Dikkat ! Verdiğiniz Bahşişe Vergi Var !

Müzisyen ve Garsonlara Verilen Bahşişler Vergiye Tabi mi ?

Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul vergi dairesi başkanlığının 02.08.2013 tarihli 62030549-120[94-2012/1190]-1166 sayılı özelgesn de bu konu şu şekilde açıklanmış.

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Ücretin Tarifi” başlıklı 61. maddesinde;

“Ücret, işverene tabi ve belirli bir iş yerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlarla sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

Ücretin, ödenek, tazminat, kasa tazminatı, mali sorumluluk tazminatı, tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.

Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinde, “Kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.

            1. Hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104 üncü maddelere göre,      

            2. Yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden (Noterlere serbest meslek faaliyetlerinden dolayı yapılan ödemeler hariç);

            a) 18. madde kapsamına giren serbest meslek işleri dolayısıyla yapılan ödemelerden % 17,

             b) Diğerlerinden % 20,” hükümleri yer almaktadır.

Öte yandan, 94 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin giriş bölümünde yapılan açıklamalarda; büyük otel, gazino, lokanta ve kulüplerde çalışmakta olup bu müesseselerden hiçbir ücret almadan sadece müşteriden servis, garson ücreti ve bahşiş gibi namlarla alınan paraların tamamı kendilerine terk edilenlerin diğer ücret olarak, çalıştıkları müesseselerden her ne nam ile olursa olsun herhangi bir ücret alınması halinde ise bunların her iki istihkakının toplamı üzerinden tevkif suretiyle vergilendirileceği belirtilmiştir.

Buna göre;

•  Bahşiş verildiği belirtilen müzisyen, dansöz gibi kişilerin şahsi mesai veya mesleki bilgiye dayanarak kendi nam ve hesabına faaliyette bulunması durumunda, faaliyetin arızi ya da sürekli olduğuna bakılmaksızın ödenen bedeller üzerinden %20 oranında vergi tevkifatı yapılması,
• Faaliyetin  işverene tabi ve iş yerine bağlı olarak gerçekleştirilmesi durumunda söz konusu ödemelerin ücret olarak kabul edilmesi ve Gelir Vergisi Kanununun 61, 63, 94 ve 103. maddeleri uyarınca vergilendirilmesi,
• Garsonların, yaptıkları hizmetler dolayısıyla doğrudan müşterilerden bahşiş alarak hizmet ifa etmeleri halinde elde ettikleri gelirin diğer ücret kapsamında değerlendirilmesi,
• Bahşişin servis bedeli olarak fatura bedellerine yansıtılması veya söz konusu eğlence veya organizasyonu düzenleyenlerce biriken bahşişlerin dağıtılması durumunda, işverenden alınan ücretin bir parçası olarak değerlendirilmesi ve ücret matrahına eklenerek vergilendirilmesi, gerekmektedir

Hamamlarda çalışan masör ve tellakların aldığı bahşişler vergilendirilir mi ?

Gelir idaresinin 19.08.2011 tarihli B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 64-1364 özelgesinde bu konu şöyle anlatılmıştır;

3 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile diğer ücret (götürü ücret) usulüne alınan hizmet erbabı belirlenmiş olup, tebliğe ekli 1 No.lu cetvelin eğlence ve istirahat yeri işletenler başlıklı 6. maddesinde erkek ve kadın hamamı işletenlerin yanında çalışanların diğer ücretli olarak vergilendirileceği belirtilmiştir. Buna göre, erkek ve kadın hamamı işletenlerin yanında çalışanların  diğer ücretli olarak vergilendirilmesi gerekmektedir.

Diğer taraftan, Vergi Usul Kanununun 248.  maddesinde, vergi karnesi alınmasına ilişkin hükümler yer almakta olup, aynı Kanunun 251’inci maddesinde, karnesiz hizmet erbabı çalıştıranların sorumluluğu hakkında düzenlemelere yer verilmiştir.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, hamamda, aralarında işçi-işveren ilişkisi olmaksızın masör ve tellak olarak kendi adlarına çalışan şahısların, işletme bünyesinde biriken bahşişlerden, kendilerine işletmenin ödeme yapılması halinde söz konusu ödemeler ücret olarak değerlendirilecek olup,  yapılan ödemeler üzerinden tevkifat yapılarak  muhtasar beyannameyle beyan edilmesi gerekmektedir.

Öte yandan, bahse konu çalışanların, yaptıkları hizmetler dolayısıyla doğrudan müşterilerden bahşiş almaları halinde, elde edilen bu gelirin diğer ücret kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir. Anılan personelin vergi karnesi almaması veya vergilerini zamanında ödememesi durumunda, ilgili personele rücû etme hakkı saklı kalmak kaydıyla, tahakkuk ettirilmeyen veya ödenmeyen vergilerden işvereni  sorumlu olacaktır.

Minibüs durağında çalışan kâhya, değnekçiler vergilendirilir mi ?

Bu konuda Gelir idaresinin 10.07.2013 tarihli  84098128-120.03.05.99[64/2013-1]-409 numaralı özelgesine bakacak olursak ;

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 64. maddesinde,  “Aşağıda yazılı hizmet erbabının safi ücretleri takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarının % 25’idir.

             1- Kazançları basit usulde tespit edilen ticaret erbabı yanında çalışanlar,

            2- Özel hizmetlerde çalışan şoförler,

            3- Özel inşaat sahiplerinin ücretle çalıştırdığı inşaat işçileri,

            4- Gayrimenkul sermaye iradı sahibi yanında çalışanlar,

           5-Gerçek ücretlerinin tespitine imkan olmaması sebebiyle Danıştay’ın müspet mütalaasıyla Maliye Bakanlığı’nca bu kapsama alınanlar,

            Diğer ücretler için yıllık beyanname verilmez, diğer gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde de bunlar beyannameye ithal edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aynı Kanunun 106. maddesinde, diğer ücretlerin vergilerinin, ücret sahiplerinin ikametgahının bulunduğu yerin vergi dairesince tarh edilmemişse, faaliyetlerini icra ettikleri yerin vergi dairesince tarh olunacağı, 109. maddesinde, diğer ücretlerde gelir vergisinin hizmetin ifa olunduğu takvim yılının ikinci ayında, takvim yılı içinde işe başlanması halinde, işe başlama tarihinden itibaren bir ay içinde vergi karnelerini bağlı oldukları vergi dairesine ibraz ederek vergilerini tarh ettirmeye mecbur oldukları, 118 inci maddesinde de diğer ücretlerin vergisinin ödeme zamanları hükme bağlanmıştır.

Diğer taraftan, Danıştay’ın müspet mütalaası alınarak yayımlanan 76 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ekinde yer alan 1 No.lu cetvelde, yük ve insan taşıyan nakil vasıtası sahiplerine bağlı olmayarak çalışan kahya ve kahya yardımcılarının elde ettikleri ücretlerin diğer ücret olarak değerlendirileceği belirtilmiştir.

Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalara göre, durakta istihdam edilen ve sadece bahşiş usulü çalışan personelin, “Diğer Ücretli” olarak vergilendirilmesi gerekmekte olup, bu kapsamda ödeme yapılan kişilerin vergi karnesiyle bağlı bulundukları vergi dairesine başvurarak vergilerini tarh ettirip ödemeleri gerekmektedir.

Faturalara dahil edilen bahşiş bedellerinin KDV ye tabi olup olmadığı

             Katma Değer Vergisi Kanununun;

– 1/1 maddesinde, ticarî, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye’de yapılan teslim ve hizmetlerin KDV’ye tabi olduğu,

            – 4/1 maddesinde, hizmetin, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemler olduğu ve bu işlemlerin; bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşebileceği,

– 20. maddesinde, teslim ve hizmet işlemlerinde matrahın, bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel olduğu, bedel deyiminin ise, malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade ettiği,

– 24/c maddesinde, vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerlerin KDV matrahına dahil edilmesi gerektiği, hükme bağlanmıştır.

Buna göre; teslim ve hizmet bedelinden ayrı olarak müşteriler tarafından bir memnuniyet ifadesi olarak ya da örf ve adet gereği bahşiş kutularına nakit olarak bırakılan bahşişler, herhangi bir teslim ya da hizmet bedeli olarak düşünülemeyeceğinden KDV ye tabi bulunmamaktadır. Ancak, yapılan hizmetlere ilave olarak tahsil edilen bahşiş bedelleri de yapılan teslim ya da ifa edilen hizmetin matrahına dahil bir unsur olup Kanunun 24/c maddesi gereğince KDV matrahına dahil edilmesi gerekmektedir.