Dünya Bankası Nedir? Ne Tür Hibeler Verir?

Dünyadaki kalkınma yardımı konusundaki en büyük kaynaklarından birisi olarak Dünya Bankası gelişmekte olan ülkelerin hükumetlerine okullar ve sağlık merkezleri inşa edilmesi, su ve elektrik sağlanması, hastalıklarla mücadele edilmesi ve çevrenin korunması için destek sağlamaktadır.

Banka değil, daha ziyade uzmanlaşmış bir kuruluş. Dünya Bankası genel anlamında bir “banka” değildir. Birleşmiş Milletlerin uzman kuruluşlarından birisidir ve 184 üye ülkeden oluşmaktadır. Bu ülkeler, kuruluşun nasıl finanse edildiğinden ve paraların nasıl harcandığından müştereken sorumludurlar. Dünya Bankası, kalkındırma çevrelerinin geri kalanıyla birlikte, çabalarını Bin Yılın Kalkınma Hedeflerine ulaşılması doğrultusunda yoğunlaştırmaktadır. Bu hedefler BM üyeleri tarafından 2000 yılında kabul edilmiş olup, yoksulluğun istikrarlı bir şekilde azaltılmasını amaçlamaktadır.

Dünya Bankasının Washington DC’deki ana merkezinde ve 109 ülkedeki ofislerinde hemen hemen dünyanın her ülkesinden 10 bin kalkınma profesyoneli çalışmaktadır.
 

Dünyanın düşük gelirli ülkeleri genellikle uluslararası piyasalardan borçlanamazlar veya borçlan salar da ancak yüksek faiz oranları üzerinden borçlanabilirler. Gelişmiş ülkelerden gelen doğrudan katkılara ve kredilere ek olarak bu ülkeler ayrıca temel hizmetlerini sağlayabilmek için Dünya Bankasından hibeler, faizsiz krediler ve teknik yardım almaktadırlar. Kredilerde geri ödeme süresi 35–40 yıl olup ve 10 yıllık ödemesiz bir dönem vardır.

Faizsiz kredi ve hibe şeklinde finansman, dünyanın en büyük ödünlü yardım kaynağı olan IDA’dan gelmektedir. 40 kadar zengin ülke her dört yılda bir bu fon için para sağlamaktadırlar.

Banka Bangladeş’teki kızların eğitiminin desteklenmesi, Meksika’da sağlık koruma hizmetlerinin ilerletilmesi, gibi akla gelebilecek hemen her sektör ve gelişmekte olan her ülkede 1,800’ün üzerinde projeyle uğraşmaktadır

Dünya Bankası son dönemde daha çok doğrudan devlet politikalarını ve Altyapı projeleri desteklemekte ve Merkezi ve yerel yönetim birimleri ile Ticari Bankalar aracılığı ile desteklerini kullandırmaktadır. Ancak proje karşılığında sağladığı hibe destekleri de mevcuttur. Bu hibelere son dönemde uygulanan Gençlerin Geliştirilmesi ve Sosyal Katılımcılık, Biyo çeşitlilik ve Doğal Kaynak Yönetimi ve Ozon Tabakasını Delen Maddeler örnek olarak gösterilebilir

Küçük Hibeler Programı

Küçük Hibeler Programı (KHP) STK’lara hibe sağlayan Dünya Bankası tarafından oluşturulan birkaç olanaktan biridir.

Küçük hibe programı savunmasız ve uç grupların toplumsal katılımını destekleyen aktiviteler için fonlar sağlayarak kalkınmayı daha kapsamlı ve eşit hale getirmeyi amaçlar.
Bundan dolayı hibeler; kadınlar, gençler, farklı etnik yapıdan gelenler, düşük gelirli ve kırsal kesimdeki insanlar gibi tarihi olarak toplumun karar verme mekanizması dışında bırakılan insanları güçlendirme üzerine odaklanmıştır.

Kalkınmaya destek veren kilit kişi kurumlarla olan ortaklığı da pekiştirme amacındadır. Kilit kişiler; hükümet organlarını, STKları, çok yönlü ve iki  yönlü kuruluşları, vakıfları ve özel sektörü içerebilir. KHP, Dünya Bankasının ülke ofisi tarafından yönetilir ve yılda bir kere Mart ayı gibi karar verir.

Hibeler genelde 3000–7000 ABD doları arasındadır, ancak 15.000 ABD dolarına kadar da çıkmaktadır. KHP nadiren bir aktivite için önerilen bütçenin yarısından daha fazla fon verir ve bu yüzden Dünya Bankasının hibeleri diğer kaynaklardan gelen katılımlar için destekleyici rol oynar. Başvuran kuruluşlara benzer fonların bağışlarını artırmada Dünya Bankası hibesinin nasıl yardımcı olduğunu anlatmaları istenilir.

Yaratıcı Kalkınma Fikirleri

Yaratıcı Kalkınma Fikirleri, Dünya Bankası’nın STK lara fon sağlayan bir başka mekanizmadır. 1998 yılında kurulan bu gelişim yenilikçi öneriler için acık bir yarıştır. Yaratıcı Kalkınma Fikirleri programı tarafından kabul edilen teklifler başka bir kalkınma organının ortaklığıyla gerçekleştirilmelidir. Teslim edilen teklifler bilişim teknolojisinin güçlendirilebilir gelişmesinin içerdiği konuların çok yönlülüğünü üzerine alabilir.

Yaratıcı Kalkınma Fikirler Programı, Dünya Bankasının sivil toplum kuruluşlarına fon sağlayan bir mekanizmasıdır. 1998 yılından itibaren uygulanmakta olan bu program yenilikçi öneriler için açık bir yarışmadır. Kalkınma ile ilgili fikirlerin tespit edilmesinde ve hayata geçirilmesinde yeni yöntemleri teşvik eden açık, şeffaf ve rekabetçi bir süreçtir. Program yenilikçi fikirlere henüz tohum aşamasındayken fon sağlayarak maliyetleri ve bürokrasiyi minimuma indirmekte ve yaratıcı fikri olan herkese fikirlerini realize etme imkânı tanımaktadır.

Yoksullukla mücadeleye ve kalkınmaya yardımcı olacak yaratıcı ve girişimci fikirlere kaynak sağlayarak uygulandığı tarihten itibaren 500’den fazla projeye 25 milyon ABD Doları tutarında fon sağlamıştır.

Girişimcileri ve vizyon sahibi kişileri bir yarışmada fikirlerine mali ve teknik yardım alabilecekleri gruplarla bir araya getirmeyi hedeflemektedir. Birden fazla küçük projeye yatırım yapılmasına imkân sağlayarak riskleri azaltır ve problemleri çözmede bir çok yeni yaklaşımı özendirir. Yani düşük risk ve maliyetle problemlerin çözümü için olabildiğince çok fikrin yeşertilmesine çalışır.

 Bölgesel Çevre Merkezi – Regional Environment Center (Rec)

 STK’lar ve yerel idareler başta olmak üzere, çevresel paydaşların, çevrenin korunması ve sürdürülebilir kalkınma alanlarındaki etkinliğini ve çalışma kapasitelerini artırmak amacıyla mali olarak desteklenmesi. Bu çerçevede:

• Türkiye’de çevre alanında faaliyet gösteren STK’lar, yerel idareler ve diğer paydaşların faaliyetlerini ve proje uygulamalarını mümkün kılmak;
• Farklı paydaşlar arasındaki işbirliği yaklaşımlarını, ortak projeleri, faaliyetleri ve girişimleri finanse etmek suretiyle desteklemek;
• Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne katılım sürecine tüm paydaşların dahil edilmesini hızlandırmak.
  

Başvuru Kriterleri:

Başvuru kriterleri her çağrıda değişmekle birlikte en temel kriterler şu şekildedir:

Başvuruda bulunan lider kurumun çevre konusunda faaliyet gösteren, kâr amacı gütmeyen yerel/ulusal STK (dernek, vakıf) veya Yerel Yönetimler olması

Proje teklifinin İlgili çağrıda belirlenecek öncelik ve hedeflerle uyumlu olması

Ortaklık geliştirilmiş olması (Küçük Hibeler hariç bir gerekliliktir)

Farklı dönemlerde yapılan çağrılar kapsamında farklı hibe miktarları sağlanmaktadır.

Kadınlar İçin Küresel Fon

 Proje Konusu Kadın hakları konusunda çalışan kadın örgütlerine genel destek fonları dağıtmaktır.

Başvuru Kriterleri:

ABD dışında yer alan kurumlara destek sağlanmaktadır.

Etkinliklerinde kadın eşitliği ve insan haklarına güçlü destek verdiği açıkça yer alan projelere destek verir.

Bir arada çalışan kadınlardan oluşan gruplar başvurabilir, şahıslar destek başvurusu yapamaz.

Etkinlikler kadınlar tarafından uygulanmalı, yönetilmeli ve sahiplenilmelidir. Tüm liderlik rolleri kadınlar tarafından üstlenilmelidir.