Alternatif Bir Finans Modeli Barter

Barter Nedir?

Terim olarak barter takas anlamına gelir. Ancak barter ticaret sistemi bilinen birebir karşılıklı takas işlemlerinden farklı gelişmiş bir sistemdir. Satın alınan mal ve hizmetin bedelinin üretilen mal ve hizmet ile ödendiği bir finans ve ticaret sistemidir.

Barter sistemi, firmaların bir araya gelerek oluşturduğu bir pazardır. Barter sistemi, barter pazarını oluşturan firmaların arz ve talepleriyle  işler. Barter sistemi ile çalışan bir firma, Barter Ortak Pazarından satın aldığı malların ve hizmetlerin bedelini, ürettiği veya ticaretini yaptığı ürünleri Barter Ortak Pazarında satarak öder. Barter pazarına ürün satan firma, bedelini, Barter Pazarında satışa sunulmuş mallar ve hizmetler listesinden dilediğini satın alarak tahsil eder.

Neden Barter?

Barter, en etkili stok satış yöntemidir. Barter sistemi:

•      Özellikle stoklarla başı dertte olan firmaları rahatlatır,
•      Stok maliyetlerinden kurtarır,
•      Firma, bu stokları satması karşılığında nakit ödeyerek aldığı ürün ve hizmetleri barter pazarından para ödemeksizin satın alabilir.
•      Barter, en etkili atıl kapasite değerlendirme yoludur;

Barter sistemine üye firmalar, tam olarak kullanamadıkları kapasitelerinin bir kısmını barter pazarında değerlendirerek atıl kapasitelerini harekete geçirebilir ve bu yolla hem sabit giderlerinin birim maliyetini düşürebilir, hem de üretim için gerekli finansmanın bir kısmını sağlamış olurlar.

• Barter, yeni pazarlara ulaşmanın ve yeni müşteriler kazanmanın en kolay yoludur. Barter sistemi bir kulüp gibi çalışmaktadır. Üye firmalar, genellikle alım ve satımlarında diğer bir barter üyesi firmayı tercih etmektedirler. Sistemde bir üye firmanın alım yapması, aynı zamanda bir diğer üye firmanın satış yapması anlamına gelir. Firmalar normal koşullarda hiç tanımadıkları ve satış yapma imkanına sahip olmadıkları müşterilere ulaşırlar. Bu yolla üye firmaların müşteri portföyleri gelişir.
• Barter, üyelerini rekabetin zararlı etkilerinden koruyan bir sistemdir. Barter sisteminde arz-talep dengesi gözetildiğinden aynı ürünü üreten fazla sayıda üreticiye sistemde yer verilmez. Yani, barter sistemine üye olan bir firma, kendi sektöründe faaliyet gösteren çok fazla rakiple karşılaşmaz.
• Barter, faizsiz ürün ve hizmet kredisi sağlar. Barter sistemine üye firmalar, 12 aya kadar %0 faizle USD üzerinden ürün ve hizmet kredisi kullanabilirler.
• Barter sistemi, firmaların bir araya gelerek oluşturdukları bir ortak pazardır. Barter sisteminde çalışabilmek için firmaların belli bir kuruluş altında üyelik sözleşmesi imzalaması gerekmektedir. Üye olmayan firmaların barter sistemiyle alışveriş yapabilmeleri mümkün değildir.
• Barter sistemi, güvenilir bir ortak pazardır. Barter sistemine üye olmak isteyen bir firmanın başvurusu; “firma araştırması” yapılmadan, teminat alınmadan ve güvenirliği teyit edilmeden işleme konmaz. Pazara ancak, barter sistemi ile çalışabilecekleri teyit edilen firmalar kabul edilir.
• Barter sistemi, stokların kolayca satılabildiği bir sistemdir. Barter sisteminde değişim aracı olarak “para” değil “üretim gücü” kullanıldığı için stokların eritilmesi daha kolaydır. Çünkü satın alma yapan üye firma, “para” ödememektedir.
• Barter sisteminde tahsilat riski yoktur. Barter pazarında herhangi bir üyeye satış yapan firmanın alacağı barter birliğini sağlayan kuruluş garantörlüğü altındadır. Bu firma alacağını sisteme ürün arz eden diğer firmalardan alım yaparak kapatır.
• Barter sisteminde serbest piyasa ekonomisi kuralları geçerlidir. Barter pazarına arz edilen ürün ya da hizmetlerin fiyatları, kalitesi ve teslimat şartları alıcı firma ile satıcı firma arasında belirlenir. Üyeler, kendi serbest iradeleri ile alım satım yaparlar.
• Barter sistemi, alternatif bir finans modelidir. Barter sistemine üye firmalar, diledikleri takdirde, bedeli karşılığı geçerli bir teminat vererek 12 aya kadar  %0 faizle USD üzerinden ürün ve hizmet kredisi kullanabilirler.

Barter Şirketinin Çalışması

Barter şirketi, barter sistemini uygularken bir finans şirketi gibi çalışır. Barter üyesi firma her türlü mal ve hizmet ihtiyacını sistemden satın alarak barterı bir finansman modeli olarak kullanabilir. Satın aldığı ürünün bedeli kadar barter sistemine USD ile borçlanır.

Sistem, alıcı firmaya, borcunu kendi ürünü ile ödeyebilmesi için 12 ay vade tanır. 12 aylık sürede borçlu firmaya ürettiği mal ve hizmete olan talepler iletilir. Satış gerçekleşirse firma borcunu ürünü ile ödemiş olur. Borçlu firma 12 aylık sürede hiçbir şekilde ürünü ile ödeme yapamaz ise, borcunu 12 ayın sonunda nakit olarak öder. Böylelikle 12 ay için sıfır faizli dolar kredisi kullanmış olur.

Firmalar Ürünlerini Nasıl Satabilirler

Firmalar ürünlerini alıcı firmalara satabilmeleri için bir barter şirketinden satış yetkisi için Provizyon Kodu almaları gerekir. Provizyon Kodu alınmadan yapılan satışların tahsilatı için barter şirketi sorumluluk kabul etmez.

Dezavantajları

• Barter yoluyla dışarıdan mal temin edilirken, istenen firma ile değil, barter teklifini kabul eden firmayla çalışılmaktadır
• Barter anlaşmaları şeffaf olmadığı için, fiyat, miktar ve kalite ile ilgili bilgileri gizlemek mümkündür.
• Taraflar aralarında anlaşarak fiyatı yüksek gösterip, damping yapabilirler.
• Sistem içinde tam bir şeffaflık oluşmadığından dolayı, sisteme mal veren firmalar sistem dışında sistem içindeki fiyattan daha yüksek bir fiyata malını pazarlayabilmekten ve elde edilecek yüksek kardan mahrum kalabileceği gibi sistem içinden mal alan firmalarında sistem dışından daha ucuza alabileceği bir malı sistem içinden daha pahalıya almasına neden olabilmektedir.
• Standart prosedürler, belgeler, anlaşmalar, yeterince geliştirilmemiştir. Gerekli yasal zemin tam olarak oluşmamıştır. Bu nedenle risk yüksektir.
• Barter sistemine mal ve hizmet vererek alacaklı duruma geçen firmaların ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetler sistem içinde yer alamadığı takdirde mal veren firma için barter firmasının fonunda alacak olarak yer alan tutar atıl bir fon şeklinde bekleyerek firma kaynaklarının verimsiz kullanılmasına ve firmanın nakit sıkışıklığına girmesine sebep olmaktadır.
• Satıcının sattığı mala karşılık mal alamaması, alıcının aldığı mala karşılık satışa sunduğu malı atamaması, barter şirketinin mal bedelini alıcı taraftan tahsil edememesi gibi dezavantajlar söz konusu olabilir.

SONUÇ

Barter, para vermeden alışveriş imkanı sağladığından dolayı işletmeler için kolay bir finansman tekniğidir. İşletmelerde finansman yükünün hafifletilmesi, işletmenin sattığı mal ya da hizmetin girdi maliyetinin düşürülmesi anlamındadır. Barter finansman tekniği, diğer finansman tekniklerinden farklı olarak girdi maliyetini en aza indirmektedir. Çünkü, barter sistemiyle  finansman, mal ve hizmet alımında para ve paranın yükü olan faizle değil, mal ya da hizmete karşılık, mal ya da hizmetle ödemektedir. Barter işlemleri paranın maliyetini arttığı dönemlerde son derece etkin bir finansman tekniğidir. Mal ya da hizmet arzı ile alışverişe başlanması işletmelerin ellerindeki atıl kaynakları yada kullanmadıkları varlıkları değerlendirme imkanı sunmaktadır. Kısaca, günümüz ekonomisinde barter uygulamaları geleceğin bir finansman tekniği olarak karşımıza çıkacaktır diyebiliriz.