Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi 24.11.2023 tarihinde Türkiye Büyük millet meclisine sunuldu. Kanun teklifi komisyonda görüşülüp yeni eklemelerle son halini aldıktan sonra komisyonda kabul edildi.
Şimdi; Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülüp yasallaştırılacaktır.
Kanun teklifinin Gerekçesinde Kanun Teklifi ile ekonomik program hedeflerinin gerçekleştirilmesine katkı sağlamak amacıyla;
- Ülke ekonomisinin uluslararası rekabetçiliğinin geliştirilmesi,
- İhracatın desteklenmesiyle büyümeye katkıda bulunulması,
- Ülkemize döviz girdisi sağlamak suretiyle dış ticaret dengesine olumlu katkı sağlanması,
- Türk lirası enstrümanlara yatırım yapılmasının teşvik edilmesi,
- Mükellef haklarının korunması ve vergiye gönüllü uyumun artırılması.
- Gelişen teknolojiden yararlanılarak bazı uygulamaların elektronik ortama taşınması.
- Vergi güvenliğinin sağlanması,
- Bazı indirimlerin kaldırılması,
- Anayasa Mahkemesi kararlarına uyumun sağlanması yönünde bazı vergisel düzenlemeler yapılmakta ve yıl sonunda süresi bitecek bazı düzenlemelerin süresinin uzatılması önerilmektedir.
Ekonomiye İlişkin Düzenlemeler İçeren Kanun Teklifi Plan ve Bütçe Komisyonunda Kabul Edildi kabul edilen teklifte neler var özetleyelim:
- Teklifle, Türkiye limanları arasında kabotaj yapan gemilerin kaptanlarına ve yabancılara ait deniz taşıtlarının sahiplerine uygulanacak idari para cezasının üst sınırı artırılacak.
- Denizde Can ve Mal Koruma Hakkında Kanun’da bulunan ve güncelliğini yitiren tutarlar güncellenecek.
- Gemilerde izinsiz yolcu taşınması ile taşıma haddinden fazla yolcu ve yük taşınmasına yönelik cezalar artırılacak.
- Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’da yapılacak değişiklikle, haciz zaptı elektronik ortamda düzenlenebilecek.
Vergi borçlarına karşılık gayrimenkul alınmasına ilişkin maddenin uygulama süresi 31 Aralık 2028’e uzatılıyor.
- Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi istisnası, ilk konut hariç kaldırılıyor.
- Gerçek kişilerin; internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden metin, görüntü, ses, video gibi içerikler paylaşan sosyal içerik üreticilerinin bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar ve bu ortamlar üzerinden verilen bireysel kurs, eğitim, veri işleme ve geliştirme, ürün tanıtımı gibi hizmetlerden sağlanan kazançlar ile akıllı telefon veya tablet gibi mobil cihazlar için uygulama geliştirenlerin elektronik uygulama paylaşım ve satış platformları üzerinden elde ettikleri kazançlar gelir vergisinden müstesna olacak.
- Gerçek kişilerce, kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan anonim ve limited şirket niteliğindeki kurumların ödenmiş sermayesinin en az yüzde 50’sine sahip olunması ve elde edilen kar payının elde edildiği takvim yılına ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye getirilmesi şartıyla elde edilen kar paylarının yarısı gelir vergisinden muaf olacak.
- Ayrıca, elde edilen kar payları gelirlerinin yarısı olarak uygulanan istisnaların azaltılması veya artırılmasında, yabancı kurumların ödenmiş sermayesinin en az yüzde 50’sine sahip olunması şartının azaltılması veya artırılmasında Cumhurbaşkanına yetki veriliyor.
- Mükelleflerin ihracat, yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık işleri ile ilgili yaptıkları ve belgesini temin edemedikleri giderlerine karşılık hasılatın binde beşini aşmamak şartıyla hesaplanan tutarın indirim konusu yapabilmesine yönelik düzenleme yürürlükten kaldırılıyor.
Kazançların Türkiye’ye Transferi
-
- Yurt dışında verilen mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kayıt tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon gibi bazı hizmetler ile yabancılara verilen eğitim ve sağlık hizmetlerinden elde edilen kazançların tamamının, elde edildiği takvim yılına ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmesi şartı getirilerek, indirim oranı yüzde 50’den yüzde 80’e çıkarılıyor. Ayrıca, Cumhurbaşkanı’na, istisnadan faydalanılabilmesi için Türkiye’ye transfer edilmesi gereken kazanç tutarını belirleme yetkisi veriliyor.
- Yıllara sari inşaat işlerinde tevkifat oranının belirlenmesi, işin nevine göre ayırım yapılabilmesi ile mevduat, katılım ve döviz tevdiat hesapları için uygulanabilecek tevkifat oranları için Cumhurbaşkanına yetki veriliyor.
- Yabancı para cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden sağlanan gelirler ve döviz cinsinden açılmış hesaplardan elde edilen faiz gelirleri ve kar payları üzerinden yapılacak vergi tevkifatına ilişkin oranı ayrı ayrı veya birlikte yüzde 40’a kadar artırmaya ve oranları her bir sermaye piyasası aracı, ihraç edenler, ihraç veya iktisap tarihi, hesap türü, hesap açılış tarihi, kazanç ve irat türü ile bunların vadesi, elde tutulma süresi ve bunları elde edenler itibarıyla yatırım fonlarının katılma belgelerinin fona iade edilmesinden veya diğer şekillerde elden çıkarılmasından elde edilen kazançlar için fonun portföy yapısına göre, ayrı ayrı yüzde 40’a kadar artırma konusunda Cumhurbaşkanı’na yetki veriliyor.
- Sporcu ücretlerinin sabit oranlarda tevkif suretiyle vergilendirilmesi ve elde edilen ücret gelirlerinin gelir vergisi tarifesinin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşması halinde yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesine ilişkin uygulamanın süresi 31 Aralık 2028’e kadar uzatılıyor. Ayrıca, Cumhurbaşkanı’na oranları artırma ve azaltma yetkisi veriliyor.
- Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında düzenlenen ürün senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar için gelir ve kurumlar vergisi açısından istisnanın uygulama süresi de 31 Aralık 2028’e kadar uzatılıyor.
Makina ve teçhizat için uygulanacak amortisman süresi uzatılıyor
- Gelir İdaresi Başkanlığı sistemlerinde yer alan ve üçüncü kişilerle paylaşılabilecek bilgilerin genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ve tüzel kişilerle paylaşılması karşılığında sorgu veya dönen kayıtlar karşılığında “katılma payı” alınacak.
- Sorgu veya dönen kayıt başına 25 kuruştan az olmamak üzere alınabilecek katılma payının tutarı, sorgulanan veya dönen verinin sayısı, boyutu ve kapsamı, verinin sorgulama dışında toplu olarak paylaşılması durumunda paylaşılan verinin sayısı, boyutu, kapsamı ve mükellef sayısı ayrı ayrı veya birlikte dikkate alınarak Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenebilecek. Katılma payları, yeni bir belirleme yapılmadığı sürece, her yıl bir önceki yıla ilişkin yeniden değerleme oranında artırılacak.
- Sanayi sicil belgesini haiz mükelleflerce münhasıran imalat sanayiinde veya AR-GE, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunan mükelleflerce bu faaliyetlerinde kullanılmak üzere ya da yatırım teşvik belgesi bulunan mükelleflerce bu belge kapsamında 31 Aralık 2023 tarihine kadar iktisap edilen yeni makina ve teçhizat için uygulanacak amortisman süresi, 31 Aralık 2024 tarihine kadar uzatılıyor.
Finans şirketleri için enflasyon muhasebesi erteleniyor
- Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu kapsamındaki şirketler, ödeme ve elektronik para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketlerinin geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere 2024 ve 2025 hesap dönemlerinde yapacakları enflasyon düzeltmesi sonucu oluşacak kar veya zararlar, kazancın tespitinde dikkate alınmayacak.
- Ayrıca Cumhurbaşkanı’na, anılan kurumlarca geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere 2026 hesap döneminde enflasyon düzeltmesi yapılması durumunda, enflasyon düzeltmesi sonucu oluşacak kar veya zararların kazancın tespitinde dikkate alınmaması yönünde düzenleme yapma yetkisi veriliyor.
- Damga vergisinin, ihale sözleşmesinin yararlanılmayan kısmı iade edilebilecek
- Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’da yapılacak değişiklikle, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihte görev yapan il ve ilçe seçim kurullarında bulunan siyasi partilerden alınan üyeler haricindeki kurul üyelerinin görev süresi, 2025 yılı Ocak ayının son haftasında yapılacak yeni oluşuma kadar uzayacak. 2025 Ocak ayının son haftasında kurullar tüm üyeleriyle yeniden oluşturulacak.
- Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Yönetim Kurulu, kurumun ücret cetvelleri ile personel performans değerlendirme kriterleri kapsamında yapılacak ödemeleri, Başkanlığın önerisi üzerine görüşerek karara bağlamaya yetkili olacak.
- Kamu İhale Kanunu kapsamındaki kurum ve kuruluşlara şikayet veya Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet ya da yargı kararı üzerine ihalenin iptal edilmesi halinde, damga vergisinin sözleşmenin hükmünden yararlanılmayan kısmı iade edilebilecek.
- İlgililerin bir kusuru olmaksızın nüfus idarelerinden kaynaklanan maddi hatalar nedeniyle nüfus idarelerince yapılan resen düzeltmelere istinaden ticaret sicilinde ve tapu kayıtlarında yapılan düzeltmeler, harçlardan istisna tutulacak.
- Harçlar Kanunu’nda yer alan “yola elverişlilik belgeleri” ibareleri “liman çıkış belgeleri” şeklinde değiştiriliyor.
- Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda, cari yıl yatırım programında yer alan kamu yatırımlardaki uluslararası ihaleye çıkarılma şartına bağlı getirilmiş olan harç istisnası, yalnızca ülkeye döviz girişine hizmet eden yabancı para ile finanse edilen yatırımlar yönünden devam edecek.
- TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edilen Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifiyle, liman çıkış belgelerinden alınacak harçlara ilişkin tarife oluşturuluyor.
- Mevcut uygulamada ismi değiştirilen belgelerin yeni isimlerine yer verilen teklifte, Harçlar Kanunu kapsamında bulunmayıp denizcilik mevzuatında yer alan diğer sörvey belgeleri harç kapsamına alınıyor ve harç tutarları yeniden belirleniyor. Ayrıca seyir izin belgelerinden alınacak harçlara ilişkin tarife oluşturuluyor.
- Teklifle, bağlama kütüğü harçlarının artırılarak yıllık alınması öngörülüyor. Bağlama kütüklerine kaydedilen gemi, deniz ve iç su araçlarına verilecek ruhsatnamelerden gemi, deniz ve iç su aracının boyuna göre her yıl için 5 metreden 7 metreye kadar olanlardan 5 bin, 7 metreden 9 metreye kadar olanlardan 7 bin 500, 9 metreden 12 metreye kadar olanlardan 10 bin, 12 metreden 15 metreye kadar olanlardan 15 bin, 15 metreden 20 metreye kadar olanlardan 25 bin, 20 metreden 30 metreye kadar olanlardan 50 bin, 30 metreden büyük olanlardan 100 bin lira alınacak. Bu uygulamalar 1 Ocak 2024 tarihinde yürürlüğe girecek.
- Türk Sivil Havacılık Kanunu’nda yapılan değişiklikle, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde kiralanan yabancı tescilli hava araçlarıyla da Türkiye içinde iki nokta arasında havayolu ile ticari amaçla yolcu, posta ve yük taşımaları yapılabilecek.
- Katma Değer Vergisi Kanunu’nda, sorumlu sıfatıyla beyan edilen verginin ödenmesi şartıyla ödenen katma değer vergisinin indirim konusu yapılmasına imkan tanınıyor. Uygulama, kanunun Resmi Gazete’de yayımını izleyen ayın başından itibaren yürürlüğe girecek.
KDV iadelerinde iade hakkının kısmen veya tamamen kaldırılması veya yeniden koyulması hususunda Cumhurbaşkanına yetki veriliyor.
- Vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar, Katma Değer Vergisi beyannamelerini, vergilendirme dönemini takip eden ayın 21’inci günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine vermekle yükümlü olacak; bir vergilendirme dönemine ait katma değer vergilerini beyanname verecekleri ayın 23’üncü günü akşamına kadar ödeyecek. Bu uygulamalar, düzenlemenin Resmi Gazete’de yayımını izleyen ayın başından itibaren yürürlüğe girecek.(Bu Madde Muhtemelen Mecliste Değişektir veya KDV 2 ile ilgili 19 – 21 diye anılan tarihler, sirküler Vasıtasıyla 24 ü tahakkuk 25 ya da 26 sı tahsilat olarak düzenlenecektir)
- Yap-işlet-devret modeli çerçevesinde gerçekleştirilecek projeler, sağlık tesislerine ilişkin projeler, eğitim öğretim tesislerine ilişkin projeleri üstlenenler ile ihale edilmesi ile görevlendirilenlere yatırım döneminde proje kapsamında yapılan mal teslimleri ve hizmet ifalarına ilişkin KDV istisnanın süresi 31 Aralık 2028’e uzatılıyor.
- Şehir içi raylı ulaşım sistemleri, metro, tramvay, teleferik, telesiyej ve füniküler ile bunların hatları, istasyonları, yolcu terminalleri ve durakları ve bu iş ve işlemlerle ilgili tesisler ile eklenti veya bütünleyici parçalarının Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, belediyeler ve bunların bağlı kuruluşları arasında yapılacak devir ve teslimlerine ilişkin KDV istisnasının süresi de 31 Aralık 2028’e uzatılıyor.
- Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun geçici 41. maddesi kapsamındaki taşınmazların Sosyal Güvenlik Kurumuna devir ve teslimi ile bu taşınmazların Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından devir ve teslimine sağlanan KDV istisnası 31 Aralık 2028’e kadar uygulanacak.
Özelleştirme ihalesi elektronik ortamda yapılabilecek
- Özelleştirme Uygulamaları Hakkındaki Kanun’da yapılan düzenlemeyle, özelleştirme programına alınan kuruluşların özelleştirilmesine ilişkin ihaleler elektronik ortamda yapılabilecek.
- Elektronik ihale usulü ile yapılan ihalelere, elektronik ortamda istenen teminatı vermiş ve gerekli şartları yerine getirmiş olanlar katılabilecek. İhale şartnamesi, sözleşme taslağı ve tanıtım dokümanına elektronik ortamda erişim sağlanacak. İhale komisyonunca belirlenen ihale başlangıç değeri ile ihalenin her aşamasında verilecek tekliflerde asgari artırılabilecek miktar, ihaleye katılabilmek için son başvuru tarih ve saati, ihalenin süresi ve idarece belirlenecek diğer bilgilere ihale ilanında yer verilecek.
- Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun’da yapılan değişiklikle, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na aykırı fiillerden soruşturma veya kovuşturma başlatılması durumunda, faaliyet belgeleri askıya alınacak.
- Askıya alma süresince tesis veya işyeri için başkaca bir belge düzenlenmeyecek. Eylemin, tüzel kişilerin organ veya temsilcisi ya da organ veya temsilci olmamakla birlikte bu tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde görev üstlenen bir kişi tarafından tüzel kişinin yararına işlenmesi durumunda da askıya alma işlemi uygulanacak. Bakanlıkça askıya alma işleminin kaldırılıp kaldırılmayacağı 6 ayda bir değerlendirilecek. Ancak kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın kesinleşmesi üzerine ya da mahkumiyet dışında bir hüküm veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmesi halinde kesinleşmesi beklenmeksizin bakanlık tarafından askıya alma işlemi ortadan kaldırılacak. Bu hükümler 1 Ocak 2024 itibarıyla yürürlüğe girecek.
Kamu İhale Kanunu’nda yapılan düzenleme
- Kamu İhale Kanunu’nda yapılan düzenlemeyle, Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü tarafından idareler adına yapılacak taşıt alımı, taşıt kiralama, akaryakıt alımı ile ilaç, tıbbi malzeme ve tıbbi cihaz alımları; saydamlığın, rekabetin, eşit muamelenin, güvenirliğin, gizliliğin, kamuoyu denetiminin, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasının ve kaynakların verimli kullanılmasının sağlanması kaydıyla, bütün isteklilerin teklif verebildiği açık veya kapalı teklif usulü, isteklilere davet göndermek suretiyle açık veya kapalı teklif istenmesi yöntemiyle yapılan belli istekliler arasında ihale usulü veya davet edilen istekli ile fiyat müzakeresi yapılan pazarlık usulüne ilişkin satın alma yöntemleri ile yapılabilecek.
- Bu kapsamda yapılacak alımlarda, belirlenen satın alma yöntemleri uygulanmak kaydıyla çerçeve anlaşmalar yapılabilecek.
- Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nda yapılan düzenlemeyle, “Yapım işlerine ek fiyat farkı ve süre uzatımı verilmesi” başlığı altında, ihalesi yapılan ve yürürlük tarihinde devam eden yapım işlerine ilişkin Türk lirası cinsinden sözleşmelerde, sözleşmenin 1 Ocak 2024 tarihinden sonra gerçekleştirilen kısımları için fiyat farkı formülünde yer alan B katsayısı 1’e kadar artırılarak hesaplanabilecek.
- İhale dokümanında fiyat farkı hesaplanmasına ilişkin hüküm bulunmayan sözleşmelerde, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından aylık olarak yayımlanan yurt içi üretici fiyatı genel endeksinde ihale tarihinin içinde bulunduğu aydan uygulama ayına kadar gerçekleşen değişimin yüzde 15’ine kadar fiyat farkı hesaplanabilecek.
- Sözleşmelerde 6 ayı geçmemek üzere idarece bu maddeye göre süre uzatımı verilebilecek.
- Ek fiyat farkı ile süre uzatımı verilebilecek işleri, ek fiyat farkı hesaplama yöntemlerini, uygulama dönemini, başvuru sürelerini, süre uzatımına bağlı olarak yapılacak işlemler ile ek fiyat farkı ve süre uzatımına dair diğer hususlar dahil uygulanmasına ilişkin esas ve usulleri, düzenlemede belirlenen esas ve usuller de dikkate alınarak tespit etmeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak.
- Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle, mahalli idarelerin kira sertifikası ihraçları Hazine ve Maliye Bakanlığının iznine tabi olacak.
- Teklifle, TCDD’nin Hazine garantili kredilerinden Hazine ve Maliye Bakanlığınca yapılan üstlenimlerden ve ikrazen kullandırılan kredilerinden doğan vadesi geçmiş anapara, faiz, masraf ve gecikme zammından oluşan Hazine alacaklarından kaynaklanan borçlarının, kurumun ödenmemiş sermayesine mahsubu sağlanıyor.
- Motorlu araç ticareti yapanlar arasındaki özleşmelerin noterde düzenlenmesine yönelik ikincil mevzuatta yer alan düzenlemeyi yargıda ihtilaf konusu olmaktan çıkarmak için Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nda yapılan değişiklikle, söz konusu düzenlemeye kanunda yer veriliyor.
Serbest bölgeye yapılan mal teslimleri, ihracat istisnası kapsamında olmayacak.
- Teklifle, cep telefonlarındaki asgari maktu vergi tutarının, yeniden değerleme oranı ile güncellenmesine yönelik düzenleme yapılıyor. Ayrıca uygulamanın süresi 1 Aralık 2033 tarihine kadar uzatılacak.
- Petrol Piyasası Kanunu’nda yapılan düzenlemeyle, yanıltıcı belge düzenleme veya bu belgeleri kullanma, belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleme veya bu belgeleri kullanma suçları ile ödeme kaydedici cihaza gerçekleştirilen eylemler sebebiyle haklarında kesinleşmiş mahkumiyet bulunanlara lisans verilmeyecek.
- Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi’ne göre, Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda Gelir İdaresi Başkanlığının (GİB) bilgi ve veri toplama, risk analizi yapma yetkisine ilişkin hükme, Teşkilat Kanunu’nda yer veriliyor.
- Buna göre, Başkanlığın sistemlerinde meydana gelebilecek arızalar nedeniyle vergi yükümlülükleriyle ilgili sürelerin uzatılmasına ilişkin yetki düzenlemesi yapılıyor. GİB dışındaki kamu kurumlarının kamu alacağı niteliğindeki alacaklarının tebligatlarını yapma yetkisi düzenleniyor.
- Başkanlık vergiye gönüllü uyumu artırmak, vergi kayıp ve kaçağı ile mücadele etmek ve tahsilatta etkinliği artırmak amacıyla mükellefiyet, vergilendirme ve vergiye uyum düzeyine ilişkin yapılacak çalışmalar için her türlü bilgi, veri ve istatistiği toplamak suretiyle oluşturulacak Risk Analizi Sistemi üzerinden risk analizi yapma ve vergiye gönüllü uyum düzeyini ölçme yetkisine sahip olacak.
- Vergi dairelerince işlem tesis edilmesi gereken işlere ait olan ve tebliği gereken belgeler, ilgili kurumları ile yapılan protokoller çerçevesinde muhataplarına Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre kurulan teknik altyapı kullanılarak Başkanlık tarafından elektronik ortamda tebliğ edilebilecek. Elektronik ortamda yapılan tebligat, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılacak.
- Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda devlet gelir uzmanlarının müdür olarak atanabilmelerine ilişkin hükümde düzenlemeye gidiliyor. Buna göre, devlet gelir uzmanlığına atandıktan sonra bu ünvandan en az 5 yıl hizmeti bulunanlar sınava tabi tutulmadan müdür olarak atanabilecek.
Katılım Finans Kefalet AŞ’ye kurumlar vergisi muafiyeti
- Finansal sıkıntıda olan işletmelerin borçlarını yeniden yapılandırabilmelerine imkan sağlayan mevcut yasa hükmünün uygulama süresi, düzenlemenin yayımlanmasından itibaren iki yıl daha uzatılacak ve bu süreyi iki yıl daha uzatmaya Cumhurbaşkanı yetkili olacak.
- Özelleştirme kapsamına alınan kuruluşlar dahil iktisadi devlet teşekkülleri ve kamu iktisadi kuruluşları ile bunların müesseseleri, bağlı ortaklıkları ve iştirakleri, kamu bankaları, büyükşehir belediyeleri, belediyeler, il özel idareleri ve bunlara ait tüzel kişilerin, SGK’ye ait ve Kuruma bağlı tahsil dairelerince takip edilen prim ve prime ilişkin diğer borçları ile kira ve ecrimisil borçlarına karşılık gayrimenkul alınmasına imkan sağlayan uygulamanın süresi 31 Aralık 2023’ten 31 Aralık 2028’e kadar uzatılıyor.
- Kamu üniversite sağlık hizmeti sunucularının SGK’ye 31 Aralık 2023’e kadar sözleşme kapsamında verdikleri tedavi hizmetlerine ilişkin toplam tahakkuk tutarının götürü bedel sözleşme tutarından düşük olması durumunda aradaki fark terkin edilecek. Terkin edilen tutar, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bütçesine bu amaçla tahsis edilecek ödenekten karşılanacak.
- Zorunlu genel sağlık sigortası prim borçlarını ödeyemeyen sigortalılara yönelik kamuya olan borç yüklerini hafifletmek ve sağlık hizmetlerine erişimlerini kolaylaştırmak amacıyla düzenlemeye gidiliyor. Buna göre, 1 Ocak 2014 öncesine ait olup ödenmemiş genel sağlık sigortası primleri ile gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçilecek. Düzenleme, 31 Aralık 2023’ten itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.
- İhracatçılar lehine münhasıran ihracat kredileri için kefalet vermek amacıyla kurulan kurumların, kurumlar vergisinden muaf tutulması düzenlemesi kapsamında, katılım bankalarının ortağı olduğu ve katılım bankacılığı ilke ve esaslarına uygun her türlü finansman için kefalet vermek amacıyla kurulan Katılım Finans Kefalet AŞ’nin 1 Ocak 2024’ten itibaren elde edilen kazançlarına da kurumlar vergisi muafiyeti tanınıyor.
- Döviz kazandırıcı düzenlemeler kapsamında gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin iştirak ettikleri yabancı kurumlardan 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren elde ettikleri kar paylarının yarısı, dövizin ülkeye getirilmesi şartıyla istisna edilecek. Cumhurbaşkanı, vergi yüküne ilişkin oranlar ile diğer oranları indirme veya artırma, Hazine ve Maliye Bakanlığına ise istisnaların uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirleme yetkileri veriliyor.
İhracatlarda imalatçıya kurumlar vergisi oranında 5 puan indirim
- Yurt dışına verilen mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kayıt tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon gibi bazı hizmetler ile yabancılara verilen eğitim ve sağlık hizmetlerinden 1 Ocak 2023’ten itibaren elde edilen kazancın tamamı Türkiye’ye transfer edilirse yüzde 80’i beyanname üzerinden indirim konusu yapılabilecek. Cumhurbaşkanı, Türkiye’ye transfer edilecek kazanç tutarını azaltma ve tekrar kanuni seviyesine kadar artırma yetkisine sahip olacak.
- Cumhurbaşkanının, yıllara sari inşaat işlerinde tevkifat oranının belirlenmesinde işin nev’ine göre ayırım yapılabilmesi ile yıllara sari inşaat ve onarım işlerini yapanlara ödenen istihkak bedelleri üzerinden yapılacak vergi kesintisi oranının belirlenmesine ilişkin yetkileri genişletiliyor.
- Dış ticaret sermaye şirketleri ve sektörel dış ticaret sermaye şirketleri aracılığıyla yapılan ihracatlarda imalatçıya, 1 Ocak 2023’ten itibaren elde edilen kazançlarına uygulanacak kurumlar vergisi oranında 5 puan indirim yapılacak.
- Kur Korumalı Mevduat (KKM) ve katılım hesaplarına uygulanan kurumlar vergisi istisnasının süresi 31 Aralık 2023’ten 30 Haziran 2024’e kadar uzatılıyor. Cumhurbaşkanına, sürenin bitimini müteakip bu süreyi her defasında altı ayı geçmeyen süreler halinde uzatma, uygulanan istisna oranını azaltma ve tekrar kanuni seviyesine getirme, hesap türü, hesapların vadesi ve açılış tarihine göre istisna oranını azaltma ve farklı istisna oranı belirleme yetkisi veriliyor.
- Tüm şans oyunları için ikramiye dağıtım oranının üst sınırı yüzde 83’ten yüzde 93’e yükseltilecek. Böylece hem yasa dışı bahisle ticari açıdan etkin mücadele edilmesi hem de söz konusu alandan elde edilen kamu geliri kaybının önlenmesi amaçlanıyor.
Yazılı keşide tarihinden önce çeklerin ödenmek için muhatap bankaya ibrazının geçersiz olmasına yönelik uygulamanın süresi 31 Aralık 2023’ten 31 Aralık 2025’e kadar uzatılıyor.
- Teklifle Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanunu’nda değişiklikler yapılıyor. Buna göre, Kanun’a “koşullu erişim” ve “net satış” ifadeleri eklenecek. Erişim yöntemiyle yayın hizmeti sunan kuruluşlar da yıllık net satış gelirleri üzerinden yüzde 1,5 oranında Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna ödeme yapacak. Net satışların ödenmesine ilişkin usul ve esasları belirlemeye yönelik Kurulun düzenleme yapma yetkisi olacak.
- 6 Şubat depremleri sebebiyle Genel Afet Bölgesi ilan edilen yerlerde 31 Aralık 2025 tarihine kadar fahiş fiyat uygulandığının tespit edilmesi halinde ilgili mevzuat uyarınca verilecek ceza 10 kat uygulanacak.
“
Huzur hakkı” için düzenleme
- Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde yer alan “huzur hakkı”na ilişkin düzenlemeye gidiliyor. Buna göre, kamu kurum ve kuruluşlarının teşkilatlanmasına ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde yer alan yönetim kurulu, denetim kurulu, tasfiye kurulu, danışma kurulu üyelikleri ile komisyon, heyet, komite ve benzeri organlarda görev alanlara, ayda dördü geçmemek üzere her bir toplantı için (9000) gösterge rakamına kadar Cumhurbaşkanınca belirlenecek gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucunda tespit edilecek tutarda, damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın huzur hakkı ödenebilecek.
- Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile unvan itibarıyla ilk defa ihdas edilen devlet memurları kadrolarının mali ve sosyal hak ve yardımlar ile diğer özlük hakları bakımından denk sayılacağı kadrolar belirleniyor.
- Yönetici kadro ve pozisyonlarındayken (genel müdür yardımcısı, daire başkanı il ve bölge müdürü) görevleri sona erenler, en az 3 yıl görev yapmış olmaları halinde idari uzman unvanlı kadrolara atanacak.
- Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı dahil edilerek, anılan Başkanlıkta madde kapsamında yer alanların diğer kamu kurum ve kuruluşlarının tabi olduğu hükümlere tabi olması sağlanıyor. Üst kurullarda başkan yardımcısı kadrolarında bulunanlardan görevden alınanların ek gösterge bakımından denk oldukları genel müdürlerle aynı hükümlere tabi olması hedefleniyor.
- En yüksek devlet memurunun mali ve sosyal hakları esas alınmak suretiyle tespit edilen aylık, ikramiye, her türlü mali ve sosyal hak ile başka bir ödeme veya ücret tavanının hesaplanması ya da ödenen aylık, zam, tazminat, ücret ve benzeri ödemelerin hesaplanmasında ortaya çıkan tereddütlerin giderilmesi ve uygulama birliğinin korunması için hüküm getiriliyor.
- Türk Akreditasyon Kurumunda sözleşmeli olarak çalışan personelin sosyal güvenlik bakımından tabi olduğu sigortalık statüsü aynı esaslarla yeniden belirleniyor.
- Hangi hallerde uygulanacağını ve miktarını açıkça belirtmek kaydıyla, Tersaneler ve Kıyı Yapıları Genel Müdürlüğü 1 milyon lirasına kadar, Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğü ve Denizcilik Genel Müdürlüğü 5 milyon lirasına kadar idari para cezası uygulaması öngörmek ve ihlal edenlere belirlenen miktarda idari para cezası karar tutanağı düzenlemek veya düzenletmekle görevli ve yetkili olacak.
- Sürücüsünün tabiiyetine bakılmaksızın yabancı plakalı kara yolu taşıtları için birinci fıkra kapsamında uygulanacak idari para cezaları, tebligat şartı aranmaksızın sürücüsü bilgilendirilerek tahsil edilecek. Cezalar tahsil edilmeden cezaya muhatap yabancı plakalı taşıtın ülkeyi terk etmesine izin verilmeyecek.
Komisyonda kanun teklifine yeni madde ihdasları yapıldı.
- Fiilen çalışmayanların dışındaki emeklilere de 5 bin lira verilecek. 2023 yılı ekim ödeme döneminde gelir/aylık ödenen sigortalı ve hak sahiplerine bir defaya mahsus olmak üzere yapılan 5 bin lira tutarındaki ödemeden, gelir/aylık almaktayken çalışan veya faaliyette bulunanlar ile yaşlılık aylığı almaktayken bu aylıkları kesilmeksizin, belirtilen işyerlerinde çalışan emekliler de yararlanacak.
- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunda görev yapan idarecilere ve meslek personeline, mevzuatında öngörülen ücret tavanlarına tabi olmaksızın ek tazminat ödemesi yapılabilmesi için Cumhurbaşkanı yetkili olacak. Bu ödeme, damga vergisi hariç herhangi bir vergi veya sigorta prim kesintisine tabi tutulmayacak; hak kazanmada ve ödemelerde, aylıklara ilişkin hükümler uygulanacak.
- İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleri ile kamuya ait işyerlerinde iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi görevlendirilmesine ilişkin hükmünün yürürlük tarihi, 31 Aralık 2023’ten 31 Aralık 2024’e ertelenecek.
- 6 Şubat depremlerinden etkilenen ve Genel Hayata Etkili Afet Bölgesi kabul edilen Adana, Adıyaman, Batman, Bingöl, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kayseri, Kilis, Malatya, Mardin, Niğde, Osmaniye, Şanlıurfa ve Tunceli’de faaliyet gösteren seyahat acentelerinden, Türkiye Seyahat Acentaları Birliğine ödemeleri gereken 2023 ve 2024 yıllarına ilişkin yıllık aidatları alınmayacak.
- Kanun teklifine ihdas edilen başka bir maddeyle Petrol Piyasası Kanunu’nda değişiklik yapılıyor. Vergi Usul Kanunu’nda yanıltıcı belge düzenleme veya bu belgeleri kullanma, belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleme ya da bu belgeleri kullanma suçları ile ödeme kaydedici cihaza gerçekleştirilen eylemlerin işlendiğinin Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilmesiyle durum Enerji Piyasası Düzenleme Kurumuna (EPDK) da iletiliyor. EPDK tarafından her türlü tesiste lisansa tabi tüm faaliyetler kovuşturmaya yer olmadığına dair karar ve yerel mahkeme kararı kesinleşinceye kadar geçici olarak durduruluyor ve bu süre zarfında söz konusu tesis için başka bir gerçek veya tüzel kişiye de lisans verilmiyor. Düzenlemeyle 29 Nisan 2021’den önce tahliye davası açmış olan maliklere, söz konusu fiillerden dolayı şüpheli, sanık veya hükümlü olmamaları ve EPDK’ye belli bir süre içerisinde başvurmaları halinde lisans verilebilecek.
- Teklife eklenen diğer maddelerle Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı İdari Teşkilat Kanunu’nda bazı değişiklikler yapılıyor.
Nevzat Erdağ Vergi, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı
