Basın İş Kanununda Ücretin Ödenme Şekli

4857 sayılı İş Kanununa tabi işçilerde ücret çalışıldıktan sonra ödenmekte, ancak aksine sözleşme yapılabilmektedir. Fakat, Basın İş Kanunu madde 14 uyarınca kararlaştırılan ücret her ay peşin olarak ödenir.

Kıdem, İhbar Tazminatında Esas Alınacak Ücret

Basın İş Kanununda kıdem ve ihbar tazminatında ücretin şekli belirtilmemiştir. Fakat konu hakkında yargı kararlarına baktığımızda Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 25.06.2002 tarihli 5021 Esas 9711 nolu kararında ihbar, kıdem tazminatlarına esas ücret “temel ücret”tir demektedir. Bu durumda ihbar, kıdem tazminatları son ücret üzerinden hesaplanacaktır.

Kıdem ve İhbar Tazminatı Taksitlendirilebilirmi?

İş Kanunu uygulamasında tazminat ödemesinin taksitlendirilmesi müessesesi bulunmamaktadır. Fakat, bu durum Basın İş Kanununun 6. Maddesinde farklı anlatılmıştır. İşverenin bağlı bulunduğu vergi dairesinden zarar ettiğini ispatlayan yazısı ile zarar etmekte olan işveren, maddi imkansızlık nedeniyle gazetecinin tazminatını tek seferde ödeyemezse, ödemeyi bir yıl içinde ve dört taksitte yapabilecektir. Durum Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 13251 Esas 15668 nolu kararında da bu şekilde anlatılmıştır. Bu hüküm ihbar tazminatı için de geçerlidir.

Deneme Süresi

İş sözleşmelerine deneme kaydı konulabilir. Denemeye ilişkin süreler her iki kanun’da farklı düzenlenmiştir. İş Kanunu madde 15 doğrultusunda deneme süresi en çok 2 ay olabilecekken; Basın İş Kanunu madde 10’a göre deneme süresi mesleğe yeni başlayan gazeteciler için en çok 3 aydır.

Kötü Niyet Tazminatı

4857 sayılı iş kanunumuzda, İş Kanunu hükümlerinin işçilerin iş sözleşmesinin fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirilmesi hallerinde, işçiye bildirim süresinin 3 katı tutarında tazminat ödenmesi gerekir. Fakat, Basın İş Kanununa tabi çalışanlar için böyle bir hüküm bulunmamaktadır. Gazetecinin basın iş sözleşmesi işverence kötü niyetli olarak feshedilmiş olsa dahi, gazetecinin, ihbar tazminatı dışında böyle bir tazminat talep hakkı bulunmamaktadır. Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 1997, E 9746, K 16258 nolu kararları da bu yöndedir.

Fazla Çalışma Yönünden Farklar

Basın İş Kanununa tabi olarak çalışan gazeteciler için günlük iş süresi, gece ve gündüz devrelerinde 8 saattir (Ek Madde 1). Bu durumda haftalık çalışma süresi, 6 gün çalışılması durumunda 48 saat, sürekli gece çalışanlar için ise hafta tatili 2 gün olarak verileceğinden (madde 19) 40 saattir. Hangi saatler arasında çalışmanın, gece çalışması sayılacağı da Basın İş Kanununda belirtilmemiştir. Oysa İş Kanununun 69. maddesine göre gece çalışması, saat 20:00’da başlayan sabah 06.00’da biten süreler arasındaki çalışmalardır.

İş Kanununun 63. maddesinde haftalık çalışma süresi 45 saat olarak belirlenmiş ve bunun 11 saati aşmamak kaydıyla haftanın çalışılan günlerine bölüneceği kurala bağlanmıştır. Öte yandan Basın İş Kanununda ulusal bayram, genel tatiller ve hafta tatilinde çalışma “fazla saatlerde çalışma” sayılarak düzenlemeye gidilmiştir.

Basın İş Kanunu’na göre “fazla çalışma sayılan” tüm hallerde, normal saat ücretinin % 50 fazlasıyla hesaplama yapılır. Basın İş Kanununda zamanında ödenmeyen fazla çalışma ücretlerinin günlük % 5 fazlasıyla ödeneceği kuralının öngörülmüş olmasıdır.