Nevzat Erdağ Vergi, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı
Yukarıda yer verdiğim yönetmelikte görüldüğü gibi yabancı uyruklularda Türkiyede şartları taşımak kaydı ile isteğe bağlı sigortalı olabiliyor. İsteğe bağlı sigorta için başvurularda Türk vatandaşı olma şartı aranmamaktadır. Bu şart 2000 yılında kaldırıldığı gibi, 1479/79. Madde de (En az 2 tam yıl bu Kanuna göre sigortalı bulunanlar, kendilerine, daha önce malullük veya yaşlılık aylığı bağlanmamış olmak şartiyle, 24 üncü maddede belirtilen sigortalılık niteliğini kaybettiklerinde, Kuruma yazılı olarak istekte bulunmak suretiyle, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına isteğe bağlı olarak devam edebilirler) yabancıların da isteğe bağlı sigortaya başvurabilecekleri açıkça düzenlenmiş bulunmaktadır.
5510 sayılı Kanuna göre isteğe bağlı sigortalı olabilmek için;
İlk defa isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenlerin “İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi” ile ikametgahlarının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine başvurmaları gerekmektedir.
İsteğe bağlı sigortalılar 1 Ekim 2008 sonrası 4/b’li olarak değerlendirilmeye başladı. Bu tarihten önce SSK’nın, Bağ-Kur’un ve Emekli Sandığı’nın kendi kanunları uyarınca, isteğe bağlı sigortalılık hükümleri bulunuyordu. Fakat 1 Ekim 2008 sonrasında sosyal güvenlik kurumları tek çatı altında birleştirilince, tek bir isteğe bağlı sigortalılık mekanizması söz konusu oldu. 1 Ekim 2008 sonrasında isteğe bağlı sigortalı olan kişiler 4/b, yani eski adıyla Bağ-Kur statüsünde değerlendiriliyorlar 1 Ekim 2008 öncesinde SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı’nın isteğe bağlı sigortalısı olan kişiler de 5510 sayılı kanuna göre 4/b’li olarak değerlendirilmeye başladılar.
Mütekabiliyet (ülkeler arasındaki karşılıklı uygulamalar) esası da dikkate alınmak şartıyla, oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişiler 60/1-d (5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının d bendi) kapsamında gelen sağlık sigortası sayılırlar.
Karşılıklılık esası dikkate alınmak şartıyla;
Hayır, yabancı uyruklu vatandaşlar talep etmeleri halinde genel sağlık sigortası kapsamında tescil edilirler.
Yabancı uyruklu kişilerin adreslerinin bulunduğu yere en yakın sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerine başvurmaları gerekmektedir.
Yabancı uyruklu kişilerin; genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayıldığı tarihten önce mevcut olan kronik hastalıkları dışında kalan diğer hastalıklarının tedavisi genel sağlık sigortası kapsamında karşılanmaktadır. Genel Sağlık Sigortası Kapsamına Alınan Yabancı Uyruklu Kişilerin Bakmakla Yükümlü Olduğu Kişiler de Sağlık Hizmetlerinden Yararlanabilir mi? Yabancı uyruklu kişilerin, yurt dışında öğrenim görenler hariç olmak üzere, yurt içinde ikamet eden, ülkemiz veya başka bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan Yabancı Uyruklu Vatandaşların Genel Sağlık Sigortalılıkları Nasıl Sonlandırılır? Bu kapsamda tescil edilen yabancı uyruklu genel sağlık sigortalıların, Uluslararası Koruma Başvurusu Veya Statüsü Sahibi ve Vatansız Olarak Tanınan Kişiler Nasıl Genel Sağlık Sigortalısı Olurlar? İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından, uluslararası koruma başvurusu veya statüsü sahibi ve vatansız olarak tanındıkları tarihten itibaren herhangi bir sağlık güvencesi olmayan ve ödeme gücü bulunmayan kişiler 1 ay içerisinde Kuruma bildirilerek genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilirler. Bu kişilerin genel sağlık sigortası primleri ilgili kurumlar tarafından ödenir. Yabancı Uyruklu Öğrenciler Genel Sağlık Sigortası Kapsamına Girer mi? Ülkemizde öğrenim gören yabancı uyruklu öğrenciler 1 yıllık ikamet etme şartı aranmaksızın öğrenim kurumuna/okula ilk kayıt tarihinden itibaren üç ay içinde talepte bulunmaları hâlinde genel sağlık sigortalısı olurlar. Bu sürede talepte bulunmayanlar hakkında öğrenimleri süresince genel sağlık sigortası hükümleri uygulanmaz.
Kronik hastalıklar haricinde kendisinin ve bakmakla yükümlü oldukları kişilerin tedavi giderleri karşılanır. Yabancı Uyruklu Vatandaşların Ödeyecekleri Genel Sağlık Sigortası Prim Oranı Nedir? 1/1/2020 ila 31/12/2020 tarihleri arasında ödeyecekleri genel sağlık sigortası aylık prim tutarı; 2.943 TL / 3 = 981 TL x % 12 = 117,72 TL olacaktır.
Bu öğrencilerin genel sağlık sigortası tescil işlemleri, yabancı uyruklu öğrenciyi getiren kamu idareleri, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ile Sosyal Güvenlik Kurumu arasında yapılacak protokoller çerçevesinde yürütülebilir. Ayrıca; yabancı uyruklu öğrencilerden gerek 18 yaş altı gerekse diğer öğrencilerin tescil işlemlerine ilişkin talepler veli/vasi ya da Türkiye’ye getiren kurum/kuruluşlarca yerine getirilebilir. Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Genel Sağlık Sigortalılıkları Nasıl Sonlandırılır? Yabancı uyruklu öğrencilerin genel sağlık sigortalılıkları, öğrenimlerinin sona erdiği, genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi veya başka bir kapsamda genel sağlık sigortalısı sayıldıkları tarihten itibaren sona erer.
Zorunluluk yoktur. Talep halinde ödeme yapabilirler. Yabancılar GSS’den Faydalanmak İçin Nereye Başvurmalı? Başvuruların ikamet edilen yerdeki Sosyal Güvenlik Merkezi/Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne yapılması gerekir. Yabancıların Genel Sağlık Sigortası Başvuruları İçin Gerekli Evraklar Nelerdir?
Kronik hastalıklar haricinde kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin tedavi giderleri karşılanır. Yabancıları Uyruklu Kişi GSS’li Olursa Kimler Onun Üzerinden Sağlık Hizmeti Alır? Türkiye’de ikamet ediyor olmak ve sigortalı çalışmıyor olmak kaydı ile: Yabancı Uyruklu Kişilerin Genel Sağlık Sigortası Ne Zaman Sona Erer?
Yabancı uyruklu öğrencilerin GSS’den faydalanabilmesi için 1 yıl ikamet şartı aranmaz. Ancak öğrenim kurumuna ilk kayıt tarihinden itibaren 3 ay içerisinde GSS’li olmak için Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurmaları gerekir. 3 ay içerisinde başvuru yapmayanlar öğrenim süresi boyunca GSS’li olamaz.
