Kadın İşçilerde Doğum İzni

İş Kanunumuz, kadın işçiye analık halinde çalışma ve süt izni hakkını 74. maddesinde düzenlemiştir. Bu maddeye göre ;

“Kadın işçilerin, doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere, toplam on altı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır.” Çoğul gebelik halinde, doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar iş yerinde çalışabilir. Bu durumda kadın işçinin çalıştığı süreler, doğum sonrası sürelere eklenir. Kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise, doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır.

Yukarıda öngörülen süreler, işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre, doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir. Bu sürelerin artırılması hekim raporu ile mümkündür.

Çalışan anne adayları, doğum izni alabilmek için önce hamile olduğuna dair belgeyi devlet hastanelerinin kadın doğum servisinden alabilir. Belgeyi bağlı olduğu sigorta kurumuna ulaştırması ve kendi bulunduğu iş yerine de bilgi vermesi gerekir. Bağlı olduğu sigorta kurumuna hamile olduğunu bildirmesi, hem izninin başlaması, hem de diğer işlemlerin yapılabilmesi ve hamilelikle ilgili haklarının işleme konulabilmesi için önemlidir.

Doğum Sonrası Ücretsiz İzin

İsteği halinde, kadın işçiye on altı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde, on sekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz. Bu konuda işverenin inisiyatifi yoktur.

Doğum Yapan Kadına Sağlanan Destekler

Doğum Yardımı: Doğum yardımı, sigortalı kadının veya sigortalı erkeğin sigortalı olmayan karısının; doğum sırasında veya doğumdan sonra gerekli sağlık yardımlarıyla, ilaçların ve sağlık malzemesinin sağlanmasıdır. Ayrıca, Türk vatandaşlarına, canlı doğan birinci çocuğu için 300 TL, ikinci çocuğu için 400 TL, üçüncü ve sonraki çocukları için 600 TL doğum yardımı yapılır. Bu yardım Türk vatandaşı olan anne veya babaya, her ikisi de Türk vatandaşı ise anneye yapılıyor. Doğum yardımı ödenmesinde Kimlik Paylaşımı Sistemi‘nde yer alan nüfus kayıtları esas alınır. Başvurular Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri, Sosyal Hizmet Merkezleri ve yurt dışında yaşayanlar için Büyükelçilikler ve Konsolosluklar aracılığıyla yapılacaktır. Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan kişilerin başvuruları ise çalıştıkları kurumlara yapılır.

Emzirme Ödeneği: Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe, kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan kadına, ya da gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşine, her çocuk için, yaşaması şartıyla doğum tarihinde geçerli olan ve SGK Yönetim Kurulunca belirlenip, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından onaylanan tarife üzerinden emzirme ödeneği verilir.

Doğumla ilgili emzirme ödeneğinden yararlanmak için sigortalının iş yerinden alacağı vizite kağıdı, doğum raporu ve bebeğin nüfus cüzdanı ile birlikte SGK Müdürlüklerine başvurması gerekir. Ödemeler, belgelerin SGK Müdürlüğüne müracaatına müteakip, PTT aracılığıyla sigortalıya ödenmektedir. Emzirme ödeneğinden yararlanma hakkını kaybetmemek için beş sene içinde müracaat edilmesi gerekmektedir. 2015 yılı için ödenen emzirme ödeneği tutarı 112 TL dır.

Kadın İşçinin Doğum Sonrası Emzirme İzni Ne Kadardır?

Kadın işçilere, bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır. Emzirme izinleri toplu olarak kullanılamaz.

Hamilelikten Dolayı İşveren İşçiyi İşten Çıkarabilir mi ?

Salt hamilelik ve doğum nedeniyle işçinin işten çıkarılması kesinlikle geçerli bir fesih nedeni değildir. Bu sebeple yapılan fesihler geçersiz nedenle yapılan fesihlerin sonucunu doğurmaktadır. Bu tür fesihler İş Kanunumuzun 5.  maddesinde belirtilen eşitlik ilkesine de aykırılık teşkil ettiğinden, kadın işçinin hamilelik dolayısı ile işten çıkarılması halinde, dört aya kadar ücret tutarında tazminat ve mahrum kalınan haklarını da talep etmek hakkı bulunmaktadır.

Ayrıca, kadın işçi iş güvencesi hükümlerinden yararlanamıyorsa, bu nedenle yapılacak fesihlerde bildirim süresinin üç katı tutarında kötü niyet tazminatı isteme hakkı bulunmaktadır.