Nevzat Erdağ Vergi, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı
Engelli bireylere sunulan bakım hizmetlerimizin temel hedefi, engelli bireyin ailesi yanında bakımını sağlamaktır. Ancak ailesi yanında bakımı mümkün olmayan engelli bireyler için alternatif olarak kuruluş bakımı seçenekleri ile farklı hizmet modelleri sunabilmektir.
İşte bu amaçla Aile Bakanlığına bağlı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile Mesleki Yeterlilik Kurumu arasında ‘‘Engelli ve Yaşlı Bakım Elemanı ve Gerontolog” mesleklerine ilişkin standardın hazırlanması amacıyla işbirliği protokolü kapsamında yapılan çalışmalar ile bakım alanında çalışan meslekler, eğitim seviyesine göre tasniflenerek mesleki standartları oluşturulmaya başlandı. Bu sayede hükumet, 9 milyon engelli için 2007’de başlattığı evde bakım parasının ardından, engelli, yaşlı ve onlara bakan milyonlarca kişi için, ücretsiz evde bakım desteğini de hayata geçiriyor. Bu destek ile ailesiyle ya da yalnız yaşayan engelli / yaşlıya her hafta, gerekiyorsa her gün düzenli bakım elemanları gidecek. Kişinin tırnaklarının kesilmesinden yemeğinin yedirilmesine, ilaçlarının, sağlık, psikolojik durumunun takibine kadar tüm ihtiyaçları karşılanacaktır.
Engelli bireylerimize yönelik yatılı ve gündüzlü bakım hizmetleri, 81 ilde Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri’nin idare ve koordinesinde resmi ve özel kuruluşlarla yürütülmektedir.
Evde Bakım Hizmeti 30.07.2006 tarihli ve 26244 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren, Bakıma Muhtaç Engelli Bireylerin Tespiti ve Bakım Hizmeti Esaslarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik doğrultusunda, bakıma muhtaç engelliye sahip ailelerin “biz vefat ettikten sonra engellimize kim bakacak” endişelerinin giderilmesi hedeflenmiştir. İlgili mevzuat uyarınca; bakmakla yükümlü olunan birey sayısına göre, kendilerine düşen ortalama aylık gelir tutarı, bir aylık net asgari ücret tutarının 2/3’ünden daha az olan bakıma muhtaç engellilerin isterler ise ikametgahlarında, isterler ise resmi veya özel bakım merkezlerinde bakımlarının sağlanması güvence altına alınmıştır. İkametgahında bakım hizmeti alan bakıma muhtaç engelliye ikametgahında bakım hizmeti veren akrabasına veya vasisine bir aylık net asgari ücret ödenmektedir. Evde Bakım Hizmetinden yaralanan engelli birey sayısı 2014 yılı bakanlık verilerine göre 450.036 kişidir.
Evde bakım ile ilgili bize gelen sorulara cevap olması adına da bu husustaki sorulabilecek diğer soruları kısaca aşağıda özetleyecek olursak:
Evde bakım ücretinden yararlanabilmek için, hastanelerden alınacak sağlık kurulu heyet raporlarında özür oranı % 50 ve üzeri ağır engelli ibaresi olması gerekmektedir.
Evde bakım ücretinden yararlanabilmek için, aynı hanede yaşayan kişilerin her ne şekilde olursa olsun, gelirleri toplamı evde yaşayan kişi sayısına bölündüğünde asgari ücretin 2/3’den az olması gerekmektedir (bugün için asgari ücretin 2/3’ü 849 TL).
İkamet edilen ilin Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne müracaat edilmesi gerekmektedir.
Bakanlık tarafından her bir engelli için ödenen ücret 2 asgari ücret tutarında olmaktadır.
Engellilere hizmet veren, resmi veya özel yatılı bakım merkezlerine yerleşmek için Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüklerine başvuru yapılması gerekmektedir.
Evde bakım maaşları memur maaş katsayına bağlandığı için 2015 evde bakım maaşını ona göre hesaplamak gerekiyor. 2015 evde bakım maaşı ilk altıncı ay 790,95 TL, ikinci altıncı ay 814,68 TL’dir.
Bakanlıkça belirlenen bakıcılık kriterlerine uyan bir bakıcının iki farklı engelliye bakma şansı mevcuttur. Her engelli ayrı ayrı bakım ücreti alır. Ancak aynı hanede bakıma muhtaç daha fazla engellinin bulunması ve onlar için de bakım ücreti alabilmek için ayrı bir bakıcının daha olması gerekmektedir.
Şayet hem engelli, hem de bakıcısı çalışmayıp bakmakla yükümlü bulunduğu kişiler üzerinden sosyal güvencesi ( Bağ-Kur, SSK, Emekli Sandığı yani SGK ) varsa, evde bakım maaşı almak için engel teşkil etmemektedir. Engelli çalışıyor ve işe gidiş gelişte bakıcısı yardım ediyorsa, yukarıda saymış olduğumuz şartlar uygunsa bakım parası alabilir. Ancak iş yerine bakıcısının yardımı olmadan tek başına gidip gelebiliyorsa, bakım parası almasına engel teşkil eder.
Evde bakım parası kesilmesine sebep olan nedenlerden bir tanesi de sağlık raporunun süresinin dolmasıdır. Bu duruma düşmemek için sağlık raporunun süresi bitmeden önce yenisi çıkartılmalı ve bir fotokopisi Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İl Müdürlükleri’ne iletilmelidir.
Bakıma muhtaç engellinin vefat etmesi durumunda 15 gün içerisinde bildirim yapma zorunluluğunuz bulunmaktadır. Aksi halde hukuki işlemler başlatılmaktadır.
Maliye Bakanlığı’nın ödemeleri serbest bırakmasına müteakiben İl Müdürlükleri’ne gönderilmektedir. Bu yüzden bazen ödemelerde gecikmeler olabilmektedir.
Benim iki cocugum daböbrek rahatsızlıgı var acaba ben bakım parası ala bilirmiyim
Merhaba Derya hanım,
Evde bakım aylığı için özürlü bireyde şu üç şart aranır:
1. % 50 ve üstü “ağır özürlü” ibareli özürlü sağlık kurulu raporunun olması.
2. bakıma muhtaçlık kriterlerine uygun bulunması.
3. Gelir kriterlerinin uygun bulunması.
Bu 3 şarttan birinde bile uygun bulunmasın evde bakım ucreti bağlanmaz.
Evde bakım için başvuran özürlü birey bakıma muhtaç bulunduğu takdirde yani Bakım Hizmetleri Değerlendirme Heyetinin bakıma muhtaç oldugu konusunda olumlu kanaat bildirmesi durumunda evde bakım aylığı bağlanır. Aksi takdirde baglanmaz.
Merhaba ;
Benim annem görme engelli 86.5 oranında ağır engelli raporu var. Bir engelli aracı almak istiyoruz fakat rapor oranı yetmiyor. Yeniden sadece ötv den muaf raporu alabilirmiyiz. Birde bakım parası alıyoruz araç alımında bu para kesilirmi. Ayrıntılı bir cevap verirseniz sevinirim teşekkürler.
Barış bey merhaba,
rapora itiraz etmenizi öneririm yeni raporunuzda % 90 ve üzeri alırsanız vergi indirimli araba alabilirsiniz