“7. Yargı Paketi” olarak bilinen “7445 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” (“Kanun”), 5 Nisan 2023 tarihli ve 32154 sayılı Resmî Gazetede yayımlanmıştı. Kanun, kira uyuşmazlıklarında arabuluculuk uygulamasının zorunlu hale getirilmesi gibi ihtiyari ve zorunlu arabuluculuğa ilişkin birtakım düzenlemeler içeriyor. Bu kapsamda bazı düzenlemelerin yürürlük tarihi sonraki dönemler olarak belirlenmişti. 05 Nisan 2023 tarih ve 32154 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 7445 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 31, 34, 36, 37, 38 ve 41. maddeleri 01 Eylül 2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Bu kapsamda;
1. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun 4. maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan, konusu bir miktar para olan alacak, tazminat, itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarında, dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması 01 Eylül 2023 tarihinden itibaren dava şartıdır.
2. 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununa eklenen 17/B maddesi iletaşınmazın devrine veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak kurulmasına ilişkin uyuşmazlıklar 01 Eylül 2023 tarihinden itibaren arabuluculuğa elverişli hâle getirilmiştir.
3. 6325 sayılı Kanunun 18/A maddesinin 7. fıkrasına üçüncü cümlesinden sonra gelmek üzere eklenen “Avukatı bulunsa bile asıl tarafı da bilgilendirir.” ve 16. fıkrasına eklenen “Arabuluculuk bürosuna başvurulmasından sonra, başvuran taraf aleyhine uyuşmazlık konusuyla ilgili olarak icra takibi yapılması durumunda, başvuran tarafın bu takibe karşı son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren iki hafta içinde 2004 sayılı Kanunun 72. maddesi uyarınca menfi tespit davası açması ve talep etmesi halinde 2004 sayılı Kanunun 72. maddesinin ikinci fıkrası hükmü uygulanır.” cümleleri 01 Eylül 2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
4. 6325 sayılı Kanuna eklenen 18/B maddesi ile
aşağıdaki uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması 01 Eylül 2023 tarihinden itibaren dava şartıdır:
-
- Kiralanan taşınmazların 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununa göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler hariç olmak üzere, kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar.
- Taşınır ve taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar.
- 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunundan kaynaklanan uyuşmazlıklar.
- Komşu hakkından kaynaklanan uyuşmazlıklar.
Ayrıca 6325 sayılı Kanuna eklenen “Bu maddeyi ihdas eden Kanunla, bu Kanuna eklenen 18/B maddesinin dava şartı olarak arabuluculuğa ilişkin hükümleri, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla ilk derece mahkemeleri ve bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay da görülmekte olan davalar hakkında uygulanmaz.” şeklindeki geçici 3. madde 01 Eylül 2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
5. 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 3. maddesinin 1. fıkrasına eklenen cümleye göre; kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi ya da işveren alacağı ve tazminatı ile ilgili itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması 01 Eylül 2023 tarihinden itibaren dava şartıdır.
Ayrıca 7442 sayılı Orman Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun da 05 Nisan 2023 tarih ve 32154 sayılı Resmî Gazete de yayımlanmıştır. Anılan Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe giren 3. maddesi ile 5488 sayılı Tarım Kanununun 13. maddesinde değişiklikler yapılmıştır. Tarım Kanununun 13. maddesinin 2. fıkrasının (e) bendine dayanılarak hazırlanan ve tarımsal üretim sözleşmesinden doğan hukuk uyuşmazlıklarının arabuluculuk yoluyla çözümlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenleyen Tarımsal Üretim Sözleşmesinden Doğan Hukuk Uyuşmazlıklarına İlişkin Arabuluculuk Yönetmeliği ise 01 Eylül 2023 tarih ve 32296 sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Nevzat Erdağ Vergi, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı
