Nevzat Erdağ Vergi, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı
Hamile işçinin sahip olduğu hakların hem onun hem de bebeğinin sağlığı için önemli olduğunu unutmamak gerekmektedir. Bu haklara işçi kadar işverenin de özen göstermesi gerektiğini hatırlatmak isterim.Bu makalemde hamile kadın çalışanların sorabileceği tüm sorulara cevap aradım bu yüzden uzun bir makale okuyacaksınız makalemin tüm anne adayı ve anne çalışanlara faydalı olmasını dilerim
Kadın işçilerin hamilelik ve analık dönemlerinde korunmaları genel olarak işverenin eşit davranma borcu bağlamında incelenmesi gereken bir konudur. Türk Hukukunda, işverenin kadın ve erkek işçiler arasında ayrım yapma yasağı, hukuki kaynağını Anayasa m.10’ da yer alan “eşitlik ilkesi” dir. Anayasada, yasalarda, ilgili tüzük ve yönetmeliklerde kadın işçiye pozitif bir ayrıcalık tanınması, kadın işçinin doğasından kaynaklanan sebeplerle kadının bazı işlerde çalıştırılmaması veya kadının öznel durumundan kaynaklanan nedenlerle kadına özel haklar tanınması eşit davranma ilkesini zedelemek bir yana, bu ilkenin daha etkin bir şekilde tesisine katkı sağlamaktadır.
4857 Sayılı İş Kanununun Eşit davranma ilkesi başlıklı 5. Maddesinde 4857 Sayılı İş Kanununun Analık halinde çalışma ve süt izni başlıklı 74. Maddesinde de “Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir” ifadesi yer almaktadır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 15. Maddesinde izinler anlatılmış, Geçici İş Göremezlik Ödeneği başlıklı 18. Maddesi c bendinde Sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilave edilerek çalışmadığı her gün için geçici iş göremezlik ödeneği ödenir. Demektedir. Kanunun lafzından da anlaşılacağı üzere kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde bu süreler doğumdan önce on, doğumdan sonra sekiz hafta olarak belirlenmiştir.
Kadının Doğum ve Doğum Sonrası Çalışması Hakkında 183 sayılı Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 4. madde ile kadınlara doğum nedeniyle verilecek iznin 14 haftadan az olamayacağı hükmü getirilmiştir. Doğum sonrası verilecek iznin ulusal mevzuat çerçevesinde belirleneceğini ancak bu iznin de 6 haftadan az olamayacağı belirtilmiş; 8. madde ile kadının hamilelik nedeniyle ayrıldığı işine tekrar aynı pozisyonda dönebilmesi imkânı getirilmiş; 10. madde ile kadının çalışma sırasında bir veya daha fazla emzirme izni alması düzenlenmiştir. Ayrıca sözleşmede doğum sonrasında kadına hastalık yardımı yapılması ve kadınların hamilelik ve doğum nedeniyle işten çıkarılmalarının yasaklanması gibi hükümler yer almaktadır. Türkiye bu 183 sayılı ilo sözleşmesini henüz imzalamamıştır.
İzinler Kadın işçilerin 4857 sayılı İş Kanunu’nun 74. Maddesi hükümleri uyarınca doğumdan önce ve sonra çalışmalarının yasak olduğu sekizer haftalık (çoğul gebeliklerde doğumdan önce on, doğumdan sonra sekiz haftalık) süreler, yıllık izin haklarının hesabında çalışılmış gibi sayılır. Ücretsiz izin Doğum öncesi ve sonrası on altı haftalık (çoğul gebeliklerde on sekiz haftalık) izin süresi tamamladıktan sonra, talep edilmesi halinde altı aya kadar ücretsiz izin kullanılabilir. Fakat bu süre yıllık ücretli izin hakkınızın hesabında dikkate alınmaz. 4857 Sayılı İş Kanununun 74. Maddesinde belirtildiği üzere; çocuk bir yaşına gelinceye kadar, onu emzirmesi için kadın işçinin günde toplam bir buçuk saatlik süt izni hakkı bulunmaktadır. Kadın işçi günde toplam bir buçuk saatlik süt iznini hangi saatler arasında ve kaça bölerek kullanacağını kendisi belirler. Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için verilmesi zorunlu olan günde toplam bir buçuk saatlik süt izinleri günlük çalışma süresinden sayılır. Dolayısıyla işveren, süt izni kullanan kadın işçinin ücretinden herhangi bir kesinti yapamaz.
Süt izni
Gelen Sorular
Bu Bölümde Sizlerden Gelen Soruları Mevzuatlarımız Işığında Ayrıntılı Olarak Cevapladım
Hamile Kadın İşçinin Günlük Çalışma Süresi Ne Kadar Olmalıdır?
16.08.2013 tarih 28737 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Gebe Veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik’ in 9.Maddesinde Gebe veya emziren çalışan günde yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamayacağı belirtilmiştir.
Hamile Kadın Periyodik Kontrolleri İçin İzin Alabilir mi?
Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir. İş kanunun belirttiğiniz gibi 74. Maddesinde ” … Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir.” denmektedir.
Yönetmelik m.12’ de; hamile kadın işçilere hamilelikleri süresince, periyodik kontroller için ücretli izin verileceği düzenlenmiştir. Söz konusu hükümler ile, kadın işçinin ve doğacak bebeğin sağlığının ve hayatının korunması amaçlanmaktadır.
92/85/EEC sayılı Avrupa Birliği Yönergesine göre de; 9. Maddede “üye devletler, hamile çalışanın muayeneleri iş saatleri içinde yapılması gerekiyorsa, ulusal mevzuat ve/ veya uygulamaya uygun olarak ücretli izin sağlanması yönünde gerekli önlemleri alacaklardır” demektedir.
Tüzüğün 4. maddesine göre; kadın işçiler başvururlarsa gebeliğin ilk üç ayında işyeri, işçi sağlığı dispanserleri, bunların bulunmadığı yerlerde ise, sırasıyla en yakın SSK sağlık tesisleri, sağlık ocakları, hükümet veya belediye hekimlerince muayene ve tedavi edilirler. Yine ilk üç aydan sonraki aylarda da, ayda en az bir defa tıbbi muayeneye gitme izni verilir. Demektedir. Doktor raporunda rapor gerekçesinde periyodik kontrol yazması gerekir ki bu kötü niyetle istismarı önlemek adına ispatlayıcı bir belgedir
Hamile Kadın Gece Mesaisinde Çalıştırılabilir mi?
16.08.2013 tarih 28737 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik’ in 8.Maddesinde
Kadın çalışanlar, gebe olduklarının sağlık raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar geçen sürede gece çalışmaya zorlanamayacakları ve yeni doğum yapmış çalışanın doğumu izleyen bir yıl boyunca gece çalıştırılması yasak olduğu, bu sürenin sonunda sağlık ve güvenlik açısından sakıncalı olduğunun sağlık raporu ile belirlendiği dönem boyunca gece çalıştırılamayacağı yer almaktadır.
Emziren kadın işçiler, doğum tarihinden başlamak üzere altı ay süre ile gece postalarında çalıştırılamazlar.
Doğum Yapan Kadına Devlet Ekonomik Destek vVeriyor mu?
Doğum yardımı, sigortalı kadının veya sigortalı erkeğin sigortalı olmayan karısının; doğum sırasında veya doğumdan sonra gerekli sağlık yardımlarıyla, ilaçların ve sağlık malzemesinin sağlanmasıdır. Ayrıca, Türk vatandaşlarına, canlı doğan birinci çocuğu için 300 TL, ikinci çocuğu için 400 TL, üçüncü ve sonraki çocukları için 600 TL doğum yardımı yapılır. Bu yardım Türk vatandaşı olan anne veya babaya, her ikisi de Türk vatandaşı ise anneye yapılıyor. Doğum yardımı ödenmesinde Kimlik Paylaşımı Sistemi‘nde yer alan nüfus kayıtları esas alınır. Başvurular Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri, Sosyal Hizmet Merkezleri ve yurt dışında yaşayanlar için Büyükelçilikler ve Konsolosluklar aracılığıyla yapılacaktır. Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan kişilerin başvuruları ise çalıştıkları kurumlara yapılır.
Doğum Yardımı Hakkında Nereden Bilgi Alabilirim?
Bu konuda ayrıntılı bilgi almak için 144 veya 183 numaralı telefonları arayabilirsiniz.
Doğum İzninde İşten Çıkarılan İşçiye Rapor Parası Ödenir mi?
Bu konuda önemli olan tek husus kadın işçinin doğum iznine ayrıldığı tarihte sigortalı olmasıdır. Bu tarihten bir gün sonra bile işten çıkarılmış olsa, SGK bu sigortalıya rapor parasını ödeyecektir.
Doğum İznimi Doğumdan Sonra Kullanabilir miyim?
Eğer hamileliğin çalışmasına engel olmayacağı doktor raporu ile belgelenirse doğumdan önceki 8 haftalık izin 3 haftaya kadar inebilir. Bu durumda kalan 5 haftalık hakkını doğum sonrasında kullanabilir.
Doğum İzin Süreleri Uzatılabilir mi?
Eğer hamile işçinin gebeliği normal gitmiyorsa, düşük yapma tehlikesi varsa ve bu durum hekim raporu ile belgeleniyorsa izin süreleri arttırılabilir.
Doğum Yapan Kadın Geçici İş Görmezlik Ödeneği Alabilir mi?
Doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla kadın çalışan doğum sonrası istirahat süresine eklenen süreler de dâhil olmak üzere ücretsiz doğum izni kullandığı sürelerde SGK’dan geçici İş göremezlik ödeneği alma hakkına sahip bulunuyor. Bu ödeneği alabilmek için yatarak tedavi şartı aranmıyor.
Sigortalı kadının analığı halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği, yatarak tedavilerde günlük kazancının yarısı, ayaktan tedavilerde ise üçte ikisi oluyor.
Doğum Yapan Kadın Emzirme Ödeneği Alabilir Mi?
Sigortalı kadına veya resmi nikahlı karısı doğum yapan sigortalı erkeğe her çocuk için yaşaması şartıyla doğum tarihinde geçerli olan ve belirli bir tarife üzerinden emzirme ödeneği (2017 yılı için belirlenen tutar 133 TL’dir) verilmektedir. Sigortalı kadına veya resmi nikâhlı karısı doğum yapan sigortalı erkeğe emzirme ödeneği verilebilmesi için, doğumdan önceki 1 yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması, gerekmektedir.
Doğum Sonrası Çocuğuma Bakmak İçin Yarı Zamanlı Çalışabilir Miyim?
6663 sayılı Kanunla 4447 sayılı Kanuna 10.2.2016 tarihinden itibaren eklenen ek 5 inci madde ile doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği uygulaması getirilmiştir
8 Kasım 2016′da Resmi Gazete ’de yayımlanan yönetmeliğe göre çalışanlara, 1. çocukta 60, 2. çocukta 120, 3. çocukta da 180 gün süreli yarı zamanlı çalışma imkânı getirildi. Çoğul gebelik durumlarında belirlenen süreye 30 gün daha eklenecek, engelli doğumlarda ise belirlenen süre 360 gün olarak uygulanacak. Yönetmeliğe göre çalışan, ücretsiz iznin bitiminden itibaren çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar herhangi bir zamanda kısmi süreli çalışma talebinde bulunabilecek.
Yarı Zamanlı Çalışma İçin Kimden İzin Alacağım?
Yarı zamanlı çalışma hakkından tüm doğum yapmış çalışanlar faydalanabiliyor. Ancak bunun için yönetmelik gereği işverene bir ay öncesinden yazılı bildirimde bulunmak şart. İşveren de çalışana aynı şekilde bir ay içerisinde yazılı bir şekilde kabul yazısı göndermek zorunda. Kabul yazısı göndermeyen işverenin talebi bir ayın sonunda kabul edilmiş sayılıyor. Ayrıca izin başlangıcında olduğu gibi tam zamanlı çalışmaya geçişlerde de bir ay öncesinden yazılı bildirim şartı bulunuyor.
Yarı Zamanlı Çalışma Ödeneği Koşulları Nelerdir?
- İşçinin adına doğum tarihinden önceki son üç yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildiriminde bulunmuş olması,
- 4857 Sayılı Kanunun 63. maddesinde belirtilen haftalık çalışma süresinin yarısı kadar fiilen çalışılması,
- Çalışan yarı zamanlı çalışmaya başlamak için işyerine bir ay öncesinden bildirimde bulunmak zorundadır. İşverenin çalışanın bu talebi reddetme hakkı bulunmamaktadır.
- Analık hali izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi ile başvuruda bulunulması gerekir. Mücbir sebepler dışında, başvuruda gecikilen süre için doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülerek ödeme yapılır.
- Bu ödemeler damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz. Geçici iş göremezlik ödeneği almaya hak kazananlara, bu durumlarının devamı süresince doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği ödenmez.
İşverenin yanlış bilgi ve/ya belge vermesiyle yapılmış olan ödemeler faiziyle birlikte işverenden tahsil edilecektir. Bu madde hükümleri 506 Sayılı Kanunun geçici 20. maddesi kapsamındaki sandıkların statülerine tabi personel için de uygulanır.
Doğum Yapan Kadın Çalışan Bakıcı Parası Alabilir mi?
Devlet çalışan annelere 2017 yılında da dadı yardımında bulunacak. Bakıcı parası olarak ülkemizde uygulamalar henüz pilot il aşamasında. Pilot il olarak seçilen İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa’da yaşayan ve sigortalı olarak çalışan annelere 300 Eurodan başlayıp 400 Euro ya kadar ödeme yapılıyor. 1500 TL olarak hesaplanan bakıcı parası desteği almak için bu illerden birisinde ikamet etmek şartı bulunuyor. Pilot ilde başarılı olarak uygulanmasının ardında yurtiçinde diğer illerde de uygulamaya geçilecek olan bakıcı parasını çalışan annelerin büyük anneleri de alabilecek.
2017 yılında doğum yapan anneye verilecek olan desteklerin Asgari ücretli anne ilk çocuk için toplam 6 bin lirayı aşıyor. Çocuk parası: 300 TL, Emzirme ödeneği: 133 TL, ( Çalışan anne) için İş görmezlik ödeneği: 4.424 TL ve çalışan anne için bakıcı parası: 1.500 TL olarak ödemeler netleşti. Toplamda 6 bin lirayı geçen bu rakamlardan ödeme almak için 2017 yılında doğum yapan annelere ödemeler 4 bir koldan yapılmaya başlanacak.
Hamile Kadın İşçiye Çalışma Süresince Sağlanan Başka Kolaylık Var mı?
- Çalışma süresince hamile kadın işçinin sık sık tuvalete gitme ihtiyacı dikkate alınarak kendisine kolaylık gösterilir.
- Enfeksiyon riskine karşı işyerinde gerekli hijyen şartları sağlanmalıdır.
- Çalışma hızı ve yoğunluk hamile kadın işçinin koşullarına göre yeniden düzenlenebilmelidir.
- Hamile işçinin ani darbelere, sarsıntıya, uzun süreli titreşime maruz kalacağı işlerde çalıştırılması yasaktır.
- Hamile işçi kişisel koruyucu kullansa bile 80 desibelden daha az gürültülü ortamlarda çalışması sağlanmalı ve bu mümkün değilse işi değiştirilmelidir.
- İşyerinde hamile kadın işçinin soğuk, sıcak ve yüksek basınçtan dolayı sağlık riski yaratmayacak koşullarda çalıştırılması gerekir.
- Hamile veya yeni doğum yapmış kadın işçinin yalnız çalıştırılmaması esastır. Bu mümkün değilse diğer işçilerle kolaylıkla iletişim kurabileceği bir yerde çalışması sağlanır.
- 150 kadın çalışanı olan iş yerlerinde 0-6 yaşındaki çocuklar için kreşler kurulacak
Bu Bölümde Sizlerden Gelen Soruları Mevzuatlarımız Işığında Ayrıntılı Olarak Cevapladım
Hamile Kadın İşçinin Günlük Çalışma Süresi Ne Kadar Olmalıdır?
16.08.2013 tarih 28737 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Gebe Veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik’ in 9.Maddesinde Gebe veya emziren çalışan günde yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamayacağı belirtilmiştir.
Hamile Kadın Periyodik Kontrolleri İçin İzin Alabilir mi?
Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir. İş kanunun belirttiğiniz gibi 74. Maddesinde ” … Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir.” denmektedir.
Yönetmelik m.12’ de; hamile kadın işçilere hamilelikleri süresince, periyodik kontroller için ücretli izin verileceği düzenlenmiştir. Söz konusu hükümler ile, kadın işçinin ve doğacak bebeğin sağlığının ve hayatının korunması amaçlanmaktadır.
92/85/EEC sayılı Avrupa Birliği Yönergesine göre de; 9. Maddede “üye devletler, hamile çalışanın muayeneleri iş saatleri içinde yapılması gerekiyorsa, ulusal mevzuat ve/ veya uygulamaya uygun olarak ücretli izin sağlanması yönünde gerekli önlemleri alacaklardır” demektedir.
Tüzüğün 4. maddesine göre; kadın işçiler başvururlarsa gebeliğin ilk üç ayında işyeri, işçi sağlığı dispanserleri, bunların bulunmadığı yerlerde ise, sırasıyla en yakın SSK sağlık tesisleri, sağlık ocakları, hükümet veya belediye hekimlerince muayene ve tedavi edilirler. Yine ilk üç aydan sonraki aylarda da, ayda en az bir defa tıbbi muayeneye gitme izni verilir. Demektedir. Doktor raporunda rapor gerekçesinde periyodik kontrol yazması gerekir ki bu kötü niyetle istismarı önlemek adına ispatlayıcı bir belgedir
Hamile Kadın Gece Mesaisinde Çalıştırılabilir mi?
16.08.2013 tarih 28737 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik’ in 8.Maddesinde
Kadın çalışanlar, gebe olduklarının sağlık raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar geçen sürede gece çalışmaya zorlanamayacakları ve yeni doğum yapmış çalışanın doğumu izleyen bir yıl boyunca gece çalıştırılması yasak olduğu, bu sürenin sonunda sağlık ve güvenlik açısından sakıncalı olduğunun sağlık raporu ile belirlendiği dönem boyunca gece çalıştırılamayacağı yer almaktadır.
Emziren kadın işçiler, doğum tarihinden başlamak üzere altı ay süre ile gece postalarında çalıştırılamazlar.
Doğum Yapan Kadına Devlet Ekonomik Destek vVeriyor mu?
Doğum yardımı, sigortalı kadının veya sigortalı erkeğin sigortalı olmayan karısının; doğum sırasında veya doğumdan sonra gerekli sağlık yardımlarıyla, ilaçların ve sağlık malzemesinin sağlanmasıdır. Ayrıca, Türk vatandaşlarına, canlı doğan birinci çocuğu için 300 TL, ikinci çocuğu için 400 TL, üçüncü ve sonraki çocukları için 600 TL doğum yardımı yapılır. Bu yardım Türk vatandaşı olan anne veya babaya, her ikisi de Türk vatandaşı ise anneye yapılıyor. Doğum yardımı ödenmesinde Kimlik Paylaşımı Sistemi‘nde yer alan nüfus kayıtları esas alınır. Başvurular Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri, Sosyal Hizmet Merkezleri ve yurt dışında yaşayanlar için Büyükelçilikler ve Konsolosluklar aracılığıyla yapılacaktır. Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan kişilerin başvuruları ise çalıştıkları kurumlara yapılır.
Doğum Yardımı Hakkında Nereden Bilgi Alabilirim?
Bu konuda ayrıntılı bilgi almak için 144 veya 183 numaralı telefonları arayabilirsiniz.
Doğum İzninde İşten Çıkarılan İşçiye Rapor Parası Ödenir mi?
Bu konuda önemli olan tek husus kadın işçinin doğum iznine ayrıldığı tarihte sigortalı olmasıdır. Bu tarihten bir gün sonra bile işten çıkarılmış olsa, SGK bu sigortalıya rapor parasını ödeyecektir.
Doğum İznimi Doğumdan Sonra Kullanabilir miyim?
Eğer hamileliğin çalışmasına engel olmayacağı doktor raporu ile belgelenirse doğumdan önceki 8 haftalık izin 3 haftaya kadar inebilir. Bu durumda kalan 5 haftalık hakkını doğum sonrasında kullanabilir.
Doğum İzin Süreleri Uzatılabilir mi?
Eğer hamile işçinin gebeliği normal gitmiyorsa, düşük yapma tehlikesi varsa ve bu durum hekim raporu ile belgeleniyorsa izin süreleri arttırılabilir.
Doğum Yapan Kadın Geçici İş Görmezlik Ödeneği Alabilir mi?
Doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla kadın çalışan doğum sonrası istirahat süresine eklenen süreler de dâhil olmak üzere ücretsiz doğum izni kullandığı sürelerde SGK’dan geçici İş göremezlik ödeneği alma hakkına sahip bulunuyor. Bu ödeneği alabilmek için yatarak tedavi şartı aranmıyor.
Sigortalı kadının analığı halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği, yatarak tedavilerde günlük kazancının yarısı, ayaktan tedavilerde ise üçte ikisi oluyor.
Doğum Yapan Kadın Emzirme Ödeneği Alabilir Mi?
Sigortalı kadına veya resmi nikahlı karısı doğum yapan sigortalı erkeğe her çocuk için yaşaması şartıyla doğum tarihinde geçerli olan ve belirli bir tarife üzerinden emzirme ödeneği (2017 yılı için belirlenen tutar 133 TL’dir) verilmektedir. Sigortalı kadına veya resmi nikâhlı karısı doğum yapan sigortalı erkeğe emzirme ödeneği verilebilmesi için, doğumdan önceki 1 yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması, gerekmektedir.
Doğum Sonrası Çocuğuma Bakmak İçin Yarı Zamanlı Çalışabilir Miyim?
6663 sayılı Kanunla 4447 sayılı Kanuna 10.2.2016 tarihinden itibaren eklenen ek 5 inci madde ile doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği uygulaması getirilmiştir
8 Kasım 2016′da Resmi Gazete ’de yayımlanan yönetmeliğe göre çalışanlara, 1. çocukta 60, 2. çocukta 120, 3. çocukta da 180 gün süreli yarı zamanlı çalışma imkânı getirildi. Çoğul gebelik durumlarında belirlenen süreye 30 gün daha eklenecek, engelli doğumlarda ise belirlenen süre 360 gün olarak uygulanacak. Yönetmeliğe göre çalışan, ücretsiz iznin bitiminden itibaren çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar herhangi bir zamanda kısmi süreli çalışma talebinde bulunabilecek.
Yarı Zamanlı Çalışma İçin Kimden İzin Alacağım?
Yarı zamanlı çalışma hakkından tüm doğum yapmış çalışanlar faydalanabiliyor. Ancak bunun için yönetmelik gereği işverene bir ay öncesinden yazılı bildirimde bulunmak şart. İşveren de çalışana aynı şekilde bir ay içerisinde yazılı bir şekilde kabul yazısı göndermek zorunda. Kabul yazısı göndermeyen işverenin talebi bir ayın sonunda kabul edilmiş sayılıyor. Ayrıca izin başlangıcında olduğu gibi tam zamanlı çalışmaya geçişlerde de bir ay öncesinden yazılı bildirim şartı bulunuyor.
Yarı Zamanlı Çalışma Ödeneği Koşulları Nelerdir?
- İşçinin adına doğum tarihinden önceki son üç yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildiriminde bulunmuş olması,
- 4857 Sayılı Kanunun 63. maddesinde belirtilen haftalık çalışma süresinin yarısı kadar fiilen çalışılması,
- Çalışan yarı zamanlı çalışmaya başlamak için işyerine bir ay öncesinden bildirimde bulunmak zorundadır. İşverenin çalışanın bu talebi reddetme hakkı bulunmamaktadır.
- Analık hali izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi ile başvuruda bulunulması gerekir. Mücbir sebepler dışında, başvuruda gecikilen süre için doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülerek ödeme yapılır.
- Bu ödemeler damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz. Geçici iş göremezlik ödeneği almaya hak kazananlara, bu durumlarının devamı süresince doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği ödenmez.
İşverenin yanlış bilgi ve/ya belge vermesiyle yapılmış olan ödemeler faiziyle birlikte işverenden tahsil edilecektir. Bu madde hükümleri 506 Sayılı Kanunun geçici 20. maddesi kapsamındaki sandıkların statülerine tabi personel için de uygulanır.
Doğum Yapan Kadın Çalışan Bakıcı Parası Alabilir mi?
Devlet çalışan annelere 2017 yılında da dadı yardımında bulunacak. Bakıcı parası olarak ülkemizde uygulamalar henüz pilot il aşamasında. Pilot il olarak seçilen İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa’da yaşayan ve sigortalı olarak çalışan annelere 300 Eurodan başlayıp 400 Euro ya kadar ödeme yapılıyor. 1500 TL olarak hesaplanan bakıcı parası desteği almak için bu illerden birisinde ikamet etmek şartı bulunuyor. Pilot ilde başarılı olarak uygulanmasının ardında yurtiçinde diğer illerde de uygulamaya geçilecek olan bakıcı parasını çalışan annelerin büyük anneleri de alabilecek.
2017 yılında doğum yapan anneye verilecek olan desteklerin Asgari ücretli anne ilk çocuk için toplam 6 bin lirayı aşıyor. Çocuk parası: 300 TL, Emzirme ödeneği: 133 TL, ( Çalışan anne) için İş görmezlik ödeneği: 4.424 TL ve çalışan anne için bakıcı parası: 1.500 TL olarak ödemeler netleşti. Toplamda 6 bin lirayı geçen bu rakamlardan ödeme almak için 2017 yılında doğum yapan annelere ödemeler 4 bir koldan yapılmaya başlanacak.
Hamile Kadın İşçiye Çalışma Süresince Sağlanan Başka Kolaylık Var mı?
- Çalışma süresince hamile kadın işçinin sık sık tuvalete gitme ihtiyacı dikkate alınarak kendisine kolaylık gösterilir.
- Enfeksiyon riskine karşı işyerinde gerekli hijyen şartları sağlanmalıdır.
- Çalışma hızı ve yoğunluk hamile kadın işçinin koşullarına göre yeniden düzenlenebilmelidir.
- Hamile işçinin ani darbelere, sarsıntıya, uzun süreli titreşime maruz kalacağı işlerde çalıştırılması yasaktır.
- Hamile işçi kişisel koruyucu kullansa bile 80 desibelden daha az gürültülü ortamlarda çalışması sağlanmalı ve bu mümkün değilse işi değiştirilmelidir.
- İşyerinde hamile kadın işçinin soğuk, sıcak ve yüksek basınçtan dolayı sağlık riski yaratmayacak koşullarda çalıştırılması gerekir.
- Hamile veya yeni doğum yapmış kadın işçinin yalnız çalıştırılmaması esastır. Bu mümkün değilse diğer işçilerle kolaylıkla iletişim kurabileceği bir yerde çalışması sağlanır.
- 150 kadın çalışanı olan iş yerlerinde 0-6 yaşındaki çocuklar için kreşler kurulacak
