Devlet Teşviklerinde Turizm Ve Otellere Sağlanan Teşvikler

Türkiye’de Turizm Sektörüne Sağlanan devlet destekleri Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü koordine etmektedir.

Ülkemizde istihdamın arttırılması, bölgesel gelişmişlik düzeyinin dengelenmesi, yatırım yoluyla sanayileşme politikalarının yönlendirilmesi, ekonominin dış rekabete açılması gibi politikaların üzerine kurulduğu gözlenmektedir. Bu amaçla kalkınma planları uygulanmaya başlanmış birçok yasal düzenleme gerçekleştirilmiştir.

Türkiye’de turizm sektörüne yönelik olarak çeşitli teşvik ve destekler bulunmaktadır. Bu teşvik ve destekleri aşağıdaki şekilde gruplandırmak mümkündür:

1. KOSGEB Kapsamında Sağlanan Destek ve Hizmetler,
2. Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Bakanlar Kurulu Kararı Kapsamında Uygulanan Teşvik ve Destekler,
3. 2634 Sayılı Turizmi Teşvik Kanunu ile Sağlanan Teşvikler,
4. 1319 Sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nda Yer Alan Muafiyetler,
5. Türkiye İhracat Kredi Bankası (EXIMBANK) Tarafından Sağlanan Kredi İmkanları,
6. Yabancı Sermaye Yatırımlarının Teşviki,
7. Yurt dışı Turizm Fuarlarına Katılım Desteği.

1. KOSGEB Kapsamında Sağlanan Teşvik Ve Destekler

3624 sayılı “Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanuna” 2009 yılında yapılan değişiklikler ile; KOBİ tanımında yer alan

“sanayi” ibaresi çıkartılarak yalnızca “işletme” ibaresi kullanılmış, KOSGEB hizmetleri

Kapsamına hizmet sektörü de dahil edilmiştir. Böylelikle hizmet sektörü aktörlerinden olan turizm işletmeleri de KOSGEB destek ve hizmetleri kapsamında yer almıştır.

KOSGEB tarafından işletmelere sağlanacak destek unsurlarına ilişkin usul ve Esaslar ise “Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) Destekleri Yönetmeliği” ile düzenlenmiştir. Yönetmelik ile KOSGEB tarafından geri ödemeli ve geri ödemesiz desteklerin sağlanmasına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.

“KOBİ Stratejisi ve Eylem Planı”, Yüksek Planlama Kurulunun KOSGEB’in tüm sektörlerdeki KOBİ’lere destek sağlamasıyla ilgili çalışmalara ilişkindir.

KOBİ’lere Yönelik Hizmet ve Destekler

KOBİ kapsamında değerlendirilen işletmelere yönelik olarak KOSGEB başta olmak üzere kamusal ve özel destek, teşvik ve hibeler bulunmaktadır.

KOSGEB Destekleri

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) tarafından KOBİ kapsamındaki işletmelere eğitim, bilişim, kredi, Pazar geliştirme gibi geniş bir yelpazede destekler sağlanmaktadır.

KOSGEB’in KOBİ’ler için sağladığı hizmet ve destekleri aşağıdaki şekilde sınıflandırmak mümkündür.

 KOBİ Proje Destek Programı

İşletmelerin; üretim, yönetim-organizasyon, pazarlama, dış ticaret, insan kaynakları, mali işler ve finans, bilgi yönetimi ve bunlarla ilişkili alanlarda sunacakları projeler desteklenmektedir.

Ancak, arsa, bina, inşaat, tadilat, tefrişat ve benzeri, taşıt aracı, vergi, resim ve harçlar, sosyal güvenlik primleri, haberleşme giderleri, proje ile ilgili olmayan personel giderleri, enerji ve su giderleri, kira giderleri, finansman giderleri, proje ile ilişkilendirilmemiş diğer maliyetler desteklenmez.

 Tematik Proje Destek Programı

KOBİ’lerin kendi işletmelerini geliştirmeleri ve Meslek Kuruluşları tarafından küçük ve orta ölçekli işletmelerin geliştirilmesi amacıyla daha fazla proje hazırlamalarının teşvik edilmesi,- Makro strateji dokümanlarında işaret edilen öncelikler dikkate alınarak belirlenen tematik alanlarda bölgesel ve sektörel ihtiyaçların karşılanması ve KOBİ’lerin uluslararası mevzuat ve önceliklere uyumunun sağlanmasıdır.

Destek Ödemesi Geri Ödemeli ve Geri Ödemesiz seçeneklerle

Geri Ödemesiz Destek Üst Limiti 150.000 TL dir.

KOSGEB’in sağladığı diğer destek programları ise şöyledir;

a)      Çağrı Esaslı Tematik Program Desteklenecek Proje Giderleri

b)      Meslek Kuruluşu Proje Destek Programı Desteklenecek Proje Giderleri

c)      İşbirliği Güç birliği Destek Programı

d)     AR-GE, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı16

e)      Genel Destek Programı

f)       Girişimcilik Proje Destek Programı

g)      Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ Destek Programı

h)      Kredi Faiz Destekleri

KOSGEB’in sağladığı finansal destekler, Bakanlar Kurulu Kararı halen Türkiye’de faaliyette bulunan kamu bankaları, özel bankalar, katılım bankaları ile yapılan Protokollerle KOBİ’lere kullandırılacak kredilerin faiz/kar payı, komisyon vb. giderlerinin program türüne göre kısmen ya da tamamen karşılanması şeklinde sürdürülmektedir.

Bu desteklerin yanı sıra KOSGEB zaman zaman kredi destek programları ilan etmektedir. İlan edilen programlarda desteğin amacı, beklenen yararlar, yararlanıcı profili, destek oran ve limitleri ile irtibat bilgileri yer almaktadır. Hizmet sektörü içerisinde yer alan turizm sektörünün de açılacak program şartlarına bağlı olarak bu desteklerden yararlanma hakkı mevcuttur.

2. Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Bakanlar Kurulu Kararı Kapsamında Sağlanan Teşvikler

Bu uygulama ile Bakanlar Kurulu, hangi sektörlerin ne gibi koşullarla teşvik tedbirlerinden yararlandırılacağını saptamakta, daha sonra Ekonomi Bakanlığı Bakanlar Kurulunca saptanan konularla ilgili bir tebliğ yayımlayarak belirlenen teşvik politikası ve amaçları hakkında gerekli yönlendirmeleri yapmaktadır.

En son  14.04.2011 geçerli olmak üzere yürürlüğe giren 2011/1 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ ile turizm sektörüne sağlanan son teşvikler özetle aşağıda yer aldığı şekildedir:

•  Vergi indirimi,
•  Sigorta primi işveren desteği,
•  Yatırım yeri tahsisi,
•  Gümrük vergisi muafiyeti,
•  KDV istisnası,
•  Faiz Desteği.

Turizm sektörüne ilişkin yatırım destekleri genel olarak İstanbul ili dışındaki, 3 yıldız ve üzerindeki otelleri kapsamaktadır. Ancak 2011/1597 sayılı kararname ile Turizm yatırım/işletme belgeli özel tesis, yayla/dağ evi ve butik otel yatırımlarında 3 yıldız ve üzeri şartı aranmayacağı hükme bağlanmıştır.

2011/1597 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında “teşvik edilmeyecek yatırımlar”

Turizm sektörünü ilgilendiren aşağıda 5 maddede sayılan yatırımlar belirlenmiştir.

1. Turizm yatırım/işletme belgeli oteller, tatil köyleri, özel tesisler ve

dağ/yayla evleri dışında kalan turizm konaklama tesisleri,

2. Lokantalar,

3. Yat ithali yatırımları,

4. Taşıt kiralama yatırımları,

5. Gösteri merkezi yatırımları,

Bakanlar Kurulu Kararında teşvik belgesi kapsamında yapılacak yatırımların cinsleri ise

1. Komple yeni yatırımlar,

2. Tevsi (Genişletme, Yayma),

3. Modernizasyon,

4. Ürün çeşitlendirmesi

5. Entegrasyon yatırımları olarak belirlenmiştir.

Teşvik Belgesi Yatırımın karakteristik değerlerini ihtiva eden, yatırımın bu değerler ve tespit edilen şartlara uygun olarak gerçekleştirilmesi halinde üzerinde kayıtlı destek unsurlarından istifade imkanı sağlayan, karar amaçları doğrultusunda gerçekleştirilecek yatırımlar için düzenlenen belgedir.

3. Turizmi Teşvik Kanunu İle Sağlanan Teşvikler

2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunun 13 üncü maddesi hükümlerine istinaden turizm sektöründe faaliyet gösteren işletmelere teşvik ve destek sağlanmaktadır.

Turizmi Teşvik Kanunun 13 üncü maddesinde; “ Turizm sektöründeki teşvik tedbirleri ile turizm yatırım ve işletmelerinin bu teşviklerden yararlanma usul ve esasları, Bakanlığın koordinatörlüğünde ilgili bakanlıklar ve Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca müştereken tespit edilir.

Yatırımlar için öncelik sırası;

 kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezleri ve Bakanlıkça tespit edilen diğer yerlerdir. Belgeli işletmelerden Bakanlar Kurulunca her yıl belirlenen döviz miktarını sağlayanlar, ihracatçı sayılırlar.” hükümlerine yer verilmiştir. Buna göre 2634 sayılı kanunda yer alan teşviklere ilişkin hükümler aşağıda yer aldığı şekildedir:

Taşınmaz Malların Turizm Amaçlı Kullanımı Amacıyla Yapılan Tahsisler

Turizmi Teşvik Kanununun 8 inci maddesine göre, hazine ve orman arazilerinin kanunda belirtilen sürelerde turistik tesis yatırımlarına tahsisi sağlanmaktadır. Bu konuda Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik Orman Arazilerinin Tahsisi Hakkında Yönetmelik uyarınca işlem tesis edilmektedir.

Orman Fonuna Katkının Taksitlendirilmesi

Turizmi Teşvik Kanununun 1 inci maddesinin 5 inci fıkrasının c bendinde, “Ormanlarda yer alacak turizm yatırımı belgeli tesislerin, ödemek zorunda oldukları bedel, tahsis tarihini takip eden üçüncü yıldan itibaren, beş yıl vade ve beş eşit taksitte alınır.” hükmü yer almaktadır.

Elektrik, Havagazı ve Su Ücretleri

Turizmi Teşvik Kanununun 16 ıncı maddesinde geçen, “Turizm belgeli yatırım ve işletmeler elektrik, gaz ve su ücretlerini o bölgedeki sanayi ve meskenlere uygulanan tarifelerden en düşüğü üzerinden öderler.” hükme istinaden, işletmelere elektrik enerjisi desteği sağlanmaktadır. farkın Hazinece karşılanması için Belge ve faturalar üzerinde yapılan incelemeler sonucunda vergi ve SSK borcu bulunmayan belgeli turizm işletmeleri normal tarifeden elektrik ücreti ödemeye ve en düşük tarife ile normal tarife arasındaki farkın da Hazine Müsteşarlığı tarafından kendilerine iadesine başlanmıştır.

Haberleşme Kolaylıkları

Turizmi Teşvik Kanununun 17 inci maddesindeki “Belgeli yatırım ve işletmelerin telefon ve teleks taleplerine ilişkin her türlü işlem ve tahsis öncelikle yapılır.” Hükmüne göre işletmelere haberleşme kolaylığı sağlanmaktadır.

Yabancı Personel ve Sanatkâr Çalıştırılması

Turizmi Teşvik Kanununun 18 inci maddesine göre; “Belgeli işletmelerde,Bakanlık ve İçişleri Bakanlığının görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilen izinle yabancı uzman personel ve sanatkarlar çalıştırılabilir…” hükmüne dayanarak yabancı personel ve sanatkar istihdam eden işletmelere destek sağlanmaktadır.

4. Emlak Vergisi Muafiyeti

Turizm İşletmeleri 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun “Geçici muaflıklar” başlıklı 5 inci maddesinin (b) fıkrasında “ Turizm Endüstrisini Teşvik Kanunu hükümleri dairesinde turizm müessesesi belgesi almış olan Gelir veya Kurumlar Vergisi mükelleflerinin adı geçen kanunda yazılı maksatlara tahsis ettikleri ve işletmelerine dahil binaları, inşalarının sona erdiği veya mevcut binaların bu maksada tahsisi halinde turizm müessesesi belgesinin alındığı yılı takip eden bütçe yılından itibaren 5 yıl süre ile geçici muafiyetten faydalandırılır.” hükümlerine göre işletmeler Emlak Vergisinden muaf tutulmaktadır.

5. Exımbank Kredi İmkânları

Türk Eximbank, ihracat ve yurt dışı müteahhitlik hizmetlerini kredi, garanti ve sigorta programları ile destekleyerek ülkemizin döviz girdisinin artmasına önemli katkılarda bulunmaktadır.

Turizm Kredisi ve Yararlanabilecek Olanlar

Türk Eximbank, çalışmalarını çeşitlendirerek sürdürmek amacıyla “Turizm Kredisi” programını uygulamaya koymuştur. Kredi TL ve döviz cinsinden kullandırılmaktadır.

Söz konusu kredi uygulaması ile

• TÜRSAB üyesi A grubu işletme belgesi sahibi seyahat acenteleri ile tur operatörleri (Yurt dışından getirilen turistlere yurt içi ve dışında verilen her türlü acentelik faaliyetlerine ilişkin hizmet karşılığında)
• Özel hava yolu şirketleri (Yurt dışından taşınan yolculara verilen her türlü ulaşım faaliyetlerine ilişkin hizmetleri karşılığında),
• Turizm işletmeleri, yurt dışından getirilen turistlere yurt içinde verilen her türlü konaklama, yeme, içme ulaşım, yurt dışı tanıtım ve pazarlama vb. hizmetleri karşılığında kredi imkanından yararlanabilmektedirler.

Firma Limiti Ne Kadardır?

Turizm TL/Döviz kredilerinin anapara bakiyeleri toplamı 15 Milyon ABD Dolarını aşamaz..

Kredinin Vadesi Nedir?

Kredi vadesi azami 540 gündür. Ayrıca, 360 gün (iki taksit), 120 ve 180 gün vade seçenekleri de mevcuttur.

KOBİ’lere Yönelik Avrupa Yatırım Bankası Kaynaklı Yatırım Kredisi

Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş. (Türk Eximbank) ile Avrupa Yatırım Bankası (AYB) arasında imzalanan Kredi Anlaşması çerçevesinde; sanayi, turizm ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin (KOBİ) ihracata ve döviz kazandırıcı hizmetlere yönelik olarak yurt içinde gerçekleştirecekleri sabit sermaye yatırımları ile işletme sermayesi ihtiyaçlarının finansmanı amaçlanmaktadır.

Kredinin toplam tutarı 200 milyon Avro olup, ABD Doları ve Avro olmak üzere iki ayrı para biriminden kullandırılması mümkündür. Program kapsamında tutarı 25 milyon Avro’yu geçmeyen projeler kredilendirilmektedir. Firma limiti 12,5 milyon Avro’dur ve firmanın bir gruba ait olması halinde grup şirketlerinin kullanabileceği kredi tutarları toplamı da bu limit dahilindedir. Kullandırılacak kredinin tutarı ve vadesi, projenin toplam yatırım tutarına, yaratacağı nakit akımına, firmanın ihracat işlemlerine sağlayacağı katkıya ve muhtemel öz kaynak katkısı dikkate alınarak Türk Eximbank tarafından belirlenir.

Krediden Kimler Yararlanabilir?

Bu krediden, ihracat amaçlı veya döviz kazandırıcı faaliyetlerde bulunan Türkiye’de yerleşik KOBİ vasfına haiz özel sektör firmaları yararlanabilir.

6. Yabancı Sermaye Yatırımlarının Teşviki

4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanununun 3 üncü maddesi uyarınca “Uluslararası anlaşmalar ve özel kanun hükümleri tarafından aksi öngörülmedikçe; Yabancı yatırımcılar tarafından Türkiye’de doğrudan yabancı yatırım yapılması serbesttir…” konuya ilişkin sağlanan teşviklerle ilgili uygulama Ekonomi Bakanlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü tarafından yapılmaktadır.

7. Yurt dışı Turizm Fuarlarına Katılım Desteği

2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 13 üncü maddesinde “…Belgeli işletmelerden Bakanlar Kurulunca her yıl belirlenen döviz miktarını sağlayanlar, ihracatçı sayılırlar.” hükmü yer almaktadır. Anılan maddenin işlerlik kazanabilmesi amacıyla çıkarılan 2009/15299 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 3 üncü maddesinde ise “Bu karar kapsamında Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulunca belirlenecek devlet yardımlarının uygulanması ve takibi Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülür”ifadesi mevcuttur.

Türkiye Turizm Strateji 2023 belgesinde belirtilen dünyada ilk beş ülke içerisinde yer almak hedefine ulaşılabilmesi amacıyla yurt dışında gerçekleştirilecek fuar ve diğer tanıtım ve pazarlama faaliyetlerine özel sektör katkı ve katılımının sağlanması amacıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ilgili sektör meslek birliğinin/derneğinin öncülüğünde, grup olarak bölge tanıtımı yapacak işletmelerin, katılım masraflarının, yurt dışında gerçekleştirecekleri tanıtım ve pazarlama faaliyetleri kapsamında özel proje giderlerinin, bu tespit edilen esaslar ve oranlar çerçevesinde Tanıtma Genel Müdürlüğü bütçesinin ilgili tertiplerindeki ödeneklerle sınırlı olmak kaydıyla ödenmesi olarak belirlenmiştir.bu hususlardan Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli, asli fonksiyonu konaklama olan ve bir önceki mali yıl içerisinde bireysel olarak 1.000.000 (bir milyon) ABD Doları ve muadili dövizi yurt dışından sağlayan işletmeler yararlanabilmektedir.

Yurtdışında gerçekleştirilecek tanıtım ve pazarlama faaliyetleri

1) İşletmelerin;

a) Bireysel veya ilgili sektör meslek birliğinin/derneğinin öncülüğünde grup olarak, tesisleri ile birlikte bölge tanıtımı amacıyla yurt dışında gerçekleştirecekleri, kokteyl, çalıştay, sergi ve benzeri etkinliklere ilişkin yer kirası, ikram ve organizasyon giderlerinin Bakanlık tarafından uygun görülmesi halinde %50’si ödenir. Ödenecek destek miktarı her bir etkinlik için bireysel faaliyetlerde 10.000 (on bin), grup faaliyetlerinde 25.000 (yirmi beş bin) ABD Dolarını geçemez.

b) Bölge tanıtımı için hazırlanan projeleri kapsamındaki reklam giderlerinin Bakanlık tarafından uygun görülmesi halinde %50’si ödenir. Reklam faaliyetlerinde ödenecek destek miktarı her bir etkinlik için bireysel faaliyetlerde 40.000 (kırk bin), grup faaliyetlerinde 150.000 (yüz elli bin) ABD Dolarını geçemez.

2) Mali yıl içinde yapılacak ödemeler toplamı, bireysel işletmeler için 150.000 (yüz elli bin), grup faaliyetlerinde 750.000 (yedi yüz elli bin) ABD Dolarını geçemez.