Nevzat Erdağ Vergi, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı
Ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılık konusu, 10.09.2014 tarih ve 6552 sayılı Torba Yasa ile 5510 sayılı Kanuna eklenen bir ek madde ile ev hizmetlerinde bir veya birkaç kişi tarafından çalıştırılanların sigortalı sayılacaklarına dair yapılan düzenleme, 1 Nisan 2015 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.
Ev Hizmetlerinde Çalışanların Sigortaya Bildirimleri Nasıl Yapılacak?
6552 sayılı Kanunun 55. maddesiyle, 5510 sayılı Kanuna eklenen ve 1 Nisan 2015 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olan EK 9. maddeye göre, ev hizmetlerinde çalışanlar, ay içinde 10 günden fazla çalışanlar ve 10 günden az çalışanlar olmak üzere iki ayrı kategoriye ayrılmaktadır.
Şöyle ki;
Ev hizmetlerinde (çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında, ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olan sigortalılar hakkında Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi (SSK’lı) kapsamındaki sigortalılara ilişkin hükümler uygulanacaktır. Bunların bildirimi, işverenler tarafından örneği Kurumca hazırlanan belgeyle, en geç çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar yapılacaktır. Süresinde bildirimi yapılmayan her bir sigortalı için, işverene bir asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
Ev hizmetlerinde çalışanlardan, ay içinde 10 günden az çalışanlar için farklı bir uygulama getirilmiştir. Buna göre; Ev hizmetlerinde, bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı, 10 günden az olanlar için, belli durumlarda sadece iş kazaları ve meslek hastalığı hükümleri uygulanacak. Bunlara hastalık sigortası hükümleri ise uygulanmayacaktır. Çalıştırıldıkları süreyle orantılı olarak, çalıştıranlarca asgari ücretin % 2 oranında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi ödenecektir. Bu şekilde işçi çalıştıranlar, 5510 sayılı Kanunun uygulanmasında işveren sayılmayacaklardır.
Bu şekilde prim ödeyenler; malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası hükümlerinde yararlanabilecektir. Ancak, bu süre içinde primler belirtilen sürede ödenmezse, primin ödenme hakkı düşecek ve ileride ödeme imkanı olmayacaktır. Sigortalının iş kazası ve meslek hastalığı, sigorta kollarından sağlanan yardımlardan yararlanabilmesi için: Ev hizmetlerinde, ay içinde 10 günden az çalışanlar ve adlarına sadece % 2 oranında iş kazası ve meslek hastalığı primi yatırılanlar, 5510 sayılı Kanunun, Sigortalı Sayılmayanlar başlıklı 6. maddesindeki “Ev hizmetlerinde ay içinde 10 günden az çalışanlar sigortalı sayılmamaktadır” ibaresi ile muhataptır.
Bu şekilde çalışanlar isterlerse, adlarına ödenen primin ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar aynı kazancın (asgari ücretin) % 32,5 oranında primi kendileri ödeyebilecektir. Bunun; % 20’si malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları, %12,5’i genel sağlık sigortası primidir. Bu süre içinde ödenmeyen primin ödenme hakkı düşecektir. Bu şekilde işçi tarafından ödenen primler, 5510 sayılı Kanunun 4/a maddesi kapsamında (SSK’lı) sayılacaktır.
