Nevzat Erdağ Vergi, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı
30 Kasım 2024 tarihli ve 32738 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 459)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 575)” ile tahsilat ve ödemelerin banka ve finans kurumları aracılığıyla yapılmasını zorunlu kılan tevsik sınırı, 7.000 Türk Lirasından 30.000 Türk Lirasına yükseltilmiştir. Ayrıca yabancılar ve/veya Türkiye mukimi olmayan gerçek kişilerle yapılan işlemlere ilişkin değişiklik yapılmıştır.
Hatırlanacağı üzere, 7524 sayılı Kanun ile Vergi Usul Kanununun mükerrer 257. maddesinde yapılan değişiklikle tahsilat ve ödemelerin tevsik zorunluluğuna ilişkin yetki kapsamına, mükellefiyeti olmayan kişiler de dahil edilmişti. 18 Ekim 2024 tarihinde yayımlanan 572 Sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile mükellef olmayan kişilerin de 7.000 TL’yi aşan tahsilat ve ödemelerini finansal kurumlar aracılığıyla gerçekleştirmeleri zorunlu hale getirilmişti Tevsik zorunluluğu kapsamında olanların yapacakları, 7.000 TL’yi aşan tutardaki her türlü tahsilat ve ödemelerini aracı finansal kurumlar kanalıyla yapmaları ve bu tahsilat ve ödemeleri söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik etmeleri zorunludur. Bu zorunluluk kapsamında, mükellef olmayanlar da, tevsik zorunluluğu kapsamında olanlardan yapacakları alımlarına ilişkin 7.000 TL’yi aşan tahsilat ve ödemelerini aracı finansal kurumlar kanalıyla yapacaklardır. Aksi halde hem mükellef olmayana hem de satıcıya ceza uygulanacaktır. Mükellef olmayanların kendi aralarında yapacakları işlemler de ise tevsik zorunluluğu aranmayacaktır. Örneğin, bir kişi 20.000 TL değerinde bir buzdolabı alırsa, söz konusu buzdolabının tutarı 7.000 TL’lik haddi aştığından bu işleme ait tahsilat ve ödemenin aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması gerekmektedir. Aksi halde hem alıcıya hem de satıcıya ceza uygulanacaktır. örnekteki “20.000” ibaresi “30.000”, TL olarak değişmiştir.
Tebliğde yer verilen örneklerden anlaşıldığı üzere, herhangi bir banka hesabı veya kredi kartı bulunmayan kişi, tevsik zorunluluğuna uyabilmek için, bir banka aracılığıyla, tahsilatı yapanın hesabına doğrudan ödeme yapması gerekecektir. Bu işlem, bankaya gidilerek ve ödemeye dair gerekli açıklamaların yapılmasıyla gerçekleştirilecektir. Nakit ödeme doğrudan satıcıya yapıldığında, satıcı bu ödemeyi kendi banka hesabına yatırsa dahi, bu tevsik zorunluluğunu karşılamayacak ve her iki tarafa ceza uygulanacaktır.
Yabancılar ve/veya Türkiye mukimi olmayan gerçek kişilerle yapılacak işlemlere ilişkin tahsilat ve ödemelerde düzenlenecek faturalara söz konusu kişilerin pasaport numarasının yazılması ve nakit tahsil edilen tutarların, tevsik zorunluluğu kapsamında olanlar tarafından tahsilatı takip eden ilk iş günü sonuna kadar aracı finansal kurumlarca düzenlenen belgelerle tevsikinin sağlanması zorunludur.
Zorunluluğa uymayanlara, her bir işlem başına 5.000 TL’den az olmamak kaydıyla, işlem tutarının %10’u oranında özel usulsüzlük cezası kesilecektir. Bu Tebliğ ile tahsilat ve ödemelerin tevsik sınırı 7.000 TL’den 30.000 TL’ye yükseltilmiştir. Ayrıca yapılan değişikliğe uygun olarak, 459 Sıra No.lu VUK Tebliğinin, aynı günde aynı kişi veya kurumlarla yapılan işlemler örneği ile kısım kısım yapılan tahsilat ve ödemeler örneği değiştirilmiştir.
Bir önceki Tebliğ düzenlemesinde, yabancılarla yapılan işlemler için pasaport numarasının yazılması ve tahsil edilen tutarların, tahsilatı takip eden ilk iş günü sonuna kadar aracı finansal kurumlarca düzenlenen belgelerle tevsikinin sağlanmasının zorunlu olduğu açıklanmaktaydı. Bu Tebliğ ile pasaport numarasının fatura üzerinde bulunması şartı korunmuş; ancak tahsil edilen tutarların takip eden ilk iş günü sonuna kadar aracı kurumlara yatırılması zorunluluğu kaldırılmıştır. Ayrıca pasaportların bir suretinin faturaya eklenmesine gererek bulunmadığı açıklanmıştır.
