüzlük cezası kesilir. Elektronik fatura yerine kağıt fatura düzenlenmesinin özel usulsüzlük ile cezalandırılması hususu kanuna girdi. 7103 sayılı yasanın 12. Maddesi ile değiştirilen VUK 353. maddesi şu şekilde değiştirilmiştir:
2. Elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dahil olmak üzere, perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazla verilen fiş, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ile Maliye Bakanlığınca düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin; düzenlenmediğinin, kullanılmadığının, bulundurulmadığının, düzenlenen belgelerin aslı ile örneğinde farklı meblağlara yer verildiğinin, gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin veya elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekirken Maliye Bakanlığınca belirlenen zorunlu haller hariç olmak üzere kağıt olarak düzenlendiğinin tespiti ya da bu belgelerin bu Kanunun 227. maddesine göre hiç düzenlenmemiş sayılması halinde, her bir belge için 240 Türk lirası özel usulsüzlük cezası kesilir. Ancak, her bir belge nevine ilişkin olarak kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı her bir tespit için 12.000 Türk lirasını, bir takvim yılı içinde ise 120.000 Türk lirasını geçemez.” VUK 353. maddesinin birinci bendinin asıl ihdas amacı; usule ilişkin eksik, hata ve gecikmeleri cezalandırmak değildir. Tamamen beyan dışı bırakmak amacıyla fatura veya diğer belgelerin hiç düzenlenmemesi veya tutarın gerçek durumun altında gösterilmesi durumlarını engellemeye yönelik bir cezai düzenlemedir. Başka bir deyişle vergi kaçırma fiiline karşı bir bir tedbirdir. Bu nedenledir ki öngörülen ceza, belli tutarın altında olmamak üzere % 10 gibi oldukça yüksek nispi bir cezadır.
Vergi Usul Kanunu cezai hükümleri uyarınca e-Fatura uygulamasına dâhil olma zorunluluğu getirilen mükellefler elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan diğer mükelleflere kâğıt ortamında fatura düzenleyemezler. Düzenlemeleri halinde bu kâğıt faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.
Bu durumda Vergi Usul Kanunu’nun 353.maddesi uyarınca, 240 TL’den az olmamak üzere, düzenlemediği kabul edilen fatura tutarının yüzde 10’u oranında özel usulsüzlük cezası kesilir.
Bu nedenden dolayı kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı her bir tespit için 12 bin TL’yi, bir takvim yılı içinde ise 120 bin TL’yi aşamaz. Ayrıca e-Fatura alması gerekirken kâğıt fatura kabul eden mükelleflerin KDV’yi indirim konusu yapamayacakları ve kâğıt faturada yer alan tutarı gider yazamayacakları da hükme tabii.
397 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile anonim ve limitet şirketlerin elektronik fatura oluşturmalarına, alıcısına iletmelerine, muhafaza ve istenildiğinde ibraz etmelerine izin verilmiş olup, anılan Tebliğin 4 üncü bölümünün 416 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile değiştirilmesi neticesinde ise 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 232. maddesi kapsamında fatura düzenlemek zorunda olan mükelleflere (gerçek ve tüzel kişilere) belirli usul ve esaslar çerçevesinde elektronik fatura uygulamasından yararlanma hakkı tanınmış olup, ayrıca 421 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile bazı mükellef gruplarına elektronik defter tutma ve elektronik fatura uygulamasına dahil olma zorunluluğu getirilmiştir. Söz konusu Tebliğin, “3. Elektronik Defter ve Elektronik Fatura Zorunluluğu” başlıklı kısmının “3.1. Kapsama Giren Mükellefler” alt başlıklı bölümünde kimlerin Elektronik fatura düzenleyecekleri belirtilmiştir; Aynı Tebliğin; “Sorumluluk ve Cezai Yaptırımlar” başlıklı 5. bölümünün 5.4 bendinde “Elektronik fatura uygulamasına dâhil olma zorunluluğu getirilen mükellefler elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan diğer mükelleflere kâğıt ortamında fatura düzenleyemezler; düzenlemeleri halinde kâğıt ortamında düzenlenen bu faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.” hükümlerine yer almaktayken, bu kısım 448 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 4/4/2015 tarihinden itibaren kaldırılmış ve 447 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 4/4/2015 tarihinden geçerli olmak üzere 397 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin ” 9. Sorumluluk ve Cezai Müeyyideler” başlıklı bölümü yeniden düzenlenmiş ve ” Elektronik fatura uygulamasına dâhil olan mükelleflerin elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan diğer mükelleflere düzenleyecekleri faturaların elektronik fatura olması zorunludur. Bu zorunluluğa uymayan mükellefler hakkında Vergi Usul Kanununda öngörülen cezai hükümler uygulanacaktır.” hükmüne yer verilmiştir. Bununla birlikte ; 213 Sayılı VUK Kanununun mükerrer 242. maddesi uyarınca elektronik bir belge niteliğinde olan elektronik faturanın taraflarca düzenlenmesi ve alınması mecburiyeti bulunmakta olup, Vergi Usul Kanununda ve diğer vergi kanunlarında faturaya ilişkin olarak yer alan hükümler elektronik fatura için de geçerlidir. Anılan Kanunun, 231 inci maddesinde, faturanın, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 7 gün içinde düzenleneceği, 7103 sayılı yasa ile de yukarda bahsettiğimiz VUK 353. maddesinde yapılan değişiklikle bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı, 353 üncü maddesinin birinci ve ikinci bendinde ise fatura düzenlememe ve almama fiillerine kesilecek özel usulsüzlük cezası hükme bağlanmıştır.
a) 2017 hesap dönemi brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) 5 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler, b) 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli I sayılı listedeki malların imali, ithali, teslimi vb. faaliyetleri nedeniyle Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)’ndan lisans alan mükellefler. Bayilik lisansı olanlar, münhasıran bu lisansa sahip olmaları nedeniyle bu bent kapsamında değerlendirilmeyecektir. c) Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli III sayılı listedeki malları imal, inşa ve ithal eden mükellefler.
Yukarıdaki şartı 2017 hesap döneminde sağlayan mükellefler 1/1/2019 tarihinden itibaren, 2018 veya müteakip hesap dönemlerinde sağlayan mükellefler ise ilgili hesap dönemini izleyen ikinci yılın başından itibaren,
(b) ve (c) bentlerinde belirtilen lisans alımı veya ÖTV mükellefiyet tesisini 2018 yılında gerçekleştirenler 1/1/2019 tarihinden itibaren, 2019 ve müteakip yıllarda gerçekleştirenler ise lisans alımı veya ÖTV mükellefiyetinin tesis edildiği ayı izleyen dördüncü ayın başından (bu suretle hesaplanan tarih ile yıl sonu tarihi arasındaki sürenin 3 aydan az kalması veya hesaplanan tarihin ertesi yıla sarkması halinde; ertesi yılın başından) itibaren elektronik fatura (e-Fatura) ve elektronik defter (e-Defter) uygulamalarına geçmek zorundadır. Dileyen mükellefler bu sürelerden önce de e-Fatura ve e-Defter uygulamalarına geçebilirler.
Hayır. Sadece e-fatura uygulamasından yararlanan mükelleflerin birbirlerine yapmış oldukları mal teslimi veya hizmet ifaları için e-fatura düzenlemeleri zorunludur. e-Fatura kullanmak zorunda olan mükellefler; nihai tüketicilere ya da e-Fatura kullanmayan mükelleflere kâğıt fatura düzenlemeye devam edeceklerdir.
Mükelleflerin ellerine geçen her faturanın e – fatura olarak mı yoksa kağıt ortamında düzenlenebilecek bir fatura mı olduğunu tetkik etmeleri büyük önem kazanmıştır. Eğer e-fatura yerine kağıt ortamında fatura düzenlenmişse “malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren 7 gün içinde Fatura düzenlenmesi gereği “hususunu da dikkate alarak mükelleflerin uygun yöntemlerle faturaya itiraz etmeleri gerekir.