Türkiye’nin 2011 – 2013 Kayıt Dışı Eylem Planı

2023 Hedefli Türkiye’nin 2011–2013 Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Eylem Planını Biliyor Musunuz?

Türkiye ekonomisini milyarlarca liralık zarara uğratan Sadece sigara ve akaryakıtta 5 milyar liralık kaybın oluştuğu kayıt dışına 47 farklı yöntemle çözüm getiren “(2011–2013)Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem planı bu haftaki yazımın konusu Kayıt Dışı Ekonomi, Devletten gizlenen, kayda geçirilmeyen ya da geçirilemeyen ve bu sebeple de denetlenemeyen faaliyetler olarak tanımlanabilir.

Buna göre, bazı kayıt dışı ekonomik faaliyetler yasa dışı faaliyetler olduğu halde, bazıları ise yasaklanmamış bir faaliyetin bilinçli olarak kayıtlara geçirilmemesi, dolayısıyla vergilendirilmemesi şeklinde meydana gelmektedir.

Bu çerçevede, yasaklanmamış faaliyetlerden olup, bilinçli olarak kayıt dışına çıkarılan işlemler ve bu işlemler dolayısıyla meydana gelen vergi kayıp ve kaçağı önemli bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Ekonomik faaliyetlerin kayıt altına alınarak vergi toplanması ve bu ekonomik büyüklüğün vergi, istihdam ve milli gelir boyutlarıyla da kavranmasına yönelik olarak hazırlanan “(2011–2013)Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem planın da hazırlanan 47 eylem,

 Şu 5 amaç çerçevesinde belirlenmiştir.

1. Gönüllü  Uyumun Artırılması
2. Denetim Kapasitesinin Güçlendirilmesi
3. Yaptırımların  Caydırıcılığının Artırılması
4. Veri  Tabanı Paylaşımı
5. Toplumsal  Farkında lığın Artırılması

Eylem Planı, Ekonomi Koordinasyon Kurulunun önerileri çerçevesinde hazırlanmıştır. Eylem Planında, gelir-istihdam boyutunda kurumlar arası işbirliği gerektiren eylemlere yer verilmiştir.

Eylem Planı, Gelir İdaresi Başkanlığının sorumluluğunda aşağıda yer alan kurum/kuruluşlarla koordineli bir şekilde yürütülecektir.

• Bilim,  Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
• Ekonomi  Bakanlığı
• Enerji  ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
• Gümrük  ve Ticaret Bakanlığı
• Maliye Bakanlığı
• Sağlık Bakanlığı
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu
• Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
• Sermaye  Piyasası Kurulu
• Sosyal Güvenlik Kurumu
• Şeker  Kurumu
• Türkiye  Noterler Birliği

Kayıt dışı ekonomiyle mücadelede başarı kazanılması, şüphesiz etkin bir izleme ve değerlendirme ile mümkün bulunmaktadır. Eylem Planı uygulama sürecinin izlenmesi Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yerine getirilecek, her bir eylem için belirlenen koordinatör kuruluş eylem gerçekleşmelerini Gelir İdaresi Başkanlığına üçer aylık dönemler itibariyle raporlayacak ve Eylem Planı aşağıda yer alan kurullarca izlenecek ve değerlendirilecektir.

1- Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Yüksek Kurulu: Başbakanın başkanlığında Eylem Planında bakanlığına görev verilen bakanlardan oluşan Kurul, Eylem Planı gerçekleşmelerini yılda en az bir defa değerlendirecek, gerektiğinde Planda değişiklik yapacak ve bu konuda üst düzey kararlar alabilecektir. Kurul toplantılarına gerekli görüldüğünde, diğer bakanlık, kamu kurum ve kuruluşları ile üniversiteler, sivil toplum kuruluşları, meslek birlikleri ve özel sektör temsilcileri de davet edile bileceklerdir.

2- İzleme ve Yönlendirme Kurulu: Ekonomi Koordinasyon Kurulu üyesi bakanlar ve ilgili bakanlardan oluşan Kurulun en az altı ayda bir yapılacak toplantılarına gerek görülmesi halinde diğer bakanlık, kamu kurum ve kuruluşları ile üniversiteler, sivil toplum kuruluşları, meslek birlikleri ve özel sektör temsilcileri de davet edile bileceklerdir.

3- Yürütme Kurulu: Gelir İdaresi Başkanı başkanlığında ilgili kurum yöneticilerinin üç ayda bir yapacakları toplantılara, gerektiğinde üniversiteler, sivil toplum kuruluşları, meslek birlikleri ve özel sektör temsilcileri de davet edile bileceklerdir.

2011–2013 dönemi Eylem Planı, Gelir İdaresi Başkanlığınca takip edilecek ve izleme ve değerlendirme kurullarında periyodik olarak gözden geçirilecektir.

PLANDAN BAZI BAŞLIKLAR

• POS  cihazları yazar kasaya bağlı çalışacak.
• İnternet  üzerinden ticaret kayıt altına alınacak
• Noterlerin  yaptığı işlemler kurumlarca elektronik ortamda görülebilecek.
• Kayıt  dışı istihdamla mücadele için Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) denetim elemanı sayısı bin 500’e çıkarılacak.
• Kurumlar  arasında işbirliği yapılarak doğal gaz-su-elektrik abonesi olan iş yeri verileri SGK kayıtları ile karşılaştırılacak
• Gümrük  işlemleri elektronik imza ile yapılacak.
• Akaryakıt, tütün ve alkolde elektronik defter kullanılacak.
• Yolcu taşıyan firmalara ‘yolcu listesi ön bildirimi’ yükümlülüğü getirilecek.
• Türkiye’ye  gelip giden konteyner bilgileri sıkı takip edilecek.
• Kayıt  dışı istihdamla mücadele için risk analiz merkezi kurulacak.
• İnşaat  sektöründeki aktörler kayıt altına alınıp izlenecek.
• Binalarda  enerji verimliliği işi yapan şirketler kayıt altına alınacak.
• Yurt dışından  yapılan alışverişler izlenerek 150 Euro muafiyet hükümleri ihlali tespit      edilecek.
• Fuel oil, gaz yağı ve nafta türlerine de ulusal marker uygulaması başlatılacak.
• Kozmetik  ürünler takip sistemi uygulamaya konulacak.
• Sebze ve meyve ile diğer tarım ürünlerinin takip sistemi hayata geçirilecek.
• Araçların tüketiciye ulaşana kadar tüm aşamaları yakından takip edilecek.
• Tapu  verileri çevrim içi paylaşılabilir hale getirilecek.
• Sıvı  şeker üretimi yapan şirketlerin verilerinin takibine yönelik sistem kurulacak.
• Noterlerin yaptığı işlemler kurumlarca elektronik ortamda görülebilecek.
• Merkez  Bankasının ‘Risk Merkezi’ Bankalar Birliği tarafından yeniden yapılandırılacak.
• Kayıt   dışı ekonominin büyüklüğü ölçülerek, medya desteği sağlanacak.

Daha önceki makalelerimde vergi idaresindeki değişim, kayıt dışının boyutu konularını ayrıntılı anlatmıştım bu yazımdan da anlaşılacağı gibi kayıt dışı ile mücadele ülkemizde devletimizin en önemli gündem konularından biri olmuş ve bu konuda tüm kurum ve kuruluşlarda ciddi yeniden yapılanma ve değişimleri olumlu gözlemekteyiz. Tabi tüm bu yapılanlardan Ticaretle uğraşan vergi ödemekle sorumlu olanların zarar görmemesi için bizlerinde işletmelerimizde artık kazancımızın vergisini ödeyecek kayıt dışından uzak muhasebe ve vergi uygulamalarını hayata geçirmeliyiz. Geçen haftaki makalemde söylediğim gibi profesyonel işinin ehli mali müşavirlerle çalışmalı ve işimize işletmemize sahip çıkmamız artık bir zorunluluk olmuştur.