İyi Bir Finans Yöneticisi Nasıl Olmalıdır ?

Yakın bir geçmişe kadar iyi finans yöneticisinin başlıca görev ve sorumluluğu, firmanın gereksinim duyduğu fonları zamanında sağlama ve dönen varlıkların (döner değerlerin) yönetimi olarak düşünülürdü. Oysa günümüzde, iyi finans yöneticisinin görev ve sorumluluğu konusunda önemli değişiklikler olmuştur. Temel amaç firmanın piyasa değerinin başka bir deyişle firmanın sahiplerinin servetlerinin en yüksek düzeye yükseltilmesi şeklinde belirlendiğine göre, finans yöneticisinin kar ile riski en uygun biçimde dengeleyerek firmanın piyasa değerini maksimize edebilmelidir. Bunun için başlıca üç fonksiyonu yerine getirmesi gerekir: [1]

1.Planlama, varlıkların (aktiflerin) yönetimi başka bir deyişle yatırım kararlarının alınması ve firmanın gereksinme duyduğu fonların sağlanması,

2.Firmanın geçmiş dönemlerde almış olduğu sonuçları analiz etmesi,

3.Analiz sonuçlarının yorumlanması ve değerlendirilmesi de gereklidir.

Ayrıca  iyi finans yöneticisi alınan kararların, hazırlanan planların uygulanmasını sağlamak ve uygulama sonuçlarının, alınan kararlara ve plan hedeflerine uygun olup olmadığını da denetlemek durumundadır. Bunun dışında, firmanın başka bir firma ile birleşmesi veya ona katılması ya da başka bir firmayı satın alması, firmanın yeniden organizasyonu, firmanın tasfiyesi gibi özel ve sık yinelenmesi söz konusu olmayan hallerde kararlara katılmak ve bu durumlarda gerekli değerlemeleri yapmak da finans yöneticisinin görevleri arasında bulunmaktadır.

Bu açıklamaları özetleyecek olursak finans yöneticisinin görevlerini şöyle sıralayabiliriz:

(1) Finansal analiz ve denetim

(2) Finansal planlama

(3) Varlıkların yönetimi (yatırım kararları)

a) Dönen varlıklar (döner değerler-işletme sermayesi) yönetimi

b) Duran varlıklar (sabit değerler) yönetimi

(4) Firmanın gereksinme duyduğu kaynakların seçimi, sağlanması faiz ve kur değişkenliğinin getirdiği risklerin azaltılması

(5) Özel sorunların doğurduğu finansal problemlere çözüm getirme

1.   Finansal Analiz ve Kontrol

Firmanın geçmiş dönemlerine ait verilerin analiz edilmesi ve yorumlanması, finans yöneticisinin sağlıklı kararlar alabilmesi ve planlama fonksiyonunu gereği gibi yerine getirebilmesi için zorunlu ön koşullardır. Bu nedenle finans yöneticisinin analiz ve kontrol tekniklerinin bilmesi ve analiz yapabilecek nitelik ve yeteneklere sahip olması gerekir.

2.  Finansal Planlama

Finansal planlama, finans yöneticisinin temel belki de en meydan okuyucu ve iddialı işlevidir. Finansal planlama için, firmanın amaç ve hedeflerinin, uzun süreli planlarının belirli olması gerekir. Finans yöneticisi, firmanın uzun süreli amaçlarının saptanması sürecine katılarak, firmanın gelecekteki faaliyetleri hakkında geniş bir görüşe sahip olur. Finans yöneticisi, ancak bu bilgilerin ışığı altında ve çerçevesinde, firmanın uzun ve kısa süreli finansman gereksinimlerini tahmin edebilir.

Geleceğin belirsizliği karşısında hazırlanan bütçe ve planlara esneklik verilmesi ve değişik koşullara göre farklı finansman seçeneklerinin ve çözüm yollarının getirilmesi gerekir. Bütçe ve planların esneklikten yoksun olması halinde, bütçe ve planların hazırlanması sırasında öngörülmeyen olayların ortaya çıkışı, söz konusu bütçelerin bir yana bırakılmasına, bu konuda yapılan çabaların boşa gitmesine neden olabilir.

3.  Varlıkların Yönetimi

 Günümüzde finans fonksiyonu arasında yatırım kararlan, daha açık bir deyişle kaynakların kullanımı, kaynakların çeşitli varlıklara (aktif değerlere) yatırılması, kaynak sağlanmasından daha büyük öneme sahip bulunmaktadır.

Finans yöneticisi, ister dönen ister duran varlıklara ayrılsın, yatırılan her liranın alternatif maliyeti (fırsat maliyeti) olduğunu göz önünde tutarak, kaynak kullanımında, firmanın piyasa değerini en yüksek düzeye çıkaracak şekilde, karlılıkla üstlenilen riski bağdaştırmaktadır. Eğer firmanın piyasa değerini yükseltecekse, gerektiğinde finans yöneticisi karlılıktan fedakarlık yaparak iş riskini azaltmalıdır.

Varlıkların yönetiminde, çeşitli ekonomik değerlere yapılan yatırımın optimal düzeyde olup olmadığının saptanması ve varlıkların yönetimin de etkinliğin arttırılması, finans yöneticisinin bu konuda karşılaştığı önemli sorunlardandır.

4.  Kaynak (fon) Sağlanması

Planlanan para çıkışlarının para girişlerini aştığı ve açığın para mevcudu ile karşılanamadığı durumlar da finans yöneticisi, firmanın gereksinim duyduğu fonları zamanında sağlamak görev ye sorumluluğu altındadır. Finans yöneticisi, firmanın gereksinimine en uygun, firmanın amaçlan açısından en iyi sonuçlan verecek bir kaynak yapısını sağlamak işlevini üstlenmiştir. Firmanın sermaye yapısı ile ilgili kararlar, firma için optimal sermaye yapısının saptanması, çeşitli finansman kaynakları arasında en elverişli olan veya olanların seçilmesi, finans yöneticisinin, fon sağlaması başlığı altında topladığımız görevleri arasındadır.

5.  Firmanın Karşılaştığı Özel Sorunların Çözümü

Firmanın başka bir firmayı satın alması, firmanın başka bir firma ile birleşmesi, firmanın tamamının veya bir bölümünün satılması, firmanın malî yönden yeniden organizasyonu, şirketinin halka açılması, firmanın tasfiyesi, firmanın ömrü boyunca dönemsel (periyodik) olarak karşılaştığı sorunlar değildir. Bunlar ve benzerleri, özel sorunlar olarak nitelendirilebilir. Finans yöneticisi yukarıda belirtilen sorunlarla ilgili kararların alınmasın da önemli rol oynadığı gibi, söz konusu sorunların değerlemelerin yapılması da finans yöneticisinin işlevleri arasındadır.

Finans yöneticisi, bir anlamda para ve sermaye pazarları ile firmanın faaliyetleri arasında, bunların tam ortasında yer alan bir kişidir. Firmanın piyasa değerini artırmak amacıyla sürekli olarak finansal ve hatta reel varlıklar alıp-satan kişidir.

Finans yöneticisi, faaliyetlerini yürütürken, görevlerini yerine getirirken, bankalar, firmaya kredi verenler, birikim sahipleri, kamu kuruluşları, sermaye piyasasındaki aracılar, firmanın müşterileri, firmanın ortaklan gibi firma dışındaki kişi ve kurumların da tepki ve isteklerini göz önünde tutmak durumundadır. Finansman kararlarında, firmanın iç yönetiminin gerekleriyle, firma dışı kişi ve kuruluşların istek ve görüşleri bağdaştırılmaya çalışılmalıdır. Bununla beraber finans yöneticisinin, finansmana ilişkin kararlar alırken, iç yönetimin gereklerine öncelik tanımasını da olağan karşılamak gerekir.

Finans sorunları konusunda küçük firmalarla büyük firmalar arasında ayrım yapmak, yapay bir farklılaştırma olarak nitelendirilebilir. İşletme finansmanındaki temel ilkeler, gerek küçük gerek büyük firmalar için geçerlidir. Finans yöneticisinin, küçük ve büyük firmalardaki işlevleri arasında nitelik farkı yoktur. Bu sebeple ister holding olun isterseniz de küçük KOBİ, işletmenizdeki finansmanı doğru yönetemezseniz yapmış olduğunuz tüm çabalar boşuna gidecektir.