Online Alınan Hizmetin İptal Edilmesinde Yapılacak İşlemler

CEVAP: Vergi Usul Kanunumuzun 229. maddesinde; “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.”,

232. maddesinde ise; “Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak mecburiyetindedir.” denmektedir.

Yukarıdaki maddeler dışında;

• “Satın aldıkları veya sattıkları emtia veya iş bedelinin (1.1.2015 tarihinden itibaren) 880 TL’yi geçmesi veya bedeli (1.1.2015 tarihinden itibaren)  880 TL’den az olsa dahi, istemeleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesi mecburidir.” hükmü yer almaktadır.

Öte yandan,

• 385 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin “Kapıdan veya Mesafeli Sözleşme Düzenlenerek Yapılan Satışlarda İade İşlemlerinde Belge Düzeni” başlıklı 4. bölümünde; “4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanunumuzun 8. maddesinde, iş yeri, fuar, panayır gibi satış mekanları dışında önceden mutabakat olmaksızın tecrübe ve muayene koşullu satışlar kapıdan satış olarak tanımlanmıştır. Bu tür satışlarda tüketiciye yedi günlük tecrübe muayene süresi sonuna kadar malı kabul veya hiç bir gerekçe göstermeden reddetme hakkı tanınmıştır.”

• Kanunun 9/A maddesinde ise mesafeli sözleşmeler; “Yazılı, görsel, telefon ve elektronik ortamda veya diğer iletişim araçları kullanılarak ve tüketicilerle karşı karşıya gelinmeksizin yapılan ve malın veya hizmetin tüketiciye anında veya sonradan teslimi veya ifası kararlaştırılan sözleşmeler” olarak tarif edilmiştir.

Bu tür satışlarda meydana gelen iade işlemlerinde belge düzenine ilişkin ortaya çıkan sorunların giderilmesi amacıyla 385 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde aşağıdaki açıklamalar yapılmıştır:

• “Bundan böyle, sadece kapıdan ve mesafeli sözleşmeler düzenlenerek yapılan satışlara ilişkin iade işlemleri için iade bölümünün yer alacağı bir faturanın düzenlenmesi ve en az iki örneğinin müşteriye malla beraber gönderilmesi uygun görülmüştür.
  • Söz konusu faturanın alt kısmına açılacak iade bölümünde;
    • Malı iade edenin adı soyadı, adresi, imzası
    • İade edilen mala ilişkin cins, miktar, birim fiyat ve tutar yer alacaktır.
  • Bu şekilde düzenlenen fatura, malla beraber müşteriye gönderildiğinde müşteri malı iade etmek isterse, iadeye ilişkin bölümü dolduracak ve iki örnek olan faturanın bir örneğini mal ile birlikte malı satana geri gönderecek, bir örneği kendinde kalacaktır.” açıklamaları yer almaktadır.

Buna göre; mesafeli sözleşmeler kapsamında nihai tüketicilere yapılan hizmet satışlarında bahsettiğimiz Genel Tebliğ’de tarif edilen ve iade bölümünü de ihtiva eden bir faturanın düzenlenerek, en az iki örneğinin müşteriye gönderilmesi gerekir. Müşterinin ise hizmet alımından vazgeçmesi veya hizmet alımını yarıda kesmesi halinde, faturanın iadeye ilişkin bölümünü doldurarak, iki örnek olan faturanın bir örneğini kurumunuza geri göndermesi gerekmektedir.

Mesafeli sözleşmeler kapsamında yapılan hizmet satışlarında satışa konu hizmet alımından vazgeçilmesi veya hizmet alımının yarıda kesilmesi durumunda yukarıda açıklandığı üzere iade bölümünü ihtiva eden bir faturanın düzenlenmesi nedeniyle gider pusulası düzenlenmeyecektir. Mesafeli sözleşme kapsamında posta veya kargo ile yapılan iade işlemlerinde açıklanan bu belge düzeninin uygulanması gerekmektedir.

Diğer taraftan, malların nihai tüketiciler tarafından bizzat iade edilmesi durumunda:

• Nihai tüketiciye satılan malın iade edilmesi halinde gider pusulası düzenlenmesi ve müşteriye  imzalattırılması gerekir.
• 54 Sıra No’lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’ne göre, tüketicilerin satın aldıkları malları satıcıya iade etmesi durumunda; satıcı, satış işlemi için düzenlenmiş olan faturayı müşteriden geri alacaktır. KDV tutarını ayrıca gösterdiği bir Gider Pusulasını düzenleyip, buna müşteriden aldığı faturayı ekleyerek, KDV dahil tutarı müşteriye geri verecektir. Mala ilişkin KDV tutarının Gider Pusulasında satış bedelinden ayrı olarak gösterilmesi zorunludur. Bu şeklide yapılacak düzeltme işleminden sonra söz konusu KDV’nin indirim konusu yapılması da mümkündür.

Diğer taraftan,  tüketicilerin iade işlemini yapabilmek için alış vesikasını satıcıya ibraz etmeleri gerekmekteyse de, uygulamada mala ait belgelerin satıcıya geri verilmemesi sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Böyle durumların ortaya çıkması halinde, satıcının yine de gider pusulası düzenlemesi ve pusulada belgenin ibraz edilmediğinin açıkça belirtilmesi gerektiği yönünde çeşitli muktezalar mevcuttur.